Haydarpaşa’da Kruvaziyer Liman Olmaz… İstanbul YHT ile ulaşımda tercihsiz bırakılamaz…

UDHB tarafından TCDD Haydarpaşa Limanı yargı, kurul kararları yok sayılarak kamu yararı ve kullanımı dışına çıkartılarak Kruvaziyer Liman’a, Haydarpaşa Gar’ın ise YHT garına dönüştürülmek istenmesi Haydarpaşa Dayanışması tarafından 246. Pazar Haydarpaşa Gar eyleminde yapılan basın açıklaması ile protesto edilmiştir.

Basın açıklaması öncesinde Haydarpaşa Dayanışması aktivisti Tugay Kartal TCDD Haydarpaşa Liman hakkında kısaca şu bilgi ve değerlendirmelerde bulunmuştur.

Devlet Planlama Teşkilatının Dokuzuncu Kalkınma Planında (2007-2013) “Başta İzmir yöresi, Marmara ve Akdeniz olmak üzere, liman kapasiteleri artırılacaktır….., dünya sıralamasında 18. sırada yer alan Türk Ticaret Filosu, son yıllarda 24.sıraya gerilemiştir…” tespiti yapılırken TCDD Haydarpaşa Limanını devre dışı bırakmak planlamaya aykırı bir uygulama olacaktır.

Yine İstanbul Büyükşehir Belediyesi ile BİMTAŞ’a bağlı İstanbul Metropolitan Planlama Bürosu raporunda “Haydarpaşa limanının her hangi bir nedenle devre dışı kalması sadece İstanbul için değil, bölge ve ülke açısından ciddi riskler taşımaktadır” tespiti yapılırken TCDD Haydarpaşa limanını kapatıp işlevinin kruvaziyer limana dönüştürülmesinde kamu yararı bulunmamaktadır.

Haydarpaşa Limanı lojistik bakımdan yetersiz olmadığı gibi Marmara Bölgesinin birinci, ülkenin üçüncü büyük limanıdır. Ülke ihracatının % 50’si bu limandan gerçekleştirilmekteydi. Haydarpaşa Limanının 2006 yılındaki geliri 59,9 milyon dolardır. Haydarpaşa Limanın 2007 yılı Yükleme ve boşaltma tonu 3.928.000 ton iken 2011 yılı yükleme ve boşaltma işlem hacmi 1.898.000 tona düşmüştür. TCDD gelir gider dengesindeki bozulmayı gidermek amacı ile Liman özelleştirmelerini yapmadan önce 2007 yılında Limanların toplam geliri 324.297.886 TL iken Mersin, Samsun ve Bandırma Limanlarının elden çıkmasından sonra 2011 yılı Liman gelirleri 255.187.575 TL’ye düşmüştür. Kaldı ki Trakya bölgesinin kargo gereksinmelerinin büyük bölümünün Haydarpaşa Limandan karşılanmaktadır.

Yapılan Liman özelleştirmeleri, Personel sayısındaki azalma ve devletten alınan sübvansiyonlardaki % 100 artışa (2007 yılında 563.086.367 TL 2011 yılında 1.016.210.917 TL) rağmen TCDD’nin zararı 2007 yılında 630.266.880 TL iken 2011 yılında 733.327.389 TL’ye yükselmiştir.

14 yıllık AKP iktidarları sürecince gerek TCDD’de yaşanan özelleştirme ve tasfiye gerekse ülkenin diğer kamu kuruluşlarında gerçekleşen özelleştirmeler bozulan ekonomik dengeyi yerine getirmemektedir. Cari açık, 2003’te 6.8 milyar dolar iken Merkez Bankası’nın verilerine göre, cari açık 2015’te 32,19 milyar dolar olarak gerçekleşti.

Sonuç olarak Haydarpaşa limanın ithalat ve ihracata yönelik endüstriyel işlevinin sonlandırılarak kurvaziyer limana dönüştürülmesinde ekonomik olarak kamu yararı olmamasına, bilim adamlarının itirazına, devlet planlama raporlarında, koruma kurulu ve yargı kararlarında Haydarpaşa’da kruvaziyer liman olmaz denilmesine rağmen Başbakan/Bakanlar değişse de AKP iktidarının Haydarpaşa’da kruvaziyer liman inadını sürdürmektedir.

