Alsancak (Punta) istasyonunun temel atma merasimi
İZMİR – Aydın Demiryolu mukavelesi mucibince, deniz kenarında TUZLA BURNU denilen yer hattın ilk istasyonu ve tesisatiyle İskele mahalli olarak intihap edilmişti.
Tuzla Burnunda KOVALIK denilen arazi ve sahilin bahis konusu mukavele mucibince, devlet tarafından demiryolu şirketine teslimi, ve bu arazi, Valide Sultan vakfından ve arazi’i hailiyeden olması hasebiyle, şirkete meccanen terki icabediyordu.
Halbuki, burası kısmen Demiryol mukavelelerinden evvel ve kısmen de sonradan, İzmir’in maruf sarraflarından Peşmişoğlu Havace Nişan’a satılmış ve kısmen kiraya verilmiş olduğundan şirket, hükümet ve arazi sahibi arasında ihtilaflar zuhur etmiş uzun muhabereler dolayısıyla. Burada tesis olunacak İskele ve İstasyon inşası gecikmişti.
Nihayet EVKAF, Maliye ve Nafıa Nezaretleri anlaşarak ihtilaf hal ve arazi şirkete teslim edilmiştir. Bugün Alsancak dediğimiz – eski ismi PUNTA – yerde Aydın hattının ilk istasyonunun temeli 30;Teşrinievvel/ 1858 tarihinde atılmıştır. Hattın ilk kazması ise 22Eylül1857 de K E M E R’ de vurulmuştu. Alsancak İstasyonu temel atma merasimi hakkında, Demiryol Komiserliği raporunun Başvekalet Arşiv Dairesinden alınmış olan bir hülasası aşağıdadır,
RAPOR
İzmir – Aydın demiryolunun ( Tuzla Burnu namı mahalde bir mevkifi kebir inşası derdest bulunduğundan ve mahı halin 18 inci Cumartesi 30Teşrlnievvel1858 günü, saat sekiz raddelerinde, mevkifi mezburun inşasına bed ve mübaşeret olunacağından, Devletlü Vali Paşa Hazretleri İzmir’de bulunan sair memurini Devleti Aliyye ve İngiltere Devletinin Dersaadet (*) sefirisabıkı Asaletlü ( Lord Stefer Klef ) cenapları dahi Londra’ya azimet etmek üzere Dersaadetten hareketle İzmir’e uğradığından Lord muma’ileyh ile mezkur demiryolun kumpanya reisi bulunan Mösyö Makdonal cenapları dahi demiryolunu keştü’güzar etmek üzere bugünlerde Londra canibinden İzmir’e vürut etmiş olduğundan, yevmi mezkurda cümleten mahalli mezkure bil’azime, elsine’i muhtelifeden mürekkep tarihlerle müverrah bulunan mevkifi mezburun TEMEL TAŞI DERUNUNA Vali’i Müşarünileyh Hazretleri tarafından ve tarafı çakireden meskükatı şahaneden ve muma’ileyhim taraflarından dahi İngiltere sikkesinden bir miktar vazolunarak, zikrolunan temel taşı rekzolunduğu (**) halde, sefiri müşarün’ileyh cenapları tarafından, velinimeti bi’minnetimlz ve velinimeti cihan olan padişahımız efendimiz hazretlerine hitaben Diskurlar söylenmiş ve Devletlü Vali Paşa Hazretleriyle sefiri müşarün’ileyh ve reisi muma’ileyh cenaplarına vesair med’u bulunan zevata mahsus, kumpanya vekilleri tarafından bir cesim ziyafet dahi verilmiş olmasıyla, zevatı muma’ileyhim orada dahi bir müddet aram eylediklerinden sonra cümleten avdet kılınmış olduğu, muhatı ilmü’ alem’arayı hidivleri buyrulduk da ol’babda ve her halde emrü’ferman hazreti men’lehül emrindir. Rebi’ul’evvel/1275; Komseri Demiryolu Mir’alay Erkanıharp
Mehmet Reşad Alsancak (Punta) istasyonu temel atma merasiminde kullanılan Gümüş MALA, Alsancak istasyonu Holunda duvar içine yapılmış bir camekan içinde iken, Hareket Başkanlığı odasına konulan Maladır. Üzerinde (Osmanlı demiryolu kumpanyasının İzmir İstasyonuna temel atma merasiminde 30/10/ 1858 SİR MAKDONALD tarafından VİS KONT STEFFORD a takdim edildi.BAŞMÜHENDİS, MÜHENDİS ibareleri yazılıdır.
(*) İstanbul
(**)Dikildiği
Sait TOYDEMİR
Emekli İşletme Müdürü
Demiryol Dergisi 1952 Sayı : 8
Yola selam ekibi Alsancak Garında Levent Vardar – Zafer AKÇAY
Alsancak gar çanı (yola selam ekibi)
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
Yazar: www.kentvedemiryolu.com