PARÇALANMA VE YOK ETMENİN ADI:DEMİRYOLU KANUNU

-Kuruma kalifiye personel yetiştiren TCDD Meslek Lisesi kapatıldı. Personel alımı da olmadığı için personel sayısı her geçen gün aldı. Sonradan alınan sınırlı sayıdaki personel, açığı kapatamadığı gibi, kalifiye olamamanın verdiği sorunlar yaşandı, yaşanıyor!

-Mesleki hastalıklarla boğuşan kurumumuzda, hastaneler devredildi. Ve bu durumun bir sonucu olarak mesleki hastalıklardan ölümlerde ciddi bir artış yaşandı ve yaşanmaya devam ediyor.

-Kurumun, çeken-çekilen araç ihtiyacını karşılayan ve üretim merkezleri olan TÜLOMSAŞ, -TÜVASAŞ, TÜDEMSAŞ birçok noktada devre dışı bıraktırıldı. Piyasadan yada yurt dışından alımlara/kiralamalara başlandı.

-Birçok unvan devre dışı bıraktırıldı ve esnek çalışma dayatıldı. Önce yol bekçiliği, akabinde tren şefliği, makasçılık, manevracılık, gardöfrenlik kaldırıldı yada tek bir ünvanda bileştirildi. Özel sektöre devredilen birimlerdeki tüm ünvanlar iptal edilerek, personel başka işyerlerine ve işlere sürgün edildi. Aynı zamanda birçok işyeri de kapatıldı.

-Yemekli-yataklı vagon hizmetleri, gişeler, İzmir’de banliyö hizmetleri, tesis işletmeleri, temizlik hizmetleri, işyeri araçlarının işletmesi özel sektöre devredildi.

-Birçok istasyon ve gar kapatıldı. İşletmecilik özellikle Doğu ve Ege bölgesinde bitme noktasına geldi.

-TCDD’nin taşınmaz malları, binaları, arazileri haraç mezat satıldı, satılmaya devam ediyor.

-İşletmecilik güvenliği, demiryolları kurulduğu tarihten bu yana hiç olmadığı kadar güvenliliğini kaybetti. Ve yakın zaman içinde, ülke gündemine de oturduğu üzere, 3 tane ölümlü büyük kaza meydana geldi(Pamukova, Tavşancıl, Kütahya).

-Personelin birçok sosyal hakkı elinden alındı.

-Kurum mevzuatı ile yapılan sürekli oynamalar, yapılan birleştirmeler ve siyasi kadrolaşmalar nedeniyle kurum içi huzur tamamen bozuldu.

-Entegre taşımacılık konusunda büyük bir yere sahip olan TCDD limanları bir bir satıldı, satılıyor. Sırf bu satışlar nedeniyle birçok çalışan işyerlerinden ve yurtlarından olurken, limanların satışı ile birlikte TCDD limanlardan elde ettiği %48’lik geliri de kaybetti.

-Kuruma tek bir çivi çakılmaz iken, vitrine dönük yapılan harcamalar ile kurumun mali dengesi daha da içinden çıkılmaz hale geldi.

-İstasyonlar ve garlar demiryolu işletmeciliği için değil, otel ve lokanta olarak planlanmaya ve bu yolla devredilmeye/satılmaya başlandı.

-Birçok tren kaldırıldı. Özellikle Doğu ve İç Anadolu bölgesinde çalışan birçok bölgesel tren seferden kaldırıldı, İzmir’de senlerdir banliyö trenleri çalıştırılmıyor.

Ve şuan sayamadığımız birçok olumsuz gelişme yaşandı kurumumuzda. Tüm bu işlemler, parça parça yapıldığı için bazıları dikkat çekmedi, bazıları örgütlü mücadele ile durduruldu yada geciktirildi.

Ancak egemen güçler, kurumu parçalamaya ve tasfiye etmeye yönelik tavrından hala vazgeçmedi. Bu doğrultuda, 2005 yılından itibaren CANAC Raporu adlı bir raporu devreye koydular. Bu rapor TCDD’ye öldürücü darbeyi vuracak öğeler içeriyordu. Ve işin temelini de "Demiryolu Kanunu" oluşturuyordu. Bu kanun tasarısı, 1995 yılında devreye konulan "yeniden yapılanma" adlı çalışmalar içinde de geçiyordu ama tek başına hükümet etmenin ve hukuki konularda işi sıkı tutan bir Cumhurbaşkanlığı döneminin bitmesinin verdiği rahatlıkla ancak bugünlerde yeniden gündeme getirildi.

150 yıllık bir tarihe sahip olan ve Cumhuriyetle birlikte kamulaştırılıp kurulan TCDD, çıkartılmak istenilen "Demiryolu Kanunu" ile parçalanarak, şirketleştirilecek!

Ülkemizdeki demiryolları, tarihi ve organizasyon yapısı itibariyle çok büyük ve köklü bir aile olma özelliğine sahiptir. Diğer kamu kuruluşlarında lokal örgütlenmeler var iken, demiryollarındaki merkezi ve ülke sathına yayılan örgütlenme tipi sayesinde, demiryolu çalışanları birbirini tanımakta, birbirlerinin sorunlarını bilebilmekte, anlayabilmekte, ortak çözümler üretebilmekte ve dayanışma içindedir. İşte bu yüzden de çok büyük bir aile olma özelliğine sahiptir. Ancak bu tasarı kanunlaştığı taktirde, 150 yıllık bir geçmişe sahip bu büyük aile param parça olacaktır. Bütün olarak demiryolu çalışanları değil, ayrı ayrı şirket çalışanları var olacaktır. Bu durum birlikte hareket etme geleneğine sahip olan demiryolcuları parçalayarak, yalnızlığa itecektir. Ve bir sonuç olarak da, örgütlenmenin önüne set çekilecek, mevcut örgütlülükler de parçalanacaktır.

Bu durum işin sosyal boyutudur. Ekonomik ve iş yaşamı boyutuna gelince ise, iş iyice karmaşık bir hale gelecektir.

Kanunla birlikte demiryolu personeli diye bir personel yerine ayrı ayrı şirketlerin personeli olma durumu gerçekleşecektir. Bu durum da, her şirketin kendi çalışma koşullarını, ücret ve sosyal haklarını belirlemesi gibi bir sonuca gidecektir. Tabi bu durum işin görünen en az zararlı boyutudur. Kanunun asıl amacı, "ki bu kanun maddeleri arasında geçmektedir" TCDD’yi şirketleştirip, tüm hizmetleri sınırsız sayıda taşeron firmaya devretmektir. Bu durum iş güvencemizi tamamen ortadan kaldıracak bir sonuç yaratacaktır. Kanun tasarısında, TD A.Ş. adıyla kurulacak şirketin Özelleştirme İdaresi Kanununa tabi kılınmaması, hiç kimseyi aldatmamalıdır. Demiryollarının hizmet özelliği ve ülke çapındaki büyüklüğü göz önüne alındığında direkt olarak özelleştirilmesi mümkün değildir. Bu nedenle Özeleştirme Kanununa hükümlerine tabi kılınmamaktadır ancak, kanunda bu duruma bir çözüm olarak, "özeleştirme ve vb. uygulamalar Bakanlar Kurulu tarafından belirlenecek usul ve esaslara dahilinde Yönetim Kurulu tarafından yayımlanacak bir yönetmelik" çerçevesinde gerçekleştirilecektir.

Sonuçları anlayabilmek için, hiç uzaklara gitmeye gerek yoktur. 40 bin işçinin çalıştığı Tuzla Tersanelerinde yüzlerce taşeron firma tarafından işler yürütülmektedir. Ve iş güvencesi, iş güvenliği ve insanca yaşayacak ücret konusunda durum ortadadır. Demiryolları için durumun farklı olacağını sananlar, şuan TCDD’de faaliyet gösteren özel sektörün çalışanlarıyla olan durumuna bakıp, gerçeği yeniden keşfedebiliriler.

Zaten bu tasarı içerdiği maddelerle, demiryollarının kamu hizmeti görmesini değil, serbest piyasa ekonomisine göre davranmasını öngörmektedir. Ve tüm faaliyetlerin de buna göre yeniden organize edilmesini zorunlu kılmaktadır. Bu yaklaşımın bir ürünü olarak da, "performans kriterleri" diye bir ölçüt getirilerek, personel esnek ve kölece çalışmaya, sosyal haklarının tırpanlamasına sessiz kalmaya ve örgütsüz davranmaya zorlanacaktır.

Kanunla getirilen "serbest piyasa ekonomisine bağlılık" zorunluluğu ve "verimlilik ve karlılığın" esas alınması demiryolunun özellikle yolcu taşımacılığının sonunu getirecek.

Bu durum yeni bir durum değildir. Çünkü 1995’den günümüze kadar uygulanan demiryolu politikasında, demiryollarının tüm ulaşım sistemleri içindeki yolcu taşıma payını artırmak yerine, yük taşımacılığını % 2 oranında artırmak ana hedef olarak görülmüştür. 13 yıldır uygulanan "yeniden yapılandırma" programlarıyla, demiryollarının yolcu taşımacılığını bırakması, sadece birkaç prestij treni çalıştırması için faaliyetler yürütülmüştür. Bu faaliyetlerin temelini de, Ankara-İstanbul Hızlı Tren Projesi oluşturmaktadır. Bilindiği üzere, tüm yatırım teknik açıdan yanlış olan bu projeye odaklanırken, demiryolu binaları, istasyonları, arazileri bir bir satılmakta, birçok bölgesel tren seferden kaldırılmaktadır. Zaten TCDD Genel Müdürlüğü, bu hattın da özelleştirileceğini öngörmüştür. Yani bu hat da kamusal bir hizmet vermeyecektir. Bu projenin içinde halk olmadığının diğer bir kanıtı ise, daha bitirilmeden açıklanan yolculuk ücretidir. İşte bu yüzden bu projeler sadece prestij amaçlı projelerdir.

