Haydarpaşa Koruma Amaçlı Nâzım İmar Planı Derhal Gündemden Çekilmelidir
Mimarlar Odası İstanbul Büyükkent Şubesi ile BTS – Birleşik Taşımacılık Çalışanları Sendikası’nın “Haydarpaşa Garı ve yakın çevresinin geleceğine birlikte karar verelim” çağrısı üzerine 1 Nisan 2011, Cuma, Saat: 15.00’te Haydarpaşa Garı Memur Kafeteryası’nda bir araya gelen “Haydarpaşa Dayanışması” bileşenleri, toplantıda alınan kararları sonuç bildirisi ile kamuoyu ile paylaşma kararı almışlardır.
Haydarpaşa Garı ve Yakın Çevresinin Geleceğine Birlikte Karar Verelim Toplantı Sonuç Bildirisi
08.04.2011
2011.08.22232
İstanbul’un simgesel değerlerinden biri ve kent içi ulaşımın önemli bir unsuru olan Haydarpaşa Garı, 100 yıllı aşkın geçmişinde tarihimizin önemli olaylarına sahne olmuş ve Anadolu’nun batıya açılan kapısı konumuyla toplumsal belleğimizde çok özel bir yer edinmiştir. Tarihi, kültürel değerleriyle aynen korunması gereken 1. grup kültür varlığı olarak tescil edilmiş olan Haydarpaşa Garı ve yakın çevresi bu özellikleri nedeni ile UNESCO tarafından İstanbul siluetinin vazgeçilmez bir varlığı olarak kabul edilmektedir. Ayrıca bu alan, deprem bekleyen kentimizin Anadolu yakasında toplanma ve dağılım merkezi olarak kullanılabilecek nitelikte, deniz ve demiryolu bağlantısıyla bölgenin dünya ile temas kurabileceği tek alan olma özelliğini de taşımaktadır.
Tarihsel, doğal değerlerine ve bu değerlerin güvencesi olan yasalara ve İstanbulluların yoğun tepkilerine rağmen 2003 yılından beri bölge rant amaçlı baskılarla “dönüştürülerek” betonlaştırılmak istenmektedir.
Bu süreçte, özgünlüğü ve çevresel değerleri nedeniyle Haydarpaşa Garı, Limanı ve yakın çevresi İstanbul V Numaralı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu’nun 26.04.2010 gün ve 85 sayılı kararı ile “kentsel ve tarihi sit alanı” olarak tescil edilerek koruma yönünde önemli bir adım atılmıştır.
Haydarpaşa bölgesini rant amaçlı “dönüştürme” girişimleri, kurulun aldığı “kentsel ve tarihi sit alanı” kararı sonrasında bile hiçbir bağlayıcı gelişme yokmuş gibi çeşitli şekillerde devam ettirilmiş ve “yağma” bu kez “koruma amaçlı plan” vasıtasıyla gerçekleştirilmek istenmiştir.
Ne tesadüf ki, bölgeye yönelik rant hesaplarının yapıldığı sırada, İstanbul’un göbeğinde ve herkesin gözü önünde, en iyimser bir yaklaşımla “bir dizi sorumsuzluk ve ihmal” sonucu Haydarpaşa Garı binası yandı. Toplumsal tepkiler nedeniyle bugüne kadar gerçekleştirilemeyen “dönüşüm”, 28 Kasım 2010 tarihindeki yangın bahane edilerek ne yazık ki yeniden gündeme getirilmiştir.
Daha önce alınmış bulunan kurul kararlarını, ulusal ve uluslararası bilimsel çevrelerin ve kamuoyunun tepkilerini yok sayan bir plan, Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu gündemine bir dayatma olarak getirilmiştir. Bu plan 2003 yılından bu yana gündeme getirilen ve reddedilen yapılaşma kararlarını esas alan bir niteliktedir. Büyükşehir Belediyesi Meclisinden oy çokluğu ile geçirilen planın onaylanması için kurula taraflarca yoğun baskılar yapıldığı kamuoyunun bilgisi dahilindedir.
