TCDD, Haydarpaşa Garını Her Önüne Gelene Veriyor…
TCDD Genel Müdürlüğü, Haydarpaşa garı ve çevresindeki 1.000.000 m2 arazinin ranta çevrilerek ulusal ve uluslararası sermayenin emrine verilmesi için yönetim kurulundan aldığı kararla Özelleştirme İdaresine başvurdu. Yapılan başvuruya ilk tepki Birleşik Taşımacılık Çalışanları Sendikasının yaptığı başvuru ile geldi. Haydarpaşa Dayanışması ise “bu hamleye sokakta ve yargıda yanıt verilecektir” dedi.
Birleşik Taşımacılık Çalışanları Sendikası Genel Başkanı Yavuz Demirkol “Kuruluşumuz açısından gelir getirici yönden değerlendirilmesine yönelik olarak 4046 Sayılı Kanun ile 5793 sayılı kanunun (Değişik 5335 sayılı kanunun 32. maddesi) 43.maddesi kapsamında değerlendirilmesi amacıyla Özelleştirme İdaresi Başkanlığına bildirilmesi hususunda Genel Müdürlüğe yetki verilmesine” şeklindeki kararı Haydarpaşa Garı’nın ölüm fermanı niteliğindedir” dedi. (1)
Peki öylemidir? Haydarpaşa Gar’ın yağmalanma girişimi sürecine bir bakalım.
1. Haydarpaşa Garın Planlanması, Projelendirilmesi ve Satılması İçin İlk Önce İBB’ye Yetki Devri Yapıldı.
TCDD İstanbul ili içinde mülkiyetinde bulunan toplam 2.000 000 m2 alanın (Haydarpaşa Gar ve Liman’da dahil) 5335 sayılı yasanın 32. maddesi kapsamında kentsel dönüşüm projeleri için değerlendirilmesi ve buna göre imar planı hazırlanması için İBB ile 09.08.2006 tarihinde ön protokol, 30.11.2007 tarihinde de kesin protokol imzalamıştır. (2)
Bu protokol üzerine İBB tarafından hazırlanan 1/5000 ölçekli Haydarpaşa Garı ile Kadıköy Meydanı ve Çevresi Koruma Amaçlı Nazım İmar Planı önce İstanbul V ve VI Nolu Koruma Kurullarının onayı alındıktan sonra Büyükşehir Belediye Meclisi’nin 2012 Eylül ayındaki dördüncü birleşiminde AK Partili üyelerin oy çokluğuyla kabul edildi.
Anayasa Mahkemesi tarafından 5335 sayılı yasanın 32. maddesinin 1. fıkrası 13.1.2011 tarih E: 2008/13 K: 2011/14 sayılı karar ile Anayasaya aykırı bulunarak İPTAL edilmesine rağmen TCDD ile İBB arasında Haydarpaşa ve çevresindeki taşınmaz alanın planlanarak kentsel dönüşüme tabi tutulması hakkında imzalanan 30.11.2007 tarihli protokolde 5335 sayılı yasanın 32. maddesi dayanak olarak gösterilmiştir. Planın Koruma Kurulu onay aşamasında yaşanan bu hukuki gelişme üzerine planın onaylanmaması için Koruma Kuruluna BTS tarafından yapılan itiraz başvurusu görmezden gelindi.
2. Haydarpaşa Garın İmar Planı için İBB ye yetki devri yapan TCDD biryandan da ÖİB ile görüşmelere başladı.
Özelleştirme İdaresi Başkanlığı (ÖİB) Başkanvekili Ahmet Aksu 16 Ekim 2010 tarihinde düzenlenen 12’nci Uluslararası Enerji Arenası’nda yaptığı açıklamada, “daha önce gündeme gelen Haydarpaşa Garı’nın yenilenmesi projesi kapsamında bölgenin Devlet Demiryollarından (TCDD) ÖİB’ ye devri konusunda çalışmalarda sona gelindiğini,kısa zaman içerisinde Haydarpaşa ihalesinin duyurulacağını, Haydarpaşa Garı’nın Galataport gibi düşünülebileceğini İstanbul Boğazı’nın iki yakasında karşılıklı kurvaziyer limanları olabilir mi, bu konuda çalışmalara başladıklarını, Galataport limanı ihalesinde de çalışmaların sona geldiğini “İlgili kurumların görüşlerini beklediklerini, ancak görünüş itibarıyla burada bir kurvaziyer limanı olacak” demişti.(3)