İşin kanunla düzenlenen asıl önemli boyutu ise, "verimlilik ve kar" ilkesine uymayan tüm hatların kapatılacağı ve trenlerin seferden kaldırılacağı gerçeğidir. Zaten uygulanan "yeniden yapılanma" programlarında da, kar getirmeyen hatların kapatılması öngörülmektedir. Demiryolları gibi "kamu hizmeti" veren bir kurum için, "kar" garantisinin aranması, yolcu taşımacılığının sona erdirileceğinin kanuni itirafıdır.

-TCDD tasfiye edilerek şirketleştirilecek ve demiryollarının kaderi onlarca, belki yüzlerce özel taşeron şirkete terk edilecektir. Ve demiryolculuk bitecektir.

-Çalışanların iş güvencesi, sosyal hakları elinden alınacaktır. Zaten hizmetler özelleştirilecektir.

-Demiryollarında iş güvenliği, işletmecilik güvenliği ortadan kalkacaktır.

-Prestij trenleri dışında tüm yolcu trenleri seferden kaldırılacaktır.

-Demiryollarının arazi ve binaları satılacaktır.

-Ve uygulamaların bir sonucu olarak, en sonunda demiryolları tasfiye edilmiş olacaktır.

Uzun lafın kısası bu kanun tasarısı, demiryollarının altını dinamitleyen bir kanun tasarıdır. Kendine demiryolcuyum diyen, bu ülkenin demiryollarına ve değerlerine sahip çıkan herkesin bu kanuna karşı çıkmak gibi önemli bir yurttaş sorumluluğu vardır.

 Yıllardır kullanılan logomuzdaki kanatlı tekeri kırdılar, parçaladılar sırada kurumun kendisi var.

Özelleştirme

1995 yılından beridir ısrarla vurguladığımız bir şey vardı, o da; bunların "TCDD’yi yeniden yapılandırıyoruz", "TCDD’yi geliştiriyoruz" söylemlerinin altında yatan asıl gerçeğin, TCDD’yi yok etmek, parçalamak ve tasfiye etmek olduğuydu…!

-Kuruma kalifiye personel yetiştiren TCDD Meslek Lisesi kapatıldı. Personel alımı da olmadığı için personel sayısı her geçen gün azaldı. Sonradan alınan sınırlı sayıdaki personel, açığı kapatamadığı gibi, kalifiye olamamanın verdiği sorunlar yaşandı, yaşanıyor!

-Mesleki hastalıklarıyla boğuşan kurumumuzda, hastaneler devredildi. Ve bu durumun bir sonucu olarak mesleki hastalıklardan ölümlerde ciddi bir artış yaşandı ve yaşanmaya devam ediyor.

-Kurumun, çeken-çekilen araç ihtiyacını karşılayan ve üretim merkezleri olan TÜLOMSAŞ, TÜVASAŞ, TÜDEMSAŞ birçok noktada devre dışı bıraktırıldı. Piyasadan yada yurt dışından alımlara/kiralamalara başlandı.

-Birçok unvan devre dışı bıraktırıldı ve esnek çalışma dayatıldı. Önce yol bekçiliği, akabinde tren şefliği, makasçılık, manevracılık, gardöfrenlik kaldırıldı yada tek bir ünvanda bileştirildi. Özel sektöre devredilen birimlerdeki tüm ünvanlar iptal edilerek, personel başka işyerlerine ve işlere sürgün edildi. Aynı zamanda birçok işyeri de kapatıldı.

-Yemekli-yataklı vagon hizmetleri, gişeler, İzmir’de banliyö hizmetleri, tesis işletmeleri, temizlik hizmetleri, işyeri araçlarının işletmesi özel sektöre devredildi.

-Birçok istasyon ve gar kapatıldı. İşletmecilik özellikle Doğu ve Ege bölgesinde bitme noktasına geldi.

-TCDD’nin taşınmaz malları, binaları, arazileri haraç mezat satıldı, satılmaya devam ediyor.

-İşletmecilik güvenliği, demiryolları kurulduğu tarihten bu yana, hiç olmadığı kadar güvenliliğini kaybetti. Ve yakın zaman içinde, ülke gündemine de oturduğu üzere, 3 tane ölümlü büyük kaza meydana geldi(Pamukova, Tavşancıl, Kütahya).

-Personelin birçok sosyal hakkı elinden alındı.

-Kurum mevzuatı ile yapılan sürekli oynamalar, yapılan birleştirmeler ve siyasi kadrolaşmalar nedeniyle kurum içi huzur tamamen bozuldu.

-Entegre taşımacılık konusunda büyük bir yere sahip olan TCDD limanları bir bir satıldı, satılıyor. Sırf bu satışlar nedeniyle birçok çalışan işyerlerinden ve yurtlarından olurken, limanların satışı ile birlikte TCDD limanlardan elde ettiği %48’lik geliri de kaybetti.

-Kuruma tek bir çivi çakılmaz iken, vitrine dönük yapılan harcamalar ile kurumun mali dengesi daha da içinden çıkılmaz hale geldi.

-İstasyonlar ve garlar demiryolu işletmeciliği için değil, otel ve lokanta olarak planlanmaya ve bu yolla devredilmeye/satılmaya başlandı.

-Birçok tren kaldırıldı. Özellikle Doğu ve İç Anadolu bölgesinde çalışan birçok bölgesel tren seferden kaldırıldı, İzmir’de senelerdir banliyö trenleri çalıştırılmıyor.

Ve hepimizin bildiği birçok detay daha….

Bunlar, hem booz alllen and hamilton raporunda, hem de canac Raporunda açık açık yazıyordu. Ve bu yaşanalara, ne yazık ki sadece belirli çalışanlar tepki gösterdi, bunların kim olduğunu biliyorsunuz. Derdim üyesi olduğum BTS’nin reklamını yapmak değil, sadece 13 yıldır bunu defalarca personele anlattık. Ve son tahlilde böyle bir kanun tasarısından bahsettik. İşin vurucu yönünün bu olacağını söyledik. Ve gün geldi çattı. Bu yasa karşımıza çıkartıldı. Söylemlerimi, "Biz demiştik" demekten öte algılamanız dileğiyle, bu yasa tasarısının özet olarak getireceği şudur:

-Demiryolları parçalanıyor ve şirket haline getiriliyor. Böylelikle özelleştirmenin de önü açılıyor. Bu işin gidip gideceği yer, yasa maddelerinde görüleceği üzere, işletmecilik komple özelleştirilecek, altyapının da işleri hizmet satın alınmak suretiyle özelleştirilecek. KAR getirmeyen(ki böyle bir hattımız yok) hatlar kanun gerekçe gösterilerek kapatılacak. Gar, istasyon binaları ve arazileri satılacak. Bakım onarım gibi tüm hizmetler özelleştirilecek.

-Yüzyılı aşkın köklü bir aile paramparça edilecek.

-Mevcuttaki çalışanlar tasfiye edilecek. Bu, rüşvetle yada zorla, sürgün ederek yapılacak.

Bu şartlar dahilinde, bu yasa tasarıyla ilgili denilebilecek tek söz var bence; kurumun altına dinamit koyan, kamuyu yok eden bu kanun tasarısını savunan var mı? Kendine, ülkemi seviyorum, ülkemin değerlerine sahip çıkıyorum, demiryollarını seviyorum, işime geleceğime sahip çıkıyorum, çocuklarıma onurlu bir gelecek bırakmak istiyorum deyip de, arkasından bu yasa tasarılarını savunacak hangi vatansever olabilir ki?

Başka bir şey diyemiyoruz. İş artık bıçağın kemiğe dayanmasından çok öteye geçmiştir. Ve yapılacak tek şey, bu tasarıyı tarihin çöplüğüne gömmek için üretimden gelen gücümüzü sonuna kadar kullanmaktır. İnanın artık kaybedecek sadece bir işimiz kaldı, sessiz kalırsak bunu da, bu yasa ile sağlayacaklar. Yani artık kaybedecek bir şeyimiz yok…

a) Altyapı yöneticisi olarak, devletçe verilen demiryollarını inşa etmek, iyileştirmek, yenilemek, bakım ve onarımını yapmak, bu demiryollarının altyapısını işletmecilere tahsis ederek işletmekle görevli Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları İşletmesi Genel Müdürlüğünün yeniden yapılandırılmasını,

b) Demiryollarında ticari esaslara göre yük ve yolcu taşımacılığı hizmetleri yapmakla görevli Türkiye Demiryolu Taşımacılığı Anonim Şirketi Genel Müdürlüğünün kurulmasını,

c) Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları İşletmesi Genel Müdürlüğü ve Türkiye Demiryolu Taşımacılığı Anonim Şirketi Genel Müdürlüğünün hukuki ve mali yapılarını, faaliyetlerini, personele ilişkin hükümleri ve ilgili diğer hususları düzenler.

a) Bakanlık: Ulaştırma Bakanlığını

b) Bağlı Ortaklık: DETAŞ’ ı,

c) DETAŞ: Türkiye Demiryolu Taşımacılığı Anonim Şirketi Genel Müdürlüğünü,

ç) KHK: Kanun hükmünde kararnameyi,

d) Kuruluş: TCDD ‘yi,

e) TCDD: Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları İşletmesi Genel Müdürlüğünü,

f) Teşekküller: TÜDEMSAŞ, TÜLOMSAŞ ve TÜVASAŞ ‘ı,

g) TÜDEMSAŞ: Türkiye Demiryolu Makinaları Sanayii A.Ş. ni,

ğ) TÜLOMSAŞ: Türkiye Lokomotif ve Motor Sanayii A.Ş. ni,

h) TÜVASAŞ: Türkiye Vagon Sanayii A.Ş. ni,

ifade eder.