Haydarpaşa Garı çatısının yanmasından sonra hızla gerçekleştirilmesi gereken restorasyon uygulaması için yapılmakta olan işlemler ise kaygılarımızı artıracak niteliktedir. Restorasyon sürecinde garın “çekim merkezi” olması için “yeniden kullanım” adı altında “gar” işlevinin ve binaya yeni işlevler verilmesi fikrinin tartışmaya açılması, başka bir meşrulaştırma aracı olarak değerlendirilmektedir.
Bu değerlendirmeler çerçevesinde Haydarpaşa Dayanışması bileşenleri olarak bizler;
1-İstanbul II Numaralı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu’nun 21.08.1997 gün ve 4542 sayılı kararı ile “1. grup korunması gerekli kültür varlığı” olarak tescil edilen Haydarpaşa Garı binasının tarihi ve kültürel değerleri ile fonksiyonları korunarak uluslararası koruma ilkeleri doğrultusunda restore edilmesini;
2-Kültür ve Tabiat Varlıkları Koruma Kurulu’nun önünde bulunan ve kamuoyunun bilgisine sunulan “Koruma Amaçlı Plan” İstanbul V Numaralı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu’nun 26.04.2010 gün ve 85 sayılı kararı ile “kentsel ve tarihi sit alanı” olarak tescil edilen Haydarpaşa Garı ve Limanı ile yakın çevresinin değerlerini yok eden ve yaklaşık 3.000.000 m2 inşaat öngören bir yağma planıdır. Anayasa Mahkemesinin 5335 sayılı yasanın 32. maddesinin 1. fıkrasını iptal etmesinin ardından yasal dayanağı da kalmayan Haydarpaşa Koruma Amaçlı Nâzım İmar Planının derhal gündemden çekilmesini ve alanın katılımcı bir planlama anlayışı ile değerlerine uygun şekilde planlanmasını ve
3-Gerek restorasyon ve gerekse planlama sürecinde evrensel planlamanın olmazsa olmazı olan “katılımcılık” ilkesi temelinde Haydarpaşa Dayanışması bileşenlerinin sürece gözlemci statüsünde katılımının mutlaka sağlanmasını talep ediyoruz.
Beklentilerimizi değerli kamuoyumuzun bilgisine sunar, Haydarpaşa Dayanışması olarak, tarihi ve kültürel değerimizin, toplumsal belleğimizin bir parçası olan Haydarpaşa Garı, Limanı ve yakın çevresinin yağmalanmasına izin vermeyeceğimizi bir kez daha yineleriz.
Haydarpaşa Dayanışması Sekretaryası adına
TMMOB Mimarlar Odası BTS – Birleşik Taşımacılık İstanbul Büyükkent Şubesi Çalışanları Sendikası
Toplum Kent ve Çevre İçin Haydarpaşa Dayanışması