TCDD Genel Müdürlüğü APK Dairesinin Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığından gelen talimat üzerine Nisan 2007 tarihinde yapmış olduğu bir çalışmadan konvansiyonel, bölgesel ve hızlı tren işletme planları 3 aşama halinde değerlendirilmiş ve bakanlığa bildirilmiştir.

Yapılan değerlendirmede Ankara Eskişehir, Eskişehir İstanbul, Ankara Konya Hızlı Tren Hatlarının tamamlanma durumuna göre trenlerin işletme projeksiyonu:

1.Aşama: Ankara Eskişehir Hızlı Tren Hattının tamamlanması ile

Boğaziçi ekspresi, Başkent Ekspresi, Cumhuriyet Ekspresi, Anadolu Ekspresi, Ankara Ekspresi, Fatih Ekspresi, Doğu Ekspresi Transasya Ekspresi, Toros Ekspresi, Pamukkale Ekpresi, Meram Ekspresi, İçanadolu Mavi Treni, İstanbul Ankara arasında sefere konulacak 2 adet tren Haydarpaşa-Adapazarı ekspres trenleri Haydarpaşa Garda sonlandırılacak/hareket ettirilecektir. Güney/Vangölü Ekspresi Ankara’da sonlandırılacak yolcuları aktarma edilecektir.

2.Aşama Ankara-Eskişehir İstanbul Hattının Tamamen bitirilmesi ile

a-)Yolcu ihtiyaçları için eski yoldan Ankara Haydarpaşa Ankara arasında 1 tren ve Doğu ekspresi eski yoldan çalıştırılarak Haydarpaşa Gar’da sonlandırılacak/hareket ettirilecektir.

b-)Ankara Eskişehir İstanbul Ankara arasında tarifeli hızlı trenler yeni yoldan çalışır.

c-)Hatta Eskişehir’den girecek trenlerden Toros Ekspresi Eskişehir’de sonlandırılacak yolcular hızlı trenlere aktarma edilecektir. İç Anadolu, Meram, Pamukkale Ekspresleri Haydarpaşa’ya çalıştırılması planlanmakla beraber bu konu üzerinde bir araştırma yapılacaktır.

d-)Haydarpaşa Adapazarı ekspresleri çalışmaya devam edecektir.

3.Aşama Ankara Eskişehir İstanbul Polatlı Konya hattının tamamen bitirilmesi ile

a-)Yolcu ihtiyaçları için eski yoldan Ankara haydarpaşa arasında 1 tren ve Doğu ekspresi eski yoldan çalıştırılarak Haydarpaşa Gar’da sonlandırılacak/hareket ettirilecektir.

b-) Ankara Eskişehir İstanbul Ankara arasında tarifeli hızlı trenler yeni yoldan çalışır.

c) Haydarpaşa Adapazarı ekspresleri çalışmaya devam edecektir.

d-)Ankara Konya Hızlı tren hattının tamamlanmasıyla Konya İstanbul arasında (3X3:6 tren) 3 çift tren sefere konulacak 2 sefer Halkalı’da 1 sefer Haydarpaşa’da sonlandırılacak/hareket ettirilecektir.

e-) Adana-Gaziantep-İstanbul trenleri Konya’da hızlı trene aktarma edilir.

f-) Pamukkale ekspresi Haydarpaşa Gar’da sonlandırılacak/hareket ettirilecektir.

Bu projeksiyona göre hazırlanmış olan TCDD’nin 2023-2035 taşıma hedeflerinden Ulaştırma Denizcilik Bakanının yeni olması nedeni ile ya bilgisi yoktur yada taşıma hedeflerine tek başına YHT işletmeciliği ile ulaşılabileceğine yönelik yanlış bir hesap yapılmış ki; “Haydarpaşa garın yalnızca YHT tren işletmeciliğinde kullanılacağı” yönünde beyan vermektedir.

Kaldı ki Marmaray projesinin kesintiye uğraması durumunda yada diğer alternatif seçenekler için Haydarpaşa’nın banliyö tren vapur bağlantısı kesilmemelidir. Vapur ve tren bağlantısı İstanbullu banliyö yolcuları için vazgeçilmezidir.

