Makinist Kabinine Binmek Yasak(mış)

TCDD’nin Trenlerin Hazırlanması Ve Trafiğine Ait Yönetmeliğinin "Trenlerde Görevlendirilecek Personel ve Malzemeleri" başlığı altındaki bölümünde 30/C-3 maddesinde "Seyir halindeki trenlerin lokomotifine, ray otobüsü, ünite, mototren ve benzeri araçların kumanda bölmesine trende görevli personel ile seyahat belgesinde veya görev emrinde buraya binebilecekleri belirtilenler dışında hiç kimse binemez ve bindirilmez" hükmü hala geçerliliğini korumaktadır. Ancak son günlerde açılışı yapılan bazı hatlarda ve trenlerde bu hüküm görmezden gelinmektedir.

Demiryollarında yeni imal edilen lokomotiflerde, sefere konulan yeni trenlerde ve de yeni açılan hatlarda devlet yöneticilerinin tren veya lokomotif üzerinde fotoğraf çektirmeleri Cumhuriyetin ilk yıllarından buyana bir gelenek haline gelmiştir.

Sivas garın işletmeye açılışı için 30 Ağustos 1930 tarihinde bir tören yapılmaktadır. Törene trenle gelen İsmet İnönü bir ara lokomotifte makinistle sohbet eder ve bu fotoğraf karesine yansır. İsmet Paşa’nın Sivas’ın açılışında yaptığı konuşmada; "Temel ve büyük işler, ancak ulusun genel zenginliğine ve devletin bütün örgüt ve gücüne dayanarak, ulusal egemenliğin kollanmasıyla görevli olan hükümetin olabildiğince yükümlenmesiyle gerçekleşebilir. Diğer kimi devletlerin ikinci derecede görebileceği ve özel girişimcilere bırakılmasında sakınca bulunmayan işlerden birçoğu bizim için yaşamsaldır ve birinci derecede devlet görevleri arasında sayılmalıdır." İfadesi Cumhuriyetin ilk yıllarında yürütülen ancak bu gün terk edilen kamusal işletme ve girişimciliğin dile getirilmesidir.

Tren hattı ve Gar açılışlarında devlet adamlarının tren veya makine üzerinde fotoğraf çektirme geleneği demiryolu karşıtı söylemleri ile hafızalarımızda yer etmiş olan Turgut Özal döneminde de sürdürülmüş hatta bu fotoğraf karesinde tarihimizde ilk olarak eşi Semra Özal’da yer almıştır.

Bu güne gelindiğinde ise Ankara İstanbul arası Yüksek Hızlı Trenin Ankara Eskişehir arası etabının ve Eskişehir Kütahya arası ray otobüsünün sefere başlamasında yaşanılan ve fotoğraf karelerine yansıyan görüntüler ise düşündürücüdür. Hızlı tren ve ray otobüsünün Makinist kabininde devlet adamları eşleri fotoğraf çektirmekle kalmamışlar mevcut yasa ve kuralları hiçe sayarak bu bölümde seyahat ettikleri gibi trafik güvenliğini ve yolcuların can güvenliğini tehlikeye sokacak bir harekette de bulunmaktan kaçınmamışlardır.

Yüksek Hızlı Tren’in 13.03.2009 tarihinde Ankara Eskişehir arasındaki ilk seferinde, Başbakan Erdoğan’ın yanı sıra eşi Emine Erdoğan, Ulaştırma Bakanı Binali Yıldırım, Çevre ve Orman Bakanı Veysel Eroğlu, İran ve İspanya’nın ulaştırma bakanları, yabancı misyon temsilcileri, sivil toplum örgütlerinin temsilcileri, çok sayıda gazeteci de yolcu olarak bulunmuşlardır. Basına yansıyan fotoğraf karelerine bakıldığında ise Yüksek Hızlı Tren Kabininde Başbakan Tayip Erdoğan eşi Emine Erdoğan ve Ulaştırma Bakanı Binali Yıldırım’ın seyahat ettiği görülmektedir.(1)

Yüksek Hızlı Tren Makinisti Mustafa Esen ile yapılmış bir söyleşinin basına yansımasında "Mustafa ESEN’in hızlı treni kullanabilmek için 3 yıl eğitim gördüğü, Şubat ayından bu yana 65 bin kilometre test sürüşü gerçekleştirdiği,13 Mart Cuma günü Eskişehir’e gitmek için yola çıktıklarında Başbakan Erdoğan’ın Ankara Garı’ndan itibaren 100 kilometre treni kullandığı trenin zaman zaman saatte 250 kilometre hıza ulaştığı" ifade edilmiştir. (2)