İSTANBUL ÇEVRE KONSEYİ,TMMOB ÇEVRE MÜHENDİSLERİ ODASI İSTANBUL ŞUBESİ,TMMOB ZİRAAT MÜHENDİSLERİ ODASI İSTANBUL ŞUBESİ, TMMOB KİMYA MÜHENDİSLERİ ODASI İSTANBUL ŞUBESİ, YURTAŞLIK HAREKETİ DERNEĞİ, TÜRKİYE DOĞAL HAYATI KORUMA DERNEĞİ, TMMOB MADEN MÜHENDİSLERİ ODASI İSTANBUL ŞUBESİ, TMMOB GEMİ MÜHENDİSLERİ ODASI, TMMOB METALURJİ MÜHENDİSLERİ ODASI, TMMOB FİZİK MÜHENDİSLERİ ODASI, TMMOB PEYZAJ MÜHENDİSLERİ ODASI İSTANBUL BÖLGE ŞUBESİ, ÇAĞDAŞ SİNEMA OYUNCULARI DERNEĞİ (ÇASOD), İNSAN YERLEŞİMLERİ DERNEĞİ, GAYRETTEPE ÇEVRE KÜLTÜR VE İŞLETME KOOPERATİFİ, LİMAN İŞ SENDİKASI, SES SAĞLIK VE SOSYAL HİZMET EMEKÇİLERİ SENDİKASI, TMMOB İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI İSTANBUL ŞUBESİ, TMMOB MAKİNA MÜHENDİSLERİ ODASI İSTANBUL ŞUBESİ, TMMOB İÇ MİMARLAR ODASI İSTANBUL ŞUBESİ, DEVRİMCİ İŞ SENDİKALRI KONFEDERASYONU (DİSK), YAPI YOL SENDİKASI İSTANBUL ŞUBESİ, İNGİLTERE ATATÜRKÇÜ DÜŞÜNCE DERNEĞİ, EĞİTİM-SEN 2. NOLU ŞUBE, İSTANBUL DİŞ HEKİMLERİ ODASI, ARNAVUTKAÖY GİRİŞİMİ, TMMOB HARİTA MÜHENDİSLERİ ODASI İSTANBUL ŞUBESİ, TMMOB ELEKTRİK MÜHENDİSLERİ ODASI İSTANBUL ŞUBESİ, BEYKOZ İNSİYATİFİ (BEYİN), TÜKODER BEYKOZ ŞUBESİ, KADINLARLA DAYANIŞMA VAKFI (KADAV), KENTLİ KENTSEL ARAŞTIRMA GÖNÜLLÜLERİ, ÖZERK SANAT KONSEYİ, SEFERTASI HAREKETİ, İSTANBUL TABİP ODASI, İSTANBUL BAROSU, LOZAN MUBADİLLERİ VAKFI, ÇAĞDAŞ YAŞAMI DESTEKLEME DERNEĞİ (ÇYDD), MİMARLIK VAKFI (MİV), KAMU İŞLETMECİLİĞİNİ GELİŞTİRME MERKEZİ VAKFI (KİGEM), TMMOB ŞEHİR PLANCILARI ODASI İSTANBUL ŞUBESİ, TMMOB JEOLOJİ MÜHENDİSLERİ ODASI İSTANBUL ŞUBESİ, BÜRO EMEKÇİLERİ SENDİKASI, KAMU EMEKÇİLERİ SENDİKASI KONFERDERASYONU (KESK), GAZHANE ÇEVRE KÜLTÜR VE İŞLETME KOOPERATİFİ, VALİDEBAĞ ÇEVRE GÖNÜLLÜLERİ, KADIKÖY DEMOKRATİK KADIN PLATFORMU, YEREL YÖNETİMLER ARAŞTIRMA EĞİTİM DERNEĞİ (YAYED), BOĞAZİÇİ ÇEVRE KORUMA VAKFI, PİR SULTAN ABDAL KÜLTÜR DERNEĞİ SARIYER ŞUBESİ, AHŞAP DERNEĞİ, KATILIMCI SENDİKAL İNSİYATİF, CUMHURİYET KADINLARI DERNEĞİ İSTANBUL ŞUBESİ, DEVLET TİYATROSU – OPERA VE BALESİ ÇALIŞANLARI VAKFI (TOBAV)-KADIKÖY BELEDİYESİ, NAZIM HİKMET KÜLTÜR MERKEZİ, KADKÖY HALKEVİ, BEST İST 3, DARICA KÜLTÜR DERNEĞİ, EMEKLİLER YAŞLILAR HAREKETİ, KİP-KARADENİZ İSYANDADIR, KUZGUNCUKLULAR DERNEĞİ, TÜM BEL SEN 3 NOLU ŞUBE, SON IRMAK DOĞA VE SANAT DERNEĞİ, TOPLUMSAL ÖZGÜRLÜK PLATFORMU, İMECE, AKA DER, KALDIRAÇ, SOSYAL HAKLAR DERNEĞİ, EĞİTİM SEN, 3. KÖPRÜ YERİNE YAŞAM PLATFORMU, KUŞDİLİ ÇAYIRI ÇEVRE GÖNÜLLÜLERİ, HOMUR
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
Yazar: kentvedemiryolu