Sağlık İstasyonuda Kapalı

Tepeköy istasyonundan güneye baktığımızda; ufukta birleşiyormuşçasına gördüğümüz demiryolu rayları bizi Sağlık istasyonuna götürür. Sağlık köyü; Torbalı köyleri içinde kendine has havası, dağın kuytusundaki yerleşim tarzı ile hep bir farklılık arz etmiştir zihnimde. Belki de; daha farklı olmak için özel bir çaba sarf etmeyen, buna mukabil en fazla "kendisi olan" bir köydür.

Çocukluğumuzda; demiryolundan Sağlık köyüne doğru baktığımızda, köyün yamacındaki ağaçlar grubu bir uçak silueti görünümünde idi. Bu görünüm, arkadaşlarımız ile ilgimizi çekerdi. Çok sonraları, köyün kıyısından geçen otoban yolun yapımı, bizim uçak siluetini de ortadan kaldırdı.

Sağlık köyü ile Torbalı arasında kalan yerin eski adı "Cellât" tır. Yağmurların yağması ile biriken sular, doğal olarak "Cellât Gölü"nü oluşturuyordu 30’lu yıllarda.

Günümüzde, kütüphanelerdeki eski yıllarda basılmış ansiklopedilerde, İzmir ve Ege haritalarında "Cellât Gölü" olarak belirtilir.

İzmir -Aydın demiryolunun inşaası sırasında, sözünü ettiğimiz gölü trenin zorlanmadan geçebilmesi için, zemine İngiliz şirketi tarafından taş ve kayalardan bir zemin oluşturulmuştur. 50 cm’lik su yüksekliğinde dahi, trenin su içinde gidebilme imkânı sağlanmıştır.

Atatürk bir yurt gezisinde; Aydın yönüne giderken, özel treninin  "Cellât Gölü" nde suların içinde geçişi sırasında yavaşlayınca, duraksamanın nedenini ve bulundukları yerin neresi olduğunu sorar. "Cellât Gölü" cevabını alınca;

—"Bu göl kurutulacak ve köyün adı da Sağlık olacak" talimatını verir.

Bu yönü ile ülkemizde, adı bizzat Atatürk tarafından, daha güzel bir ad ile değiştirilen tek köy belki de Sağlık.

1 Şubat 1933 günü İzmir belediyesi ve valiliği ziyaret eden Gazi, vilayette vali Kazım Dirik paşadan, vilayetin genel durumu hakkında bilgi  alır. Ziyarette; Küçük Menderes ve Cellât Gölü hakkında  harita ve projeler  Gazi’ye sunulur. Bu bilgiler, bize  Atatürk’ün havzaya  olan ilgisini gösterir.

Cellât Gölü’nün kurumasını sağlayan iki kanalı açan, şirketin mühendisi  Rize’nin Çayeli ilçesinden  Osman Nuri Özgen’dir. Açılan kanallarla; göl suları, Küçük Menderes  nehrine tahliye edilmiştir.

Sağlık köyünde; çoğunlukla küçükbaş hayvancılık ve pamuk ziraatı yapılırdı… Günümüzde hala, dağ  yamaçlarında koyun ağılları bulunmaktadır. Azalan nüfusu, yaşanmışlıkların tanığı geniş hayatlı Ege evleri ile Sağlık köyü bizlere bir iki adım eğer gitmek istersek.

Trenle her geçişimde; bir gün istasyonunda inerek, köy kahvesinde oturup, Sağlık’lılar ile söyleşide bulunmayı düşündüm hep.

Sonraları, çok sevindirici bir gelişme oldu: tren istasyonu yenilendi. Sanki Sağlık köyü sağlığına kavuştu. Sevinçler uzun sürmedi, trenlerin şimdilerde durmadığını öğrendim.        

Rahmetli babamın; yıllar önce Sağlık köyünün muhtarı Nebi Söğüt  ile traktör alışverişi olmuştu. Bir gün  Torbalı Devlet Hastanesi’ne muayene olmaya gittiğinde; kendisi ile yakından ilgilenen genç doktora nereli olduğunu sorunca, Doktor  Sağlık köyünde Nebi Söğüt’ün oğlu olduğunu söyler.

Sağlık tren istasyonunun kapalı olması  köyü ziyaretimize engel değil. Çok önceleri, Torbalı-Selçuk karayolu  Sağlık köyünün kıyısından geçerdi. Şimdi, biraz daha ileride kaldı yeni yol.

Sağlık istasyonuna; Cellât Gölü’nün  kurutulması ve köyün adının değiştirilmesi ile ilgili bir bilgilendirme levhası konulamaz mı? Yeniden ulaşıma ve hizmete açıldığında; istasyon, köyün ismi ile özdeşleşen tarihi belge böylelikle ışık tutmuş olur geçmişe.

Söğüt’ler, Bulut’lar, Gözlek’ler gibi daha birçok aile, köylerine sahip çıkmanın onurunu yaşamaktadırlar günümüzde. Nurettin Bulut arkadaşımız; köyü  ve toprağı ile bağını koparmayan, uzaklarda mesleğini sürdüren bir hukukçudur.

Okuma -yazma gayretlerimizin başlangıcında; okulumuzda bize öğretilen bir şarkı vardı: Orda bir köy var uzakta/ O köy bizim köyümüzdür/ Gitmesek de gelmesek de / O köy bizim köyümüzdür.

Sağlık köyü, elbette bizim köyümüzdür. Fakat gittiğimizde çok daha farklı olacaktır. Köyde arıcılığı modern tarzda yapmaya çalışan ve  internette kendine web sayfası açan Ahmetli’li Enarıcı lakaplı  arıcı ile söyleşmek, muhtarı, azaları ziyaret etmek. Köyün tarihi yapılarını, yeni tren istasyonunu görmek, eminim, başından beri tekliğini koruyan Sağlık köyüne çok şeyler katacaktır.

NOT: bu yazıda kullanılan Sağlık istasyonu fotoğrafı Levent Vardar arşividir

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
Yazar: Hasan ÇAKALOĞLU