(2) TCDD ve DETAŞ, bu Kanun hükümleri saklı kalmak kaydıyla 18/6/1984 tarihli ve 233 sayılı KHK ‘ye tabidir.

a) Devletçe yapım görevi verilen konvansiyonel ve yüksek hızlı demiryollarını inşa etmek, ettirmek,

b) Demiryolu altyapısını yenilemek, iyileştirmek, bakım ve onarımını yapmak, yaptırmak,

c) Demiryolu trafiğini düzenlemek, yönetmek ve demiryolu altyapısının trafikle ilgili olan alanlarını tekel olarak işletmek,

ç) İstasyon, gar, yükleme ve boşaltma merkezleri ile benzeri tesislerin demiryolu trafiği ile ilgili olmayan alanlarını tekel olmamak üzere işletmek, işlettirmek,

d) Altyapı yöneticisi olarak demiryolu altyapısını, demiryolu işletmelerine tahsis etmek, ücretleri belirlemek ve tahsil etmek,

e) Kendi ihtiyaçları ile sınırlı kalmak üzere kablolu veya kablosuz haberleşme ağını kurmak, geliştirmek, işletmek,

f) Ana Statüsündeki görevleri yapmak.

a) Demiryollarında ticari esaslara göre yük, yolcu ve kombine taşımacılık yapmak,

b) Yük, yolcu ve kombine taşımacılığını tamamlayıcı diğer hizmetleri yapmak, yaptırmak,

c) Yükleme, boşaltma ve depolama ile diğer lojistik hizmetlerini yapmak, yaptırmak,

ç) Çeken ve çekilen araçlar ile diğer araçları temin etmek, bakım ve onarımını yapmak, yaptırmak,

d) Kendi ihtiyaçları ile sınırlı kalmak üzere kablolu veya kablosuz haberleşme ağını kurmak, geliştirmek, işletmek,

e) Ana statüsündeki görevleri yapmak.

(2) İşletmecilik fazlası taşınmazların tespitinde imar durumu esas alınır. İmar planında TCDD alanı veya TCDD hizmet alanı olarak ayrılan taşınmazlar satışa konu olamazlar.

(3) İmar planı olmayan yerlerde; kısa, orta ve uzun vadeli planlamada işletmecilik kapsamı dışında olması esas alınır.

(4) 24/11/1994 tarihli ve 4046 sayılı Özelleştirme Uygulamaları Hakkında Kanunun 18 inci maddesinin (A) fıkrasının (a) bendi uyarınca, satış yöntemi kullanılarak yapılacak özelleştirmeler TCDD tarafından yapılır.

(5) Taşınmazın satışına ilişkin ihalelerde, 4046 sayılı Kanunun 18 inci maddesinin (C) bendinin (c) alt bendindeki kapalı teklif, pazarlık ve açık artırma usullerinden birisi uygulanır. Hangi usulün uygulanacağına, taşınmazın niteliği ve değer tespit sonuçları dikkate alınarak TCDD Yönetim Kurulunca karar verilir. Kapalı teklif usulü ile gerçekleştirilecek ihalelerde, tekliflerin alınmasından sonra değer tespit sonuçları ve alınan teklifler dikkate alınarak pazarlık veya açık artırma usulü ile ihaleye devam edilmesine komisyonca karar verilebilir. TCDD Yönetim Kurulunca belirlenen ihale usulü, ihale ilanında belirtilir.

(6) Taşınmazların satış gelirleri; kamulaştırma bedellerinde, yeni demiryolu inşaatında ve mevcut demiryollarının bakım ve onarımında, iyileştirilmesinde ve demiryolu araçlarının temininde kullanılmak üzere TCDD’ye aittir.

(7) Bu madde kapsamında yapılacak uygulamalarda ihale işlemlerinin aleniyet içinde yürütülmesi ilkeleri esas alınır.

(8) İşletmecilik fazlası taşınmazlar; taşınmazın idaresinden sorumlu daire başkanlığı tarafından trafik, işletme, yatırım ve planlama, inşaat ve gerektiğinde satılacak taşınmazla ilgili diğer birimlerin görüşü alınmak suretiyle 1 ve 2 nci fıkralarda belirtilen usuller esas alınmak suretiyle tespit edilir.

(9) İhalelere esas değer tespiti için bir komisyon oluşturulur. Değer Tespit Komisyonu; TCDD bünyesinde taşınmazların idaresinden sorumlu dairenin bağlı olduğu genel müdür yardımcısı başkanlığında, taşınmaz işlerinden, inşaat işlerinden, mali işlerden, yatırım ve planlamadan sorumlu daire başkanları olmak üzere beş kişiden oluşur. TCDD Genel Müdürünce, en az şube müdürü seviyesinde aynı sayıda yedek üye görevlendirilir. Komisyon 4046 sayılı kanunun 18 inci maddesinin (B) fıkrasının (b) bendinde belirtilen usul ve esaslara göre çalışır. Komisyon, 4046 sayılı Kanunun 18 inci maddesinin (B) fıkrasının (c) bendinde belirtilen değer tespit yöntemlerinden en az birisi uygulanmak suretiyle değer tespiti yapar.

(10) İhaleler, TCDD bünyesinde Yönetim Kurulu üyesi olmayan bir genel müdür yardımcısı başkanlığında, taşınmazların idaresinden, mali işlerden, ihale işlerinden ve trafikten sorumlu daire başkanı olmak üzere beş kişiden oluşan ihale komisyonu tarafından yapılır veya yaptırılır. TCDD Genel Müdürünce, en az şube müdürü seviyesinde aynı sayıda yedek üye görevlendirilir. İhale Komisyonu, 4046 sayılı Kanunun 18 inci maddesinin (C) fıkrasının (b) bendinde belirtilen usul ve esaslara göre çalışır.

(11) İhale Komisyonu, belirlenen ve ilan edilen ihale usulü çerçevesinde ihaleyi gerçekleştirir. İhale Komisyonunca alınan ihale kararı, Yönetim Kurulunun onayı ile kesinlik kazanır. Kesinleşen ihale kararı kamuoyuna duyurulur.

(12) Değer tespit komisyonuna yardımcı olmak üzere değer tespiti için ekspertiz şirketlerinden danışmanlık hizmeti alınabilir.

(13) İhalelerin açık arttırma usulüyle yapımında ihale komisyonuna yardımcı olmak üzere teklif alma, müzayede yapma vb görevleri yürütmek için hizmet satın alınabilir.

(14) Bu madde uyarınca yapılacak özelleştirmeden sağlanan gelirler, her türlü vergi, resim, fon ve harçtan muaftır.

a) Hazinenin özel mülkiyetinde olanlar, üzerindeki yapı ve tesisler ile birlikte, emlak vergisi asgari beyan değeri üzerinden ödenmemiş sermayesine mahsuben TCDD adına tescil edilir.

b) Özel mevzuatı gereğince Hazine adına tapuya tescili mümkün olmayanlar ve Devletin hüküm ve tasarrufundaki yerler, üzerindeki yapı ve tesisler ile birlikte, taşınmazlara ilişkin listelerin TCDD tarafından Maliye Bakanlığına verilmesi üzerine en geç 3 ay içerisinde Maliye Bakanlığınca TCDD adına bedelsiz olarak tahsis edilir. Tahsis işlemi yapılmadığı takdirde tahsis edilmiş sayılır.

(2) 1 inci fıkranın (a) bendi kapsamındaki taşınmazların listesinin TCDD tarafından Maliye Bakanlığına verilmesi üzerine en geç 3 ay içerisinde Maliye Bakanlığınca tapuda TCDD adına tashihen tescil işlemleri yaptırılır.

(3) 3 ay sonunda tescil işlemleri yaptırılamadığı takdirde, Maliye Bakanlığınca tescile muvafakat edilmiş sayılır ve taşınmazlar, TCDD’nin tapu sicil müdürlüklerine müracaatı üzerine tapuda kendi adına tescil edilir.

(4) Tashihen tescilleri yapılacak taşınmazlardan ifrazı zorunlu olanlar, İmar Kanunu ve bu Kanunun uygulanması ile ilgili kısıtlamalara tabi tutulmadan ifraz edilir.

(5) Demiryolu hatlarının geçeceği güzergah üzerinde yer alan ve demiryolu yapımında kullanılacak olan Hazineye ait taşınmazlar ile Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki arsa ve araziler, Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları İşletmesi Genel Müdürlüğünün ödenmemiş sermayesine mahsuben 29/7/1970 tarihli ve 1319 sayılı Emlak Vergisi Kanununun 29 uncu maddesinde belirtilen vergi değeri üzerinden Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları İşletmesi Genel Müdürlüğü adına tapuya tescil edilir.

(6) Tescil, ifraz ve tevhit işlemleri, her tür vergi, resim, fon ve harçtan muaftır.

(2) İmar planlarında demiryolları ve demiryolları ile bağlantılı liman alanlarından düzenleme ortaklık payı alınmaz.

(3) İmar planı veya değişikliklerinde, demiryolu emniyetinin sağlanması açısından, demiryoluna komşu parsellerde demiryolu emniyeti sağlamak üzere TCDD tarafından her bir durum için ayrı ayrı belirlenmek üzere inşaat yaklaşma mesafesi verilir.

(2) 4046 sayılı Kanunun 18 inci maddesinin (A) fıkrasının (b) ve (c) bentlerinde belirtilen kiralama ve/veya işletme hakkının verilmesi yöntemlerini kullanarak ihale yoluyla özel hukuk tüzel kişilerine 49 yılı geçmemek üzere devredebilir. İşin özelliğine göre belirtilen yöntemler birlikte veya ayrı ayrı kullanılabilir. Bu konuda karar vermeye TCDD Yönetim Kurulu yetkilidir. Belirlenen ihale usulü, ihale ilanında belirtilir.

(3) Özelleştirme gelirleri; yeni demiryolu yapımı, iyileştirmesi, yenilemesi, bakım ve onarımı ile demiryolu araçlarının temininde kullanılması kaydıyla TCDD’ye aittir.

