Trende İletişim

20 Eylül 2011 tarihinde ekonomi habertürk sayfasında “İnternet bile YHT’ye yetişemedi!” başlığı ile yayınlanan haberde “Cep telefonu operatörleri Yüksek Hızlı Tren’in (YHT) hızına yetişemedi. Hızlı tren 160 kilometre hızı geçince GSM operatörlerinin verdiği 3G hizmeti kesiliyor ve trenden internete bağlanmak mümkün olmuyor. Eskişehir’in ardından Konya’ya uzanan YHT, vatandaştan büyük ilgi görüyor. Trenler yüzde 90 oranında dolulukla seferlerini düzenliyor ama yolcular internet bağlantısı alamamaktan şikâyetçi. Normal trenlerin içinden kablosuz internet bağlantısı sunan TCDD yönetimi ise, GSM operatörlerinden çözüm bekliyor” denilmektedir. 

Trenlerde telefon hizmeti verilmesinin tarihi ve yaşanan sorunun çözümüne yönelik teknolojik gelişmeler nelerdir diye geriye dönük bir incelemede bulunduk. 

Haziran 1957 Almanya, “F33 GAMBRİMUS” Ekspresinin telefon numarası 161914. 

Düseldorf telefon santral memuru kendisinden 16 19 14 numara istenince bir an bile tereddüt etmedi. Bu numaranın nereye ait olduğu söylenmemişti. Fakat birkaç saniye sonra numarayı isteyen zat tren santralinin tatlı sesini kulağında duydu, 

—Kiminle görüşmek istiyorsunuz efendim? 

Hat falanca numaralı kompartımana bağlanmıştı bile. Konuşma gayet rahat ve net bir şekilde cereyan etti. Sanki Düseldorf’la tren arasında değil komşu evler arasında konuşuluyordu. Tren yolcuları başka memleketlerdeki ahbapları ile de böyle rahat konuşabiliyorlardı. Telefon muhabereleri turistler arasında da çok revaç buldu. Gerek müstacel resmi işleri için gerekse dostlarına bir telefon kartı yollamak için bu kolaylıktan istifade eden pek çok turist olmuştur. 

O yıl Almanya demiryollarının telefonu olan trenler şunlardır. 

F33/34 “Gaambrinus”

F31/32 “Rhein-Main”

F23/24 “Scwabenufeil”

TCDD trenlerinde telefon 

Almanya’dan 31 yıl sonra ülkemizde 1988/1989 yılarında TCDD anahat yolcu trenlerinde yemekli vagona ankesörlü telefon monte edilerek yolcuların trenden telefonla konuşma yapmalarına imkân sağlandı.

TCDD’den 24 saat kablosuz internet

Trenlerde internet bağlantısının kurulabilmesi yönündeki talepleri dikkate alan TCDD ile Avea trenlerde internet kullanımı için el sıkıştı. TCDD Genel Müdürü Süleyman Karaman ve Avea Genel Müdürü Cüneyt Türktan 13 Aralık 2006’da trenlere internet bağlantısı için protokol imzaladı.

Devlet Demiryolları  Ankara-İstanbul arasında 2006 Aralık ayı içinde Başkent ve Cumhuriyet isimli trenlerde 24 saat kablosuz internet bağlantısını hizmete sokarak başladı. Demiryolları’nın sağladığı bu internet hizmetinden yolcular ilk zamanlar hiçbir ücret ödemeden yararlandılar..

Bedava internet ilk önce yemekli vagon ile bu vagonun önündeki ve arkasındaki vagonda hizmet verdi. Yolcu “internet kullanmak istiyorum” derse öncelikli olarak bu vagonlara yerleştirildi. 576 kilometrelik Ankara-İstanbul arası demiryolu hattına, kablosuz internet sistemini GSM operatörü Avea kurdu. TCDD’nin kablosuz internet ihalesi için Turkcell ve Avea hazırlandı. Turkcell, son anda ihaleye girmedi. TCDD yetkilileri “Avea, ihaleyi kazanmayı çok istiyordu. Çok da uygun bir teklif verdi. Bizim şartlarımız arasında vagonlara takılacak donanımların (internet sağlayıcı) şirketler tarafından karşılanması yoktu. Fakat Avea, Turkcell’den ihaleyi alabilmek için donanımları ücretsiz takmayı teklif etti.” şeklinde açıklamalarda bulunmuşlardı. TCDD, Avea’nın 24 saat boyunca verdiği kesintisiz internet erişimi için şirkete ayda 500 YTL ödeyeceği açıklanmıştı.