Marmaray projesinin inşası esnasında yaptığımız BTS’nin yaptığı uyarı ve ikazlar dikkate alınmadığı için su sızıntısı saray duvarlarında çatlama yaşanmaktadır. Haydarpaşa Gar ve Limanın endüstriyel işlevini mutlaka sürdürmesi yönünde yaptığımız uyarı ve önerilerimiz de dikkate alınmaz ise ileride telafisi mümkün olmayan sonuçlar doğuracaktır.

OHAL düzeni ve KHK’ler ile yönetilen ülkede uygulanan baskıcı yönetim anlayışı basın yayın organlarının susturulması, muhalif gazetecilerin bilimadamlarının, kamu çalışanlaarının tutuklanması atılan sloganlarla protesto edildi.

Tugay Kartal’dan yaptığı bu bilgilendirmenin ardından Haydarpaşa Dayanışması tarafından hazırlanan basın açıklamasını Tiyatro Sanatçısı-Oyuncu ve Yazar Orhan AYDIN tarafından okunmuştur. Basın açıklamasına Büro Emekçileri Sendikası Merkez Yönetim Kurulu Üyesi Şenol KÖKSAL, CHP İstanbul eski mv. Kadir Gökmen ÖĞÜT katılarak destek olmuşlardır. Orhan Aydın tarafından okunan basın açıklaması aşağıdadır.

BASIN AÇIKLAMASI

Haydarpaşa’da yargı kararlarını yok sayan “Kruvaziyer liman” projesi
kabul edilemez!

Haydarpaşa Garı mücadelemiz sürüyor!

Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanı Ahmet Arslan 25 Eylül 2016 tarihinde yaptığı açıklamada, “Haydarpaşa Garı, yüksek hızlı tren garı olarak hizmet vermeye devam edecek. Sadece gar değil Haydarpaşa limanı ve orada çok sayıda kamusal alan var. Oranın kazandırılması için bir proje var. Kruvaziyer limanı, yat limanı, otel projeleri var. Ancak bu Haydarpaşa Garı için değil gar ile Haydarpaşa limanı arasındaki bölge için bir proje var” diyerek Haydarpaşa liman sahasında rant projesi için dönüşüm ısrarından vazgeçmediklerini ilan etmiştir.

Halbuki Çevre ve Şehircilik Bakanı Özhaseki’nin, ardından Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanı Arslan’ın bu yılın ağustos ayında yaptıkları açıklamalarda Haydarpaşa Garı’nın yüksek hızlı tren ve bölgesel trenler için kullanılacağı, tren garı olarak hizmet vereceği söylenince kamuoyunda yandaş medyanın da yönlendirmesi ile Haydarpaşa Garı’nın kurtulduğu imajı yaratılmak istenmişti.

Oluşturulmaya çalışılan bu algı üzerine 21 Ağustos 2016 tarihinde Haydarpaşa Dayanışması olarak yaptığımız basın açıklamasında, “… yargı kararı ile iptal edilen, yargı kararı nedeniyle bu yılın başında revize edilen Haydarpaşa Garı ve yakın çevresi planlarının akıbeti konusunda her hangi bir açıklama olmadığı gibi, aynı açıklamada gar ve limanın arkasında bulunan saha ile ilgili henüz net bir bilgi verilmedi” diyerek kamuoyunu bilgilendirmiş ve endişemizi dile getirmiştik.

Ulaştırma bakanının yukarıda aktardığımız açıklaması maalesef endişelerimizi haklı çıkarmıştır.

Haydarpaşa Garı ve Limanını çevresiyle birlikte Kruvaziyer liman, ticaret ve turizm alanı olarak yağma ve yapılaşmaya açmak amacıyla 2004 yılında İBB tarafından hazırlanan planların ardından Kültür ve Turizm Bakanlığı İstanbul V Numaralı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu, 26 Nisan 2006 gün ve 85 sayılı karar ile bütün alanı “Haydarpaşa Garı ve Çevresi Kentsel ve Tarihi Sit Alanı” olarak tescil ederek koruma altına almış olmasına rağmen, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı’nca 19.06.2012 tarihinde onanarak yürürlüğe giren Üsküdar İlçesi, Harem Bölgesi ile Haydarpaşa Liman ve Geri Sahası 1/5000 Ölçekli Nâzım İmar Planı, şehircilik ilke ve esaslarına, evrensel koruma ilkelerine, yerleşik yargı kararlarına ve kamu yararına aykırılıklar taşıması nedeniyle Birleşik Taşımacılık Çalışanları Sendikası, Türkiye Liman ve Kara Tahmil Tahliye İşçileri Sendikası, TMMOB Mimarlar Odası İstanbul Büyükkent Şubesi ve TMMOB Şehir Plancıları Odası İstanbul Şubesi tarafından 12.10.2012 tarihinde dava konusu edilmişti.