(4) Bu madde kapsamında yapılacak uygulamalarda; yönetim, sorumluluk ve yetki üstlenebilecek işleticinin ve/veya kullanıcının temini, ihale işlemlerinin aleniyet içinde yürütülmesi, işletmede süreklilik ile uluslararası norm ve standartların sağlanması ve işletim ve/veya kullanım süresi boyunca işletmenin TCDD tarafından denetlenmesi ilkeleri esas alınır.

(5) İhalelere esas değer tespiti için bir komisyon oluşturulur. Değer Tespit Komisyonu; TCDD bünyesinde mali işlerden sorumlu dairenin bağlı olduğu genel müdür yardımcısı başkanlığında, mali işlerden, yatırım ve planlamadan, taşınmazların idaresinden ve inşaat işlerinden sorumlu daire başkanları olmak üzere beş kişiden oluşur. TCDD Genel Müdürünce, bunların yardımcılarından aynı sayıda yedek üye görevlendirilir.

a) Komisyon tarafından 4046 sayılı Kanunun 18 inci maddesinin (B) fıkrasının (c) bendinde belirtilen esaslar çerçevesinde aynı bentte yer alan metotlardan en az birinin uygulanması suretiyle değer tespiti yapılır.

b) Komisyon aynı maddenin (B) fıkrasının (b) bendinde belirtilen usul ve esaslara göre çalışır.

c) Komisyonunun sekretarya hizmetleri mali işlerden sorumlu daire başkanlığınca yürütülür.

(6) İhaleler, TCDD bünyesinde Yönetim Kurulu üyesi olmayan bir genel müdür yardımcısı başkanlığında, mali işlerden, ihale işlerinden, taşınmazların idaresinden ve trafikten sorumlu daire başkanı olmak üzere beş kişiden oluşan ihale komisyonu tarafından yapılır. TCDD Genel Müdürünce, bunların yardımcılarından aynı sayıda yedek üye görevlendirilir. İhale Komisyonu 4046 sayılı Kanunun 18 inci maddesinin (C) fıkrasının (b) bendinde belirtilen usul ve esaslara göre çalışır. İhale komisyonunun sekretarya hizmetlerini ihale işlerden sorumlu daire başkanlığınca yürütülür.

(7) İhale Komisyonu, belirlenen ve ilan edilen ihale usulü çerçevesinde ihaleyi gerçekleştirir. İhale Komisyonunca alınan ihale kararı, TCDD Yönetim Kuruluna sunulur ve Yönetim Kurulunun onayı ile kesinlik kazanır. Kesinleşen ihale kararı kamuoyuna duyurulur.

(8) Bu madde kapsamında yapılacak uygulamalarda; yönetim, sorumluluk ve yetki üstlenebilecek işleticinin ve/veya kullanıcının temini, ihale işlemlerinin aleniyet içinde yürütülmesi, işletmede süreklilik ile uluslararası norm ve standartların sağlanması ve işletim ve/veya kullanım süresi boyunca işletmenin TCDD tarafından denetlenmesi ilkeleri esas alınır.  

(9) Bu madde uyarınca yapılacak özelleştirmeden sağlanan gelirler, her türlü vergi, resim, fon ve harçtan muaftır.

(2) TCDD ve DETAŞ’ın memur ve sözleşmeli personelinden, üstün gayret ve çalışmaları sonucunda emsallerine göre başarılı çalışma yaptıkları tespit edilenlere Genel Müdürün teklifi, Yönetim Kurulunun onayı ile Nisan ve Ekim aylarında birer aylık brüt ücreti tutarı kadar teşvik ikramiyesi ödenebilir.

(3) İkramiye ve teşvik ikramiyeleri; sözleşmeli personele brüt ücreti üzerinden, memurlara gösterge, ek gösterge, taban ve kıdem aylıkları, zam ve tazminatları üzerinden ödenir.

(2) 233 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin "A- İKTİSADİ DEVLET TEŞEKKÜLLERİ (İDT)" cetvelinde, "İlgili Bakanlık: MİLLİ SAVUNMA BAKANLIĞI" ‘ndan sonra gelmek üzere "İlgili Bakanlık: ULAŞTIRMA BAKANLIĞI" ilave edilmiş ve altına sırasıyla teşekkül olarak "1. Türkiye Vagon Sanayii A.Ş. (TÜVASAŞ)", "2. Türkiye Lokomotif ve Motor Sanayii A.Ş. (TÜLOMSAŞ)" ve "3. Türkiye Demiryolu Makinaları Sanayii A.Ş. (TÜDEMSAŞ)" eklenmiştir.

(3) 233 sayılı KHK ‘nın "B – KAMU İKTİSADİ KURULUŞLARI (KİK)" sayılı cetvelinde, "Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demir Yolları İşletmesi Genel Müdürlüğü (TCDD)" ‘nin adı "Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları İşletmesi Genel Müdürlüğü (TCDD)" olarak düzeltilmiş ve bağlı ortaklıkları bölümüne "1. Türkiye Demiryolu Taşımacılığı A.Ş. (DETAŞ)" ilave edilmiştir.

(4) 22/1/1990 tarihli ve 399 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin eki (I) sayılı cetvele, Türkiye Vagon Sanayii A.Ş. Genel Müdürlüğünden sonra gelmek üzere, Türkiye Demiryolu Taşımacılığı A.Ş. Genel Müdürlüğü ilave edilmiş ve merkez teşkilatında aşağıdaki kadrolar ihdas edilmiştir.

İHDAS EDİLEN KADRONUN

GİH 10 GENEL MÜDÜR 1 1

GİH 20 GENEL MÜDÜR YRD. 1 3

(5) 14.7.1965 tarihli ve 657 Sayılı Devlet Memurları Kanununun;

a) Ekli (IV) sayılı Makam Tazminatı Cetvelinin 7 nci sırasında sayılan unvanlar arasına "Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları İşletmesi Genel Müdürlüğü (TCDD) ve Türkiye Demiryolu Taşımacılığı A.Ş. (DETAŞ) bölge müdürleri" ibaresi, 9 uncu sırasına aşağıdaki fıkra,

9 Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları Genel Müdürlüğü 1000

(TCDD) ve Türkiye Demiryolu Taşımacılığı A.Ş. (DETAŞ) ‘ın

Daire Başkan Yardımcıları, Bölge Müdür Yardımcıları ile

Hukuk Müşavirleri

b) Ekli (II) sayılı Ek Gösterge Cetvelinin; "2- Yargı Kuruluşları, Bağlı ve İlgili Kuruluşlar

ile Yükseköğretim Kuruluşlarında" bölümüne "Daire Başkanı" ibaresinden sonra gelmek üzere

"Daire Başkan Yardımcısı" ibaresi,

eklenmiştir.

(2) Taşınmazlardan ilgili olanları bedelsiz olarak on yıl süreyle tahsis edilir.

(3) Devir ve tahsis işlemleri, TCDD ile DETAŞ arasında protokollerle sağlanır. İhtilaf halinde Bakan yetkilidir.

(4) Kuruluş ve Bağlı Ortaklık arasındaki devir ve tahsisle ilgili işlemler her türlü vergi, resim, fon ve harçtan muaftır.

(5) Bu Kanunda DETAŞ tarafından yapılacağı belirtilen görevler; TCDD ile DETAŞ arasındaki her türlü devir işlemleri tamamlanıncaya kadar TCDD tarafından yürütülür.

GEÇİCİ MADDE 2 – (1) TÜLOMSAŞ, TÜVASAŞ ve TÜDEMSAŞ’ın TCDD’ye ait sermaye payları bedelsiz olarak Hazineye devredilmiştir. Bu devire ilişkin işlemler, her türlü vergi, resim ve harçtan muaftır.

(2) TÜLOMSAŞ, TÜVASAŞ ve TÜDEMSAŞ ‘ın halen kullanımında bulunan ve TCDD adına kayıtlı olan taşınmazlar, beş yılı Teşekküller açısından uygun bir bedel olmak üzere, bedeli karşılığında protokol ile kullandırılır.

(3) TÜLOMSAŞ, TÜVASAŞ ve TÜDEMSAŞ’ın 2008 yılı sonu itibariyle kendi aralarında olan borç ve alacakları ile TCDD’ye olan borçlarının adı geçen Teşekküllerin ve/veya Kuruluşun ödenmemiş sermayelerine mahsup etmeye Hazine Müsteşarlığının bağlı olduğu Bakanın teklifi üzerine Maliye Bakanı yetkilidir.

(4) Ödenmemiş sermayelerinin yeterli olmaması halinde gereken tutar kadar sermayeleri arttırılmış sayılır.

(2) Ayrıca, söz konusu kredilere ilişkin ikraz ve devir anlaşmaları çerçevesinde 2009 yılı başından itibaren ödenecek anapara, faiz ve diğer her türlü borçları da vadeleri itibariyle ödenmemiş sermayelerine mahsuben Hazine tarafından karşılanır.

(2) TCDD’nin ve DETAŞ’ın norm kadroları bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl içinde belirlenir. Norm kadrolar, yönetim kurulları kararları ile yürürlüğe girer.

(3) Teşekküller bu kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren üç ay içinde norm kadrolarını belirler.

