Kullar Başiskele Dekovili
İki sene önce bisiklet ve demiryolu tutkunu Baki Berk Kayalar’dan gelen “elimde 1970lerin başlarına ait bir İzmit Körfezi topografya haritası var. Haritaya göre Başiskele ile Kullar arasında dekovil hattı görünüyor. Hat Kullar’ın ilerisine doğru devam ediyor ama nerede bittiği görünmüyor, harita dışında çünkü” e-posta iletisi üzerine bu dekovil hattı ile ilgili bilgi belge toplamaya çalıştık.
25.10.1951 tarihinde çeşitli amaçlı yolcu ve yük vagonlarının onarılması ve gerekli vagon yedek parçalarının yapılması amacıyla Adapazarı’nda “Vagon Atelyesi” adı altında bir birim kurulmuştur. 1961 yılına kadar çeşitli tip ve onarım grubundan yılda 1200 adet yolcu, 6000 adet yük vagonu onarımı ve gerekli miktarda yedek parça yapımı ile görevlendirilen atelye, bu tarihten sonra PTT’nin gereksinimi olan posta vagonlarının yapımını üstlenmiştir.
Bir noktaya dikkatinizi çekmek istiyorum. Önemli. Bilen bilir; ama bilmeyen için üzerine düşülmeli. Dünkü Cumhuriyet’te (27 Ağustos) Ertuğrul Kazancı’nın “Emperyalizme Başkaldırı: Büyük Taarruz” başlıklı önemli ve güncel bir yazısı yayımlandı. Bu, adresine ulaşan yazılar klasörüne eklenecek makalede bir nokta dolayısıyla size yazmak gereksinmesi duydum.
Kayıp Demiryolunun Peşinde: Birinci Dünya Savaşı’nın ilk yıllarında elektrik santrallerine gereken kömürü taşımak üzere yapılan Kâğıthane-Kemerburgaz demiryolu hattı, savaş sonrası ortadan kayboldu. Ve yaklaşık 90 yılın ardından, hat yeniden günışığına çıkarıldı.
Gebze İzmit arası 47,096 kilometrelik demiryolu hattı 01.08.1873 tarihinde işletmeye açılmıştır. İzmit Ankara hattını yönetimi Otto von Kapp’a bırakılmıştır. Görev yaptığı 1889–1894 yılları arasında işçi bulma güvenliği sağlama, salgın hastalıklar gibi sorunların yanı sıra güzergahın deniz seviyesinden çok fazla yükselmesi, bir çok tünel, köprü ve viyadük yapımı gibi inşaatın kendi zorluklarının da üstesinden büyük bir başarıyla gelebilmiştir. İlk olarak İzmit kent içinden Tököli İmre Bulvarı’ndan geçen İzmit-Büyükderbent arası 17,593 kilometrelik demiryolu hattı 02.05.1890 tarihinde işletmeye açılmıştır.
Kimi anılar vardır; bilmeyiz, varlığından haberimiz yoktur. Durur bir yerlerde; günyüzüne çıkacağı günü bekler. Gelir değiştirir hayatımızı, yaşama-yaşanmışa bakışımızı, dahası genelkabullerimizi, kamusal alışkanlıklarımızı; dahası, akışkanlıklarımızı sarsar, ırgalar! Kimi anılar vardır; biliriz, duymuşuzdur; kimi yanlarına az-çok tanıklığımız vardır, yazı-yayın dünyasından. Bekler dururuz, birgün tümüyle elimize, masamıza ulaşacağı günü. Anıların da bekleyeni var mıdır?
Osmanlı İmparatorluğu’nun ilk başkenti olan Bursa tarih boyunca önemli bir ticaret kenti olma özelliğini korumuştur. Özellikle ipek ipliği, ipek kumaş üretimi ve ihracatı konusunda gelişen ticari aktivite kentteki sosyal ve ekonomik yaşamın oluşumunda etkin bir rol oynamıştır. Osmanlı İmparatorluğu döneminde gelişen bu ekonomik ve sosyal yaşamın izlerini, kentte bu dönemde inşa edilmiş ve günümüze kadar varlıklarını sürdürmüş olan çeşitli yapılarda gözlemlemek mümkündür. Bu yapıların en iyi korunmuş örneklerinden biri de Bursa ili, Mudanya ilçesi, Ömerbey mahallesinde yer alan “Bursa-Mudanya Demiryolu Hattı İşletme Binası”dır.
Her zaman herkes farklı bir şey arar, kimisi kan, kimisi kiralık ev, bazıları satılık emlak, kimileri de kaybettiklerini arar. Bu defa farklı bir kayıp ve arama ilanı ile karşı karşıyasınız. demiryolu tarihimizin ilk mototrenleri olan MT 5200 ve MT 5300’lere ait fotoğraf film ve anı aranıyor. Bulanların ve arşivinde bu konuda bilgi belge olanların bizim aracılığımız ile veya direk olarak Ege Üniversitesinden Doç. Dr Çağatay Üstün ile temasa geçmelerini bekliyoruz.