İstanbul 5. İdare Mahkemesi’nde 2012/2012 Esas numarasıyla görülen dava sonucunda söz konusu plan, şehircilik ilkeleri, planlama esasları ve kamu yararına uygun olmaması sebebiyle iptal edilmiştir.

Haydarpaşa Garı ve liman alanı ile geri sahası (Harem, Haydarpaşa ve Kadıköy), coğrafi konumu, eskiden beri yüklendiği ulaşım yükü (Harem Otogarı, Haydarpaşa Limanı, denizyolları, toplu taşıma durakları ve Haydarpaşa Garı) ve barındırdığı mevcut kullanımlar (tarihsel merkez) itibariyle İstanbul metropoliten alanının en önemli odak noktalarından birini oluşturmaktadır. Bölge Anadolu yakasındaki en uç indirme-bindirme ve aktarma noktası olması sebebiyle, iki yaka arasındaki deniz, kara ve demiryolu taşımacılığının metropol içindeki en merkezi iki bölgesinden biridir.

Bugün iptal edilen planların yerine Haydarpaşa Garı ve çevresinin mevcut işlevinin korunmasına yönelik bir plan henüz söz konusu değildir.

İstanbul’un ve ülkemizin Haydarpaşa Garına ihtiyacı vardır. Hızlı trenlerin yanı sıra ülkenin en uç sınırlarına kadar giden trenlerin, şehir içi taşımacılığının bir an önce başlatılması gerekmektedir. Bu konuda yeterli yargı kararı vardır. Ancak ne yazık ki hükümet ve İBB, 2004 yılından bu yana süren mücadelemiz ile durdurulan rant projelerinin yerine bir yeni rant projesi ile karşımıza çıkmaktadır.

Haydarpaşa Dayanışması olarak sürdürdüğümüz mücadeleler sonunda elde edilen kazanımların koruması ve Haydarpaşa Garının çevresi ile birlikte işlevini sürdürmesi için mücadelede kararlı olduğumuzu bir kez daha vurguluyoruz.

İstanbul ulaşımının olmazsa olmazı, deniz ulaşımı ile raylı sistemin entegre olduğu Haydarpaşa Garı ve geri sahasında deniz ve demiryolu bağlantısı koparılmamalıdır.

Söz konusu saha kamusal alan olarak kullanılmaya devam edilmelidir.

Haydarpaşa Garı’nın restorasyonunun aslına uygun şekilde tamamlanarak yeniden trenlerle buluşması, hat boylarındaki tescilli istasyonların korunması ve hattın ivedi olarak tamamlanması sağlanmalıdır.

Haydarpaşa Garı ve liman sahasını gelir getirici projeler için Özelleştirme İdaresi Başkanlığına devreden TCDD İşletmesi Yönetim Kurulu’nun 12 Eylül 2012 tarihli kararı derhal iptal edilmelidir.

Haydarpaşa Garı ve liman sahasını gelir getirici imar planları hazırlanması için TCDD ile İBB arasında 30.11.2007 tarihinde imzalanmış olan protokol iptal edilmelidir.

31 Ocak 2012’de durdurulan ana hat trenleri ile 19 Haziran 2013’te durdurulan banliyö trenleri hatlarının inşasına verilmiş sözlere uygun olarak başlanmalıdır.

Saygılarımızla kamuoyunun bilgisine sunulur. 2.10.2016

Toplum Kent ve Çevre İçin
HAYDARPAŞA DAYANIŞMASI

Adına

Birleşik Taşımacılık Çalışanları Sendikası

Mimarlar Odası İstanbul Büyükkent Şubesi

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
Yazar: kentvedemiryolu