(4) TCDD, DETAŞ ve Teşekküllerin norm kadrolarının yönetim kurullarınca onaylanmasından itibaren bir yıl içinde; boş bulunan pozisyonlarla sınırlı olmak üzere ihtiyaç belirlenen unvanlara açıktan sözleşmeli personel atanır.

a) 8/6/1949 tarihli ve 5434 sayılı Kanun ile emekli aylığı bağlanması için belirlenen asgari fiili hizmet süresini tamamlamış olduğu halde, Kanundaki yaş sınırlaması nedeniyle emekli olamayanlar hakkında, 3 ay içinde yazılı istekleri halinde Kanunda öngörülen yaş sınırına bakılmaksızın emeklilik hükümleri uygulanır.

b) 5434 sayılı Kanun ile emekli aylığı bağlanması için belirlenen asgari fiili hizmet süresinin dolmasına 7 yıl ve daha az süre kalmış olanlar, 3 ay içinde yazılı olarak istekte bulunmaları halinde, ücretli izinli sayılırlar. Bu personelin terfileri hiçbir işleme gerek kalmaksızın yapılır. Fiili hizmet süresini doldurdukları tarihte emeklilik isteğinde bulunmuş sayılır ve Kanunda öngörülen yaş sınırına bakılmaksızın emeklilik hükümleri uygulanır.

c) 399 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye tabi sözleşmeli personele, ücretli izinli sayıldıkları süre içinde sözleşme brüt ücretinden kanuni kesintiler yapıldıktan sonra belirlenen net ücretinin yüzde altmışbeşi üzerinden, (I) sayılı cetvelinde belirtilen kadrolarda görev yapan personele, kanuni kesintiler yapıldıktan sonra gösterge, ek gösterge, taban ve kıdem aylığı üzerinden belirlenen aylık ücret ödenir. Bu personel, ücretli izinli oldukları süre içinde bu Kanunda belirtilen ikramiyelerden yararlanamaz.

(2) İşletme bütçesinde yer alan finansman açıkları,

(3) Fiili finansman açığı ile işletme bütçesinde öngörülen arasındaki fark, 10 Yıl süre ile sermayelerine mahsuben Hazine tarafından karşılanır.

(2) Devredilen personel için ayrıca açıktan atama izni aranmaz.

(3) Bu personelin kadrolarına ait aylık, ek gösterge, ikramiye, her türlü zam ve tazminat haklarının net tutarının, TCDD’de hak edeceği aylık, ek gösterge, sözleşme ücreti, ikramiye, her türlü zam ve tazminat net tutarından fazla olması halinde aradaki fark tutarı, herhangi bir kesintiye tabi tutulmaksızın fark kapatılıncaya kadar ayrıca tazminat olarak ödenir.Yürürlük

MADDE 13- (1) Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.Yürütme

MADDE 14- (1) Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.

GENEL DEMİRYOLU KANUNU TASARISI

BİRİNCİ BÖLÜM

Amaç, Kapsam, Tanım ve Kısaltmalar

Amaç

MADDE 1 – (1) Bu Kanunun amacı; demiryolu hizmetlerinin rekabete dayalı esaslar çerçevesinde kaliteli, sürekli, emniyetli ve uygun ücretle kullanıcılara sunulmasını, sektörün serbestleştirilerek güçlü, istikrarlı ve şeffaf bir yapının oluşturulmasını ve bağımsız düzenleme ve denetim yapılmasını sağlamaktır.Kapsam

MADDE 2 – (1) Bu Kanun; maden ve fabrika sahalarındaki demiryolları ile ulusal demiryolu şebekesiyle bağlantısı olmayan şehir içi raylı sistemler hariç demiryollarını kapsar. Tanım ve kısaltmalar

MADDE 3 – (1) Bu Kanunda geçen terim ve kısaltmalar,

a) AB: Avrupa Birliğini,

b) Altyapı kapasitesi: Bir altyapı kesiminde, belirli bir dönem içerisinde işletilebilecek azami tren sayısını,

c) Alt sistemler: Trans-Avrupa, konvansiyonel ve yüksek hızlı demiryolu sistemlerini oluşturan yapısal ve işlevsel bölümleri,

ç) Altyapı yönetimi: Demiryolu altyapısının tesisi, bakımı ve onarımı ile trafiğin sevk ve idaresi dâhil yönetiminden sorumlu kurum, kuruluş veya işletmeyi,

d) Bakan: Ulaştırma Bakanını,

e) Bakanlık: Ulaştırma Bakanlığını,

f) Ciddi kaza: Tren çarpışması, trenin yoldan çıkması veya benzeri bir olay neticesinde en az bir kişinin ölümü ya da beş veya daha fazla kişinin ciddi şekilde yaralanması ile sonuçlanan ya da çeken-çekilen araçlar, altyapı veya çevre üzerinde en az üçmilyon Türk Lirası tutarında tahribata yol açan kazaları,

g) Demiryolu altyapısı: Saydingler dâhil olmak üzere, demiryolu bakım atölyeleri, depolar ve lokomotif depoları dâhilindeki yollar ve özel iltisak hatları ile yan yollar hariç, demiryolunun bir parçasını oluşturmak koşuluyla,

1) Zemini;

2) Özellikle imlâlar, yarmalar, drenaj kanalları, hendekler, menfezler, koruma duvarları, şev koruma amaçlı ağaçlandırmalar ve benzerleri olmak üzere, yol ve yol altyapısını; yolcu ve yük peronları ile yürüme yollarını; ihatalar, çitler ve yangın koruma şeritlerini; makaslar ve benzerleri için ısıtma tertibatlarını; kar siperlerini;

3) Köprüler, menfezler, üst geçitler, tüneller, üstü kapalı yarmalar, alt geçitler; istinat duvarları ile çığ, heyelan veya taş düşmesi gibi afetlere karşı korunma yapıları dâhil olmak üzere sanat yapılarını;

4) Raylar, traversler, küçük yol bağlantı malzemeleri, balast, makaslar dâhil olmak üzere yol üstyapısını; lokomotifler için özel tahsis edilmiş olanlar hariç döner köprüleri ve aktarma köprülerini;

5) Karayolu ile erişim dâhil yolcu ve yük bağlantı yollarını;

6) Ana hat, istasyon ve manevra sahalarındaki elektrifikasyon, sinyalizasyon ve telekomünikasyon tesisleri ile sinyalizasyon ve telekomünikasyon için elektrik akımı üreten, dönüştüren ve dağıtan tesisleri; bu tür tesislere veya fabrikalara ait binaları ve yol boyu tren durdurma tertibatlarını;

7) Trafik ve emniyet amaçlı aydınlatma tesislerini;

8) Trafo merkezleri, trafo merkezleri ile seyir telleri arasındaki iletim kabloları, katenerler ve destekleri; üçüncü ray ve destekleri gibi tren çekişi için elektrik gücünü dönüştüren ve taşıyan tesisleri;

9) Bilet satış gişeleri de dâhil olmak üzere, altyapı yönetimi tarafından kullanılan binaları;

10) Diğer istasyon tesisleri ve alanlarını,

ğ) Demiryolu işletmesi: Sadece cer hizmeti veren işletmeler ile çeken-çekilen araçları temin ederek demiryolu ile yük ve/veya yolcu taşımacılığı yapan, herhangi bir kamu veya özel sektör işletmesini,

h) Emniyet yönetim sistemi: Ulusal emniyet kuralları ve karşılıklı işletilebilirlik teknik şartnamelerinde belirtilen emniyet gereklilikleri ile uyumlu olarak faaliyetlerin gerçekleştirilmesini temin etmek için yapılan düzenleme ve organizasyonu,

ı) Genel emniyet göstergeleri: Demiryolu emniyetinin genel gelişimini izlemek ve genel emniyet hedeflerine ulaşılıp ulaşılmadığının kontrolünü kolaylaştırmak üzere AB üyesi ülkelerin ortak olarak topladığı emniyete ilişkin göstergeleri içeren bilgileri,

i) Genel emniyet hedefleri: Bir bütün olarak demiryolu sisteminin ve bu sistemi oluşturan her bir bölümün sahip olması gereken, kabul edilebilir risk ölçütlerine göre ifade edilmiş emniyet seviyelerini,

j) Kamu hizmeti yükümlülüğü: Kamu tarafından ihtiyaç duyulan yolcu taşımacılığı hizmetlerinin, bir demiryolu işletmesi tarafından ticari olarak veya ihtiyaç duyulan şekilde ve kapsamda yerine getirilmediği durumlarda bir demiryolu işletmesine karşılığı ödenerek yaptırılan yolcu taşımacılığı hizmetlerini,

k) Karşılıklı işletilebilirlik: Trans-Avrupa, konvansiyonel ve yüksek hızlı demiryolu sistemlerine dâhil hatlarda istenilen performans düzeyinde, trenlerin emniyetli ve kesintisiz olarak hareket etmesini sağlayan bu sistemlere ait özellikleri,

l) Karşılıklı işletilebilirlik bileşenleri: Karşılıklı işletilebilirlik için gerekli bir alt sistem ile bütünleştirilen veya bütünleştirilecek olan her türlü teçhizat ve temel bileşeni,

m) Karşılıklı işletilebilirlik teknik şartnameleri: Temel gereklilikleri karşılamak ve karşılıklı işletilebilirliği sağlamak için Trans-Avrupa, konvansiyonel ve yüksek hızlı demiryolu sistemlerine ait her bir alt sistemin veya alt sistem bölümünün uyumlu olması gereken şartnameleri,

n) Kaza: Zararlı sonuçlara yol açan; çarpışmalar, deraylar, hemzemin geçit kazaları, hareket halindeki çeken ve çekilen araçların sebep olduğu kişiye yönelik kazalar ile yangınlar gibi kasıtlı olmayan ya da istenmeyen ani olay veya olaylar zincirini,

o) Lisans: Demiryolu Emniyet Makamı tarafından yeterliliği kabul edilen demiryolu işletmesi veya altyapı yönetimine verilen işletmecilik yetki belgesini,