3. TCDD Haydarpaşa Garın Planlanması, Projelendirilmesi ve Satılması İçin Şimdi de ÖİB’ ye Yetki Devri Yaptı.
TCDD İşletmesi Yönetim Kurulu’nun 12 Eylül 2012 tarihinde yaptığı toplantıda TCDD “Haydarpaşa Gar, Liman ve Geri sahasında Kuruluşumuz mülkiyetinde bulunan yaklaşık 1.000.000 m2 taşınmazın, İstanbul’un kültürel ve sosyal yapısıyla bütünleşerek ülkemiz ve Kuruluşumuz açısından gelir getirici yönden değerlendirilmesine yönelik olarak 4046 Sayılı Kanun ile 5793 sayılı kanunun (Değişik 5335 sayılı kanunun 32. maddesi) 43.maddesi kapsamında değerlendirilmesi amacıyla Özelleştirme İdaresi Başkanlığına bildirilmesi hususunda Genel Müdürlüğe yetki verilmesine” şeklindeki kararı üzerine 18 Eylül 2012 tarihinde Özelleştirme İdaresi Başkanlığı’na Haydarpaşa garın liman ve çevresinin satışı için başvuru yapmıştır.
Şimdi ne olacak; İBB’nin başlattığı süreç devam edecek mi? Yoksa ÖİB yalnızca İBB’nin hazırladığı imar palanına göre proje yarışması açıp kazanan/kabul gören projeye göre mi ihaleye çıkacak? Yapılacak ihale de YİD mi? yoksa mülkiyet devri şeklinde mi olacak?
İBB tarafından hazırlanan 1/5000 ölçekli Haydarpaşa Garı ile Kadıköy Meydanı ve Çevresi Koruma Amaçlı Nazım İmar Planı’nın Anayasa Mahkemesi kararına aykırı olduğunu söylemiştik.
ÖİB’nin sürece dahil olmasında da ilk olarak tespit ettiğimiz yasaya aykırı durum ise şöyledir.
İBB tarafından onaylanarak askıdan inen 1/5000 ölçekli Haydarpaşa Garı ile Kadıköy Meydanı ve Çevresi Koruma Amaçlı Nazım İmar Planında 54.306.12 m2 alan TCDD Hizmet alanı olarak görünmektedir. Plan Notlarının 4. Maddesinde “TCDD Hizmet alanı: Alan hızlı tren projesi kapsamında değerlendirilecek. İşletmenin ihtiyacı olan gar binası, yönetim birimleri, bakım atölyesi, sosyal tesisler bu bölgede yapılacak olup, yapılaşma koşulları avan proje ile tespit edilecektir.” 5.Maddesinde ise “Haydarpaşa gar binası zemin katı TCDD İşletmesinin ihtiyacı ölçüsünde Gar hizmetleri için kullanılacaktır. Geri kalan kısım ise kültür merkezi, (kongre, konser, sergi gibi) sosyal tesis ve konaklama tesisi olarak kullanılabilir” notu bulunmaktadır.
5335 Sayılı Kanunun 32. Maddesi (Ek fıkra: 24/7/2008-5793/43 md.)sinde ise “İmar planında TCDD alanı veya TCDD hizmet alanı olarak ayrılan taşınmazlar ancak imar planı değişikliği yapılarak satışa konu edilebilir“
Bu durumda İBB’nin hazırladığı 1/5000 ölçekli Haydarpaşa Garı ile Kadıköy Meydanı ve Çevresi Koruma Amaçlı Nazım İmar Planında 54.306.12 m2 alan TCDD Hizmet alanı olarak ayrılmış görünürken Haydarpaşa Gar Liman ve Çevresi gelir getirici bir işlem için ÖİB ye devir edilir anlamak mümkün değil.
4. Haydarpaşa Gar 3R (Rölöve, Restitüsyon, Restorasyon) Süreci
28 Kasım 2010 tarihinde Haydarpaşa gar binası çatısında yapılan çatı yalıtım çalışmaları sırasında kasta varan birçok ihmalin neden olduğu yangın saat 14.30 sularında başlamış 15.30 sularında söndürülmesinin ardından Haydarpaşa Gar binası çatısının eski görünümüne kavuşturulması ve yeni işlevlendirmeler verilmesi amacıyla İstanbul Teknik Üniversitesi Teknobee şirketi ile sözleşme imzalanmıştır. Ayrıca süreci denetleyecek ve izlenecek yolu belirleyecek olan bilim adamlarından oluşan bir DANIŞMA KURULU kurulmuş, saha çalışması için ise IŞIK İNŞAAT ile ayrı bir sözleşme imzalanmıştır.