TCDD’nin Trenlerin Hazırlanması Ve Trafiğine Ait Yönetmeliğinin Seyir halindeki trenlerin lokomotifine, ray otobüsü, ünite, mototren ve benzeri araçların kumanda bölmesine trende görevli personel ile seyahat belgesinde veya görev emrinde buraya binebilecekleri belirtilenler dışında hiç kimse binemez ve bindirilmez" hükmü YHT’nin ilk seferinde Başbakan, Başbakan eşi ve Bakan tarafından yok hükmünde sayılmıştır.

Yüksek Hızlı Tren makinist kabininde seyahat edilmekle kalınsa iyi de Başbakan treni 100 km lik bölümde de kullanmıştır. 8 tane tecrübeli deneyimli makinisti hızlı tren kullanmadan önce yurtdışına eğitime gönderip 3 yıl eğitime tabi tutup üzerine 65 bin km test sürüşü yaptırırken Başbakan’ın direk makinist koltuğuna oturup tren sürmesi uygun ve yasal bir hareket olmadığı gibi kamu yönetiminde kural tanımazlığın bir göstergesidir.

Hollanda’da düşen THY uçağını test sürüşlerini tamamlamamış bir pilotun kullandığı iddiaları ortaya atılmasının üzerinden çok fazla zaman geçmeden hızlı tren kullanımında da böylesi bir sonuçla karşılaşmamış olmamızı ilahi güçlere bağlamamak elde değil.

Ankara – Eskişehir arasında hizmete giren Yüksek Hızlı Tren’in ile birlikte Eskişehir ile Kütahya arasına YHT ile bağlantılı rayotobüsü, Ulaştırma Bakanı Binali Yıldırım tarafından hizmete verilmesi esnasında da yaşanan görüntülerde yine yasal kurallara uyulmayarak bu defada Ulaştırma Bakanının makinist koltuğuna oturduğunu yetkililerin ailelerinin makinist kabinine alındığını görmekteyiz. (3)

Bununla birlikte TCDD’de yolcu taşıyan trenlerde yolcuların emniyeti açısından TCDD’nin Trenlerin Hazırlanması Ve Trafiğine Ait Yönetmeliğinin 17. maddesinde

"Trenlerde, yolcuların ve trenin emniyetinin sağlanması için emniyet ve işaret vagonları bulunur.

şeklinde bir yasal düzenleme yapılmıştır.

Bu yasal mevzuata göre bırakın makinist kabininde makinist dışındaki görevli olmayanların seyahatini Hızlı tren’in ve Rayotobüslerinin ilk iki sıra koltuğuna yolcu alınmayarak emniyet olarak bırakılma zorunluluğu vardır.

Birleşik Taşımacılık Çalışanları Sendikası hızlı tren için yaptığı basın açıklamasında güvenlikle ilgili kaygıların resmi raporlarla giderilmediği sürece "hızlı trene binecek yolcuların sorumluluğunun Hızlandırılmış Trende olduğu makinistlere yüklenemeyeceğini bütün sorumluluğun Sayın Başbakanımızda olacağını" söylemişti.

Ancak…

Aksi ve istenmeyen bir durum yaşandığında ne olacaktır kâhin olmaya gerek yok. Bağımlı veya bağımsız tahkikat inceleme heyetleri kitabı açacaklar ve kitap hükümlerine bakacaklar.

Öyle ise kitaba beraberce bakalım;

Yolcu trenlerinde; Bir tren şefi bulunur, Genel Müdürlükçe belirlenecek trenlere tren şefi verilmeyerek, bu görev makiniste yaptırılabilir. Tren şefi veya bu görevi yapan personel, trende görevli personelin görevlerini mevzuata ve verilen emirlere uygun olarak yapmalarını sağlar ve tüm personeli kontrol eder. (4) Yüksek Hızlı Trenlerde Tren Şefi Var mı?

(1) http://www.lojiport.com/news_detail.php?id=12244

(4) http://www.tcdd.gov.tr/legislationdetail.aspx?legislationId=48

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
Yazar: kentvedemiryolu