ö) Olay: Kaza veya ciddi kaza haricinde kalan, trenlerin işletilmesi ile ilgili olarak meydana gelen ve işletme emniyetini etkileyen durumu,

p) Onaylanmış kuruluş: Karşılıklı işletilebilirlik bileşenlerinin kullanıma uygunluğunu değerlendiren ya da alt sistemlerin doğrulama işlemini gerçekleştiren ve sertifikalandıran kuruluşu,

r) Şebeke bildirimi: Altyapı kapasite tahsisi ve ücretlendirmeye ilişkin genel kuralları, izlenecek yöntemleri ve tahsis için gerekli diğer bilgileri ayrıntılı olarak gösteren bildirimi,

s) Temel gereklilikler: Trans-Avrupa, konvansiyonel ve yüksek hızlı demiryolu sistemleri, alt sistemler ve ara birimler dâhil olmak üzere karşılıklı işletilebilirlik bileşenlerinin sahip olması gereken tüm koşulları,

ş) Tıkanık altyapı: Altyapı kapasite tahsisine ilişkin talebin, değişik kapasite taleplerinin karşılanması için gerekli koordinasyon yapıldıktan sonra da tam olarak karşılanamadığı altyapı kesimini,

t) Trans-Avrupa Konvansiyonel Demiryolu Sistemi: Trans-Avrupa demiryolu şebekesine dâhil, konvansiyonel hızlarda seyir için inşa edilmiş demiryolu hatları ve sabit tesislerden oluşan demiryolu altyapısı ile bu altyapı üzerinde seyir için tasarlanmış çeken-çekilen araçları,

u) Trans-Avrupa Yüksek Hızlı Demiryolu Sistemi: Trans-Avrupa demiryolu şebekesine dâhil, yüksek hızlarda seyir için inşa edilmiş veya iyileştirilmiş hat ve sabit tesislerden oluşan demiryolu altyapısı ile bu altyapı üzerinde seyir için tasarlanmış çeken-çekilen araçları,

ü) Tren güzergâhı: İki nokta arasında, zamana bağlı olarak izlenmesi gereken tren yolunu,

v) Ulusal emniyet göstergeleri: Demiryolu emniyetinin ulusal gelişimini izlemek ve emniyet hedeflerine ulaşılıp ulaşılmadığının kontrolünü kolaylaştırmak üzere emniyete ilişkin ulusal düzeydeki göstergeleri içeren bilgileri,

y) Ulusal emniyet kuralları: Demiryolu Emniyet Makamı tarafından yayımlanan demiryolu işletmeleri ve/veya altyapı yönetimlerinin uygulamak zorunda olduğu emniyet gerekliliklerini kapsayan tüm kuralları,

z) Uluslararası grup: Uluslararası taşımacılık yapmak üzere, farklı AB üyesi ülkelerde kurulmuş en az iki demiryolu işletmesinden oluşan birliği,

ifade eder.İKİNCİ BÖLÜM

Kurumsal Yapılanma

Demiryolu Emniyet Makamı

MADDE 4 – (1) Demiryolu emniyetini düzenleyen genel yapıyı oluşturmak ve denetlemek, demiryolu işletmeleri ile altyapı yönetimlerine lisans ve ilgili emniyet belgelerini vermek üzere Demiryolu Emniyet Makamı kurulur. Demiryolu Rekabetini Düzenleme Makamı MADDE 5 – (1) Demiryolu pazarına serbest, şeffaf ve ayrımcı olmayan bir şekilde erişilmesini düzenlemek, denetlemek ve demiryolu işletmeleri ile altyapı yönetimleri arasındaki ihtilafları çözümlemek üzere, işlevsel olarak Demiryolu Emniyet Makamından bağımsız Demiryolu Rekabetini Düzenleme Makamı kurulur.

(2) Demiryolu Rekabetini Düzenleme Makamında görev alan personele, lisans, emniyet yetki belgesi ve emniyet sertifikası verilmesine ilişkin bir görev veya faaliyet alanı ile ilgili çıkar çatışmasına yol açabilecek başka bir görev verilmez.Demiryolu Kaza Araştırma ve İnceleme Kurulu

MADDE 6 – (1) Demiryolu emniyetinin iyileştirilmesi amacıyla, meydana gelen kaza ve olayları incelemek, araştırmak ve gerektiğinde emniyete ilişkin önerilerde bulunmak üzere, demiryolu işletmelerinden ve altyapı yönetimlerinden bağımsız Demiryolu Kaza Araştırma ve İnceleme Kurulu kurulur.

(2) Kurul işlevsel olarak Demiryolu Emniyet Makamından bağımsız çalışır.Karşılıklı işletilebilirlik için onaylanmış kuruluşlar

MADDE 7 – (1) Aşağıda belirtilen görevleri yerine getirmek üzere bir onaylanmış kuruluş kurulmasına ve/veya AB üyesi bir ülkedeki başka bir onaylanmış kuruluşu tanımaya Bakanlık yetkilidir:

a) Karşılıklı işletilebilirlik bileşenlerinin kullanıma uygunluğunu değerlendirmek ve ilgili sertifikasını vermek,

b) Alt sistemlerin doğrulama işlemini gerçekleştirmek ve ilgili sertifikasını vermek.

(2) Onaylanmış kuruluşların çalışma usul ve esasları yönetmelikle düzenlenir.Altyapı yönetimlerinin bağımsızlığı

MADDE 8 – (1) Altyapı yönetimleri; altyapı tahsisi ve ücretlendirmesine ilişkin işlevlerinde, hukuki yapısı, örgütlenmesi ve karar alma işlevleri bakımından tüm demiryolu işletmelerinden bağımsız olarak çalışır.

(2) Bu şartları sağlamak üzere;

a) Taşımacılık hizmetleri ve altyapı idaresine ilişkin faaliyetler için ayrı hukuki tüzel kişilikler kurulur,

b) Sözleşmelerde altyapı yönetiminin bağımsızlığı korunur,

c) Altyapı tahsisi ve ücretlendirmesine ilişkin görevler altyapı yönetiminin demiryolu işletmeleri ile bağlantısı olmayan personeli tarafından yürütülür.

(3) Bu şartlara aykırı tüm karar ve işlemler geçersizdir.Hesapların ayrılması

MADDE 9 – (1) Yük taşımacılığı ve yolcu taşımacılığı hizmetlerinin sağlanmasına ilişkin olarak faaliyet gösteren demiryolu işletmelerinin muhasebe kayıtlarında bu faaliyet alanları ayrılır. Kamu hizmeti yükümlülükleri için alınan yardımlar, hesaplarda ayrıca gösterilir ve bu yardımlar başka bir amaçla kullanılamaz.ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Emniyet

Emniyet politikası ve emniyet kuralları

MADDE 10 – (1) Demiryolu Emniyet Makamı, karşılıklı işletilebilirlik teknik şartnameleri, ulusal emniyet kuralları ve tehlikeli maddelerin demiryolu ile taşınması da dâhil olmak üzere, emniyeti düzenleyen genel yapıyı oluşturur, izler, teşvik eder, iyileştirir ve uygulanmasını sağlar.

(2) Demiryolu Emniyet Makamı verilen görevleri yerine getirebilmek için;

a) Demiryolu işletmeleri, altyapı yönetimleri ve imalatçılara ait bina ve tesisler ile bunlar tarafından işletilen çeken-çekilen araçların bulunduğu bina ve tesislere girebilir,

b) Ses kayıt cihazları da dâhil olmak üzere kayıt cihazlarından veri alabilir,

c) Belgeleri inceleyebilir ve kopyalarını alabilir,

ç) Demiryolu işletmeleri, altyapı yönetimleri ve imalatçıların çalıştırdığı personelin bilgisine başvurabilir,

d) Emniyetle ilgili acil durumlarda gerekli önlemlerin alınmasına karar verebilir ve demiryolu işletmeleri, altyapı yönetimleri ve imalatçılara talimatlar verebilir.

(3) Demiryolu Emniyet Makamı, herhangi bir zamanda ilgili tarafların isteği üzerine veya görevi gereği, alınan kararların etkinliğini sağlamak üzere:

a) Demiryolu işletmeleri ile altyapı yönetimlerinin uygulamalarının yaratabileceği zararı önlemek için gerekli gördüğü önlemleri alır,

b) Oluşabilecek zarar ve ziyana karşılık bir teminat talep edebilir.

(4) Demiryolu emniyetine ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle düzenlenir.Demiryolu işletmelerinin emniyet yükümlülükleri

MADDE 11 – (1) Demiryolu işletmeleri, trenleri emniyetli ve uygun bir biçimde işletmek ve bununla ilgili riskleri kontrol etmek, özellikle ilgili kurallara göre hizmete konulmuş çeken-çekilen araçları kullanmak ve emniyetle ilişkili görevleri yürüten personelin ilgili şartlara haiz olduğunu denetlemekle yükümlüdür.Altyapı yönetimlerinin emniyet yükümlülükleri

MADDE 12 – (1) Altyapı yönetimleri, altyapıyı emniyetli ve uygun bir biçimde işletmek ve bununla ilgili riskleri kontrol etmek, özellikle ilgili kurallara göre hizmete konulmuş altyapıyı kullanmak ve emniyetle ilişkili görevleri yürüten personelin ilgili şartlara haiz olduğunu denetlemekle yükümlüdür.Emniyetin iyileştirilmesi

MADDE 13 – (1) Demiryolu işletmeleri ve altyapı yönetimleri, makul ve uygulanabilir durumlarda çeken-çekilen araçlar ile altyapının emniyetini sürekli olarak iyileştirir.

(2) Emniyeti iyileştirme çalışmalarında, demiryolu işletmeleri ve altyapı yönetimleri önceliği ciddi kazaların önlenmesine verir.Emniyet yönetim sistemleri

MADDE 14 – (1) Demiryolu işletmeleri ve altyapı yönetimleri, demiryolu sisteminin genel emniyet hedeflerine ulaşmasını sağlamak üzere kendi emniyet yönetim sistemlerini oluşturur.