Tamamlanan Haydarpaşa Gar 3R (Rölöve, Restitüsyon, Restorasyon) projesi onaylanmak üzere İstanbul V Nolu KTBVK’dadır. Hazırlanan projede Haydarpaşa Garın tarihsel ve endüstriyel işlevinin korunması/devam ettirilmesi yönündedir. Kurul projeyi değiştirmeden onaylar ise Haydarpaşa garın işlevini sona erdirmek isteyen TCDD başka bir açmazın içine girecektir.
5. TCDD’ye Göre Sirkeci Baş Gar, Haydarpaşa İse Satılacak İlk Gar
Marmaray projesinin ilerlemesiyle birlikte TCDD İstanbul ili içinde mülkiyetinde bulunan toplam 2.000 000 m2 alanın (Sirkeci ve Haydarpaşa Gar ayrıca Haydarpaşa Liman’da dahil) 5335 sayılı yasanın 32. maddesi kapsamında kentsel dönüşüm projeleri için değerlendirilmesi ve buna göre imar planı hazırlanması için İBB ile 09.08.2006 tarihinde ön protokol, 30.11.2007 tarihinde de kesin protokol imzalamıştır.
Protokole dayanarak hazırlanan Fatih ilçesi 1/5000 ölçekli tarihi yarımada Koruma Amaçlı nazım İmar Planı İstanbul IV Nolu KTVK tarafından 11.08.2011 tarih 4728 sayı ile İstanbul Yenileme alanları Kültür varlıkları Koruma Bölge Kurulunun 03.11.2011 tarih 101 sayılı kararı ile onanmış ardından İBB Belediye Meclisinden 14.12.2011 tarihinde geçmiş ve 27.01.2012 ila 27.02.2012 tarihleri arasında askıya çıkmıştır.
TCDD gönül rızası ve protokolle planlanması için İBB’ye devrettiği Sirkeci gar dönüşüm amaçlı plana 27.04.2012 tarihinde İstanbul İdare Mahkemesine Yürütmeyi Durdurma talepli planın kısmen iptal edilmesi için dava açmıştır.
Açılan dava da kısmi iptal için öne sürülen gerekçelerden üçünü sizlerle paylaşmak istiyoruz.
a) Marmaray BC1 Sirkeci istasyonu derin yer altı istasyonu (-36 mt) olduğundan, anahat tren duruşları olmadığından Marmaray platformu mevcut garın kuzeyinde Cağaloğlu semtinde yer aldığından yolcu bağlantısının zayıf olduğu görülmektedir.
b) Marmaray BC1 Sirkeci istasyonu derin yer altı istasyonu, banliyö durağıdır. Tren bekletilemez. Gare edilemez. Baş Gar (Head Banhof) niteliği taşımaz.
c) Mevcut Sirkeci gar tren teşkil garıdır. Tren Sonlandırılabilir. Sirkeci’de sonlandırılan tren işletmeciliği BC1 boğaz geçişine kapasite artışını sağlar. Alternatif tren işletmeciliği yapılabilir. Pik saatlerde yaka geçişi yapamayacak olan HIZLI TRENLER ve şehirlerarası trenlerin yaka geçişi yapabilmesi için kapasite imkânı sağlar.
TCDD’nin Sirkeci garın dönüşümüne karşı çıkarken dayandığı haklı gerekçelerin hangisi Anadolu’ya açılan kapımız, Hicaz Demiryolunun başlangıç garı, endüstriyel mirasımız Haydarpaşa Gar için geçerli değildir.
Haydarpaşa Memleket Garıdır.
Sahipsiz değildir.
Haydarpaşa garın ölüm fermanını yırtmak elimizdedir.
Asla yalnız bırakılmayacaktır.
Kaynaklar:
(1)https://www.facebook.com/#!/media/set/?set=a.431493806909367.93965.132976733427744&type=1
(2)http://kentvedemiryolu.com/icerik.php?id=287
(3)http://kentvedemiryolu.com/icerik.php?id=802
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
Yazar: kentvedemiryolu