Daha sonraki yıllarda internet hizmetinden yararlanmak isteyen yolcuların bilet ücretlerine ilave 1 YTL alınmaya başlandı. Daha sonra ise internet hizmeti tamamen ücretsiz hale dönüştürüldü.

İnternet Hızının YHT Hızına Erişmesi Nasıl Mümkün Olur

Yazımızın başındaki haberde  “internet hızının YHT hızına erişemediği ve TCDD’nin bu konuda GSM Oparatörlerinden çözüm beklediği” ifade edilmektedir.  

Bu noktadan sonra yapacağımız  açıklamaları okunduktan sonra, kesintisiz ve hızlı internet erişim hizmeti konusunda  “GSM operatörlerinin bir şey yapmaması”nın nedeni daha iyi anlaşılacaktır. 

GSM’de gün geçtikçe gelişmeler kaydedilmektedir. Bunların en günceli pek çoğumuzun televizyon ya da gazete reklamlarından gördüğü 3G (3. nesil GSM) teknolojisidir. Halen kullandığımız 2. nesile oranla çok hızlı veri transferi sağlayan 3G teknolojisinin, gerçek zamanlı görüntülü konuşmadan, yüksek hızlı internet erişimine kadar pek çok avantajı vardır.

Bunun yanında, seviye 3’te kullanılan veri transfer yoğunluğu açısından önemli bir dezavantajı da vardır. Bu dezavantaj, ortam koşulları ve hıza bağlı olarak, seyahat halindeyken veri transfer hızının ciddi ölçüde düşmesidir. Bir örnek vermek gerekirse, 100 km/h’lik bir hızda seyrederken veri tranfer hızı %50 den fazla düşebilir. Kaldı ki 300km/h’lik hızlarda veri transferinde ciddi sorunlar yaşanacaktır. Seviye 3’ün geleceğindeki gelişmeler açısından bu durum hiç de iyi değildir. 3G’deki bu açığı kapatmak amacıyla 4G teknolojisi geliştirilmektedir. Bu teknoloji birkaç ülkede test aşamasındadır. Yakın gelecekte yaygınlaşması öngörülmektedir. ERTMS/ETCS seviye 3’teki gelişmelere paralel olarak kullanılacak GSM-R sistemininde 4G olması kaçınılmaz olacaktır.

Haberde bahsedilen uydu üzerinden internet sağlanımı, zaten uzunca bir zamandır yurt dışında uygulanan bir sistem. Bunun için trenlerin üstüne hareketli uydu alıcı antenleri yerleştiriliyor. Hatta bizim otobüs firmalarında bile bu sistemler var. Hem uydu yayınlarını izliyorsunuz hemde, internete bağlanıyorsunuz. Tabi trenlerdeki sistem biraz daha teferruatlı. Yüksek hız ve uzun tünellerde iletişimin kesilmemesi hizmet alıcılar için önemlidir. Yukarıdaki resimlerde, trenler için uydu anten sistemi ve uydu iletişim sistemini görebilirsiniz. Tüneller için, tünelin uzunluk ve dönemeçlerine göre yansıtıcılar konulmaktadır. 

Bu arada Amerika ve Kanada’da bir süredir test edilen 4G sistemi üzerine Amtrak firmasının 4G Wi-Max çalışması bulunmaktadır. 

Tüm bu teknolojik gelişmeler yaşanırken bu gelişme ve cep telefonlarının EMA canlılar üzerindeki olumsuz etkilerini de görmezden gelmemeliyiz. Bu konudaki ayrıntılı bilgi http://kentvedemiryolu.com/icerik.php?id=646 link adresindeki yazımızda mevcuttur.

Trende iletişim üzerine yaşadığımız gelişme ve hız inanılmaz bir noktaya ulaştı ama son yıllarda deraylar, yol bakımları gerekçe gösterilerek yaşanan tren iptallerinden sonra interneti kullanacağımız trenler neredeyse hiç kalmamak üzere.

İnternet iletiştirir, tren kavuşturur

tercih sizin

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
Yazar: kentvedemiryolu-Ömer tolga sümerli