(2) Emniyet yönetim sistemlerinde, uygun ve makul olan durumlarda üçüncü şahısların faaliyetlerinden kaynaklanan riskler de dâhil olmak üzere, demiryolu işletmeleri ve altyapı yönetimlerinin faaliyetlerine ilişkin risklerin kontrol edilmesi sağlanır.Emniyet raporları

MADDE 15 – (1) Demiryolu işletmeleri ve altyapı yönetimleri, en geç Haziran ayının 30 ‘una kadar bir önceki takvim yılına ilişkin yıllık emniyet raporlarını Demiryolu Emniyet Makamına sunar.

(2) Emniyet raporu aşağıdakileri içerir:

a) Planlanan kurumsal emniyet hedeflerinin gerçekleşme durumuna ilişkin bilgiler,

b) Ulusal emniyet göstergelerinin ve genel emniyet göstergelerinin geliştirilmesine yönelik öneriler,

c) Emniyete ilişkin iç denetimin sonuçları,

ç) Demiryolu Emniyet Makamı için faydalı olabilecek, taşımacılık faaliyetlerinde ve altyapı yönetiminde meydana gelen kusur ve aksaklıklara ilişkin gözlemler.

(3) Demiryolu Emniyet Makamı, demiryolu emniyetine ilişkin faaliyetlerini içeren bir önceki takvim yılına ait yıllık demiryolu emniyet raporunu yayınlar.

(4) Yıllık demiryolu emniyet raporu, en geç Eylül ayının 30 ‘una kadar Avrupa Demiryolu Ajansına gönderilir.Altyapı ve Çeken-çekilen araçların hizmete alınması

MADDE 16 – (1) Altyapı ve çeken-çekilen araçların hizmete alınmasına, altyapı yönetimi ve/veya demiryolu işletmesinin talebi üzerine Demiryolu Emniyet Makamı tarafından izin verilir.

(2) Karşılıklı işletilebilirlik teknik şartnamelerinin kapsamında bulunmayan altyapı ve araçların hizmete alınmasına ulusal emniyet kurallarına göre karar verilir.

(3) Altyapı ve çeken-çekilen araçların hizmete alınmasına ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle düzenlenir.Karşılıklı İşletilebilirlik

MADDE 17 – (1) Trans-Avrupa, konvansiyonel ve yüksek hızlı demiryolu sistemlerine dâhil Türkiye’deki demiryolu sistemleri, karşılıklı işletilebilirlik teknik şartnameleri ile yapısal ve işletme koşullarına ilişkin temel gereklilikleri karşılamalıdır.

(2) Karşılıklı işletilebilirliğe ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle düzenlenir.DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Demiryolu Kazaları ile Olaylarının Araştırılması ve İncelenmesi

Kaza ile olayların araştırılması ve incelenmesi

MADDE 18 – (1) Demiryolu Kaza Araştırma ve İnceleme Kurulu, meydana gelen kaza veya olayların araştırılmasına ve incelenmesine aşağıdaki hususları dikkate alarak karar verir;

a) Kaza veya olayın ciddiyeti,

b) Sistemin bütünüyle ilişkili kaza veya olaylar zincirinin bir parçasını teşkil edip etmediği,

c) AB düzeyinde demiryolu emniyetine etkileri,

ç) Demiryolu işletmeleri, altyapı yönetimleri, Demiryolu Emniyet Makamı veya AB üyesi ülkelerden gelen talepler.

(2) Belirli bir kaza veya olayın Demiryolu Kaza Araştırma ve İnceleme Kurulu tarafından araştırılması için ihtiyaç duyulan her türlü iletişim araçları ile imkân ve destek hizmetleri, demiryolu işletmeleri ve altyapı yönetimlerince ücretsiz olarak sağlanır.

(3) Adli soruşturmaya ilişkin ilgili kanunlardaki hükümler saklı kalmak kaydıyla, Demiryolu Kaza Araştırma ve İnceleme Kurulu, Demiryolu Emniyet Makamı ve adli makamlarla işbirliği içinde her türlü önlemi alır.

(4) Demiryolu Kaza Araştırma ve İnceleme Kurulu, araştırma ve incelemelerini herhangi bir yasal soruşturmadan bağımsız olarak gerçekleştirir, kusur veya sorumluluk tespiti ile ilgilenmez.

(5) Demiryolu Kaza Araştırma ve İnceleme Kurulu tarafından kaza ve olayların araştırılması, incelenmesi ve raporlanması, idari ve adli yönden delil olarak kullanılamaz, herhangi bir kusur veya sorumluluk doğurmaz.

(6) Araştırma ve incelemenin kapsamı ile takip edilecek usul ve esaslar yönetmelikle belirlenir.

Kaza ve olayların bildirilmesi ve raporlanması

MADDE 19 – (1) Meydana gelen kaza veya olay, demiryolu işletmeleri, altyapı yönetimleri ve gerekli hallerde Demiryolu Emniyet Makamı tarafından en kısa sürede Demiryolu Kaza Araştırma ve İnceleme Kuruluna rapor edilir.

(2) Kaza veya olayla ilgili araştırma ve inceleme tamamladıktan sonra, kaza bulgularının özelliğine, kazanın tipine ve ciddiyetine uygun şekilde Demiryolu Kaza Araştırma ve İnceleme Kurulu tarafından bir rapor hazırlanır. Söz konusu raporda, araştırma ve incelemenin amacı belirtilir ve gerekirse emniyete ilişkin öneriler de yer alır. Rapor ilgili kurum ve kuruluşlar ile taraflara gönderilir.

(3) Demiryolu Kaza Araştırma ve İnceleme Kurulu, demiryolu kaza ve olayları ile ilgili araştırma ve inceleme başlatma kararını yedi gün içinde Avrupa Demiryolu Ajansına bildirir.Alınacak önlemler

MADDE 20 – (1) Demiryolu işletmeleri ve altyapı yönetimleri, emniyet önerileri doğrultusunda alınan ya da alınması planlanan önlemleri Demiryolu Kaza Araştırma ve İnceleme Kuruluna bildirir.

(2) Demiryolu Kaza Araştırma ve İnceleme Kurulu ile Türkiye’deki diğer kurum veya kuruluşlar arasında emniyet önerileri konusunda anlaşmazlık olması halinde, alınacak önlemler hakkında Demiryolu Emniyet Makamı karar verir.Kaza araştırma yıllık raporu

MADDE 21 – (1) Demiryolu Kaza Araştırma ve İnceleme Kurulu, her yıl en geç Eylül ayının 30 una kadar, bir önceki yıl yapılan araştırma ve incelemeleri, emniyet önerilerini ve evvelki emniyet önerilerine ilişkin alınan önlemleri içeren yıllık bir rapor yayınlar.

(2) Demiryolu Kaza Araştırma ve İnceleme Kurulu yıllık raporunun bir suretini Avrupa Demiryolu Ajansına gönderir.BEŞİNCİ BÖLÜM

Altyapıya Erişim

Rekabetin düzenlenmesi

MADDE 22 – (1) Demiryolu Rekabetini Düzenleme Makamı, demiryolu altyapısına serbest erişim ve demiryolu altyapısının kullanımında adil rekabet sağlayacak düzenlemeleri yapar ve uygulamaları denetler.

(2) Altyapıya erişim koşullarının demiryolu işletmelerine eşit, adil ve ayrım yapılmaksızın uygulanmasını gözetir. Başvuru sürecinin şeffaflığını ve tarafsızlığını izler.

(3) Altyapı yönetimleri ile demiryolu işletmeleri arasında, aşağıda belirtilen konularda çıkabilecek uyuşmazlıkları giderir;

a) Şebeke bildirimi,

b) Şebeke bildiriminde yer alan ölçütlerin uygulanması,

c) Kapasite tahsis usulü ve sonuçları,

ç) Ücretlendirme planı,

d) Altyapı kullanım ücretlerinin tutarı ve kapsamı.

(4) Demiryolu Rekabetini Düzenleme Makamı, şikâyet halinde derhal harekete geçer ve tüm bilgilerin kendisine ulaşmasından itibaren en fazla iki ay içinde şikâyet hakkında ilgili tarafları bağlayıcı nitelikteki kararını verir.Altyapıya erişim hakları

MADDE 23 – (1) Türk mevzuatına göre kurulmuş kamu ve özel demiryolu işletmelerine demiryolu altyapısına erişim hakkı tanınır.

(2) Bunların dışında kalan demiryolu işletmelerine ise erişim hakkı aşağıdaki şekilde verilir:

a) AB üyesi ülkelerin demiryolu işletmeleri ile uluslararası gruplara transit taşıma için erişim hakkı verilir.

b) Uluslararası gruplara bir Türk demiryolu işletmesinin katılması halinde bu gruba, Türkiye ile AB üyesi ülkeler arasındaki taşımacılık hizmetleri için erişim hakkı verilir.

c) AB üyesi ülkelerin demiryolu işletmelerine tüm şebekede her tür yük taşımacılığı hizmetleri için eşit ve adil şartlarda altyapıya erişim hakkı verilir.

(3) Türkiye ‘deki demiryolu altyapısına erişim hakkına sahip demiryolu işletmelerine, geçerli bir lisansa ve geçerli bir emniyet sertifikasına sahip olmaları kaydıyla altyapı kapasitesini kullanma hakkı tanınır.

(4) Altyapı erişimine ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle düzenlenir.Eşitlik

MADDE 24- (1) Altyapı yönetimleri, asgari erişim paketine dâhil hizmetler ile hizmet tesislerine hat erişimini adil ve ayrımcı olmayan bir şekilde demiryolu işletmelerine sunmakla yükümlüdür.Şebeke bildirimi

MADDE 25 – (1) Altyapı yönetimleri bir şebeke bildirimi hazırlar. Şebeke bildirimi gerekli oldukça değiştirilir ve güncel tutulur.

(2) Şebeke bildirimi yayımlanmadan bir ay önce Demiryolu Rekabetini Düzenleme Makamına sunulur.Altyapı ücretlendirmesi

MADDE 26 – (1) Altyapı yönetimleri, demiryolu işletmelerine sunduğu hizmetlerin ücretini belirler.

(2) Altyapı ücreti, trenlerin işletilmesi sonucu doğrudan oluşacak maliyet de dikkate alınarak pazar koşullarına belirlenir.

(3) Altyapı ücretlendirilmesine ilişkin temel kurallar ve altyapı ücretlerinin ayrıntıları şebeke bildiriminde yayımlanır.Kapasite hakları

MADDE 27 – (1) Altyapı kapasitesi, altyapı yönetimleri tarafından bir çalışma dönemi için tahsis edilir ve başvuru sahibine tahsis yapıldıktan sonra başka bir işletmeye devredilmez. Çerçeve anlaşmalar

MADDE 28 – (1) Altyapı yönetimleri, bir çalışma dönemini aşan sürelerde altyapı kapasitesinin kullanımına ilişkin olarak başvuru sahibi ile çerçeve anlaşma yapabilir. Bu anlaşmada, tren güzergâhlarının ayrıntıları belirtilmeksizin talep edilen ve sunulan kapasite belirtilir.

(2) Çerçeve anlaşma en fazla on yıl süreyle yapılır.

(3) Ticari sözleşmelere, geniş ölçekli ve uzun vadeli yatırımlara veya bunlarla ilgili risklere bağlı olarak çerçeve anlaşmalar, Demiryolu Rekabetini Düzenleme Makamının onayı ile on yılı aşan süreyle de yapılabilir.

(4) Çerçeve anlaşmalar, altyapının ve hizmetlerin diğer başvuru sahipleri tarafından kullanılmasına engel olacak şekilde yapılmaz.Tıkanık altyapı

MADDE 29 – (1) Altyapı kapasite taleplerinin yeterince karşılanmasının mümkün olmadığı hallerde, altyapı yönetimi tarafından arzın talebi karşılayamadığı bu hat kesiminin tıkanık olduğu gecikmeksizin ilan edilir. Bu uygulama, yakın gelecekte altyapı kapasitesinin yetersiz kalacağının öngörüldüğü hat kesimleri için de yapılır.

(2) Tıkanık altyapı durumunda, alınacak önlemler yönetmelikle belirlenir.Özel tahsisli altyapı

MADDE 30 – (1) Altyapı yönetimleri, uygun güzergâhlar bulunması halinde, ilgili tarafların görüşünü ve Demiryolu Rekabetini Düzenleme Makamının onayını aldıktan sonra, belli bir altyapı kesimini özel bir trafik türünün kullanımına tahsis edebilir.

(2) Boş kapasite bulunması halinde, özel tahsisli altyapı kesiminin diğer trafik türlerine tahsis edilmesine de izin verilir. Ancak, altyapı kapasitesinin tahsisinde özel tahsis yapılan trafik türüne öncelik verilir.Altyapının geçici olarak kapatılması

MADDE 31 – (1) Olağanüstü ve zorunlu hallerde, demiryolu sistemini normale döndürmek için gereken süre boyunca, altyapı yönetimi tarafından uyarı yapılmaksızın ilgili altyapı kesimi geçici olarak trafiğe kapatılabilir.

(2) Demiryolu işletmeleri en kısa sürede durumdan haberdar edilir.ALTINCI BÖLÜM

Lisans

Lisans verilmesi

MADDE 32 – (1) Demiryolu ulaştırma hizmetleri sunmak için başvuruda bulunan demiryolu işletmeleri ve altyapı yönetimlerine, Demiryolu Emniyet Makamı tarafından lisans verilir.

(2) Lisans verilmesinde aşağıdaki şartlar aranır.

a) Demiryolu işletmesi veya altyapı yönetimi ile bunların idaresinden sorumlu olan kişilerin güvenilirliği,

b) Mali kapasite,

c) Mesleki yeterlilik,

ç) Sigorta teminatı.

(3) Lisans başvurusuna ilişkin karar Demiryolu işletmesi veya altyapı yönetimi tarafından ilgili tüm bilgilerin sunulmasından itibaren üç ay içerisinde verilir ve ilgiliye bildirilir.

(4) Lisans on beş yıl için geçerlidir.Lisansın iptali veya kullanımının geçici olarak durdurulması

MADDE 33 – (1) Demiryolu Emniyet Makamı, demiryolu işletmelerinin veya altyapı yönetimlerinin lisans için gerekli şartları karşılamaya devam ettiğini denetlemek üzere en az beş yılda bir düzenli kontrol yapılması doğrultusunda hükümler ihdas eder.

(2) Lisans sahibi bir demiryolu işletmesinin veya altyapı yönetiminin, gerekli şartları yerine getiremediğine dair ciddi şüphelerin olması durumunda, lisans şartlarının gerçekten sağlanıp sağlanmadığı Demiryolu Emniyet Makamı tarafından denetlenir. Şartların artık yerine getirilmediğinin tespit edilmesi halinde kararın gerekçeleri de belirtilerek söz konusu lisansın kullanımı geçici olarak durdurulur veya iptal edilir.

(3) Demiryolu işletmelerine verilen lisanslar, bu lisanslarda yapılan değişiklikler ile söz konusu lisansların iptali veya reddine ilişkin işlemler AB Komisyonuna derhal bildirilir.

(4) Lisanslara ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle düzenlenir.AB üyesi ülkeler tarafından verilen lisanslar

MADDE 34 – (1) AB üyesi ülkelerin makamları tarafından verilen lisanslar, Türkiye’de yalnızca mütekabiliyet esasına göre geçerlidir. Lisans için gerekli şartların sağlanmadığına dair ciddi şüphelerin olması durumunda, Demiryolu Emniyet Makamı ilgili üye ülkenin lisans veren makamını bilgilendirir.YEDİNCİ BÖLÜM

Emniyet Sertifikası ve Emniyet Yetki Belgesi

Emniyet sertifikası

MADDE 35 – (1) Demiryolu işletmesinin ilgili şebeke üzerinde emniyetli bir şekilde faaliyet göstermesini sağlamak için kendi emniyet yönetim sistemini oluşturduğunu, ilgili emniyet standartları ve emniyet kuralları ile ilgili gereksinimleri karşıladığını göstermek üzere Demiryolu Emniyet Makamı tarafından emniyet sertifikası verilir.

(2) Bu emniyet sertifikası, demiryolu şebekesinin bütününü ya da belirli bir kesimini kapsayabilir.

(3) Demiryolu Emniyet Makamı, demiryolu işletmesi tarafından ilgili tüm bilgilerin sunulmasından itibaren dört ayı geçmemek üzere emniyet sertifikası başvurusuna ilişkin kararını verir. Bu karar, ilgili demiryolu işletmesine bildirilir.

(4) Emniyet sertifikasının kapsamadığı bir faaliyette bulunmadan veya ilave risklere yol açabilecek her türlü faaliyet değişikliğinden önce, emniyet sertifikası kısmen veya tamamen güncellenir.

(5) Demiryolu Emniyet Makamı, emniyete ilişkin koşulların yerine getirilmediğini belirlediğinde, kararının gerekçesini de açıklayarak, onayladığı sertifikanın;

a) Emniyet yönetim sisteminin kabulüne ilişkin kısımları ve/veya

b) Demiryolu işletmesi tarafından ilgili şebeke üzerinde emniyetli işletme sağlamak için benimsenen hükümleri kabulüne ilişkin bölümlerini,

fesh eder.

(6) Emniyet sertifikasının alınmasından sonraki takvim yılının sonuna kadar demiryolu işletmesi tarafından kullanılmadığının belirlenmesi halinde, söz konusu emniyet sertifikası iptal edilir.

(7) Emniyet sertifikası, beş yıl için geçerlidir.

(8) Emniyet sertifikalarının kapsamı ile verilmesine ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle düzenlenir.Altyapı yönetimlerinin emniyet yönünden yetkilendirilmesi

MADDE 36 – (1) Demiryolu altyapısının emniyetli şekilde yönetilmesini ve işletilmesini sağlamak için kendi emniyet yönetim sistemini oluşturduğunu, ilgili emniyet standartları ve emniyet kuralları ile ilgili gereksinimleri karşıladığını göstermek üzere Demiryolu Emniyet Makamı tarafından altyapı yönetimlerine emniyet yetki belgesi verilir.

(2) Demiryolu Emniyet Makamı, altyapı yönetimi tarafından ilgili tüm bilgilerin sunulmasından itibaren dört ayı geçmemek üzere emniyet yetki belgesi başvurusuna ilişkin kararını verir. Bu karar, ilgili altyapı yönetimine bildirilir.

(3) Altyapıda, altyapının bakım ve işletme ilkelerinde önemli bir değişiklik yapıldığında, emniyet yetki belgesi kısmen veya tamamen güncellenir. Emniyet yetki belgesinin sahibi, bu tür değişiklikler konusunda Demiryolu Emniyet Makamını gecikmesizin bilgilendirir.

(4) Demiryolu Emniyet Makamı, altyapı yönetiminin emniyet yönünden yetkilendirilmesine ilişkin şartları kaybettiğini belirlemesi halinde, kararının gerekçelerini de belirterek emniyet yetki belgesini iptal eder.

(5) Emniyet yetki belgesi beş yıl geçerlidir.

(6) Emniyet yetki belgelerinin kapsamı ile verilmesine ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle düzenlenir.SEKİZİNCİ BÖLÜM

Kamu Altyapı Yükümlülükleri

Altyapı yatırımları

MADDE 37 – (1) Kamu altyapı yönetimlerinin yatırım programında yer alan ve devletçe inşa edilmesi veya iyileştirilmesi istenilen demiryollarının, kamulaştırmalar dâhil yapım bedellerinin tamamı Hazine tarafından karşılanır.

(2) Kaynak aktarımı mali yılbaşında yapılır.

(3) Yatırım programında yer alan bu tür projelerin finansmanı için herhangi bir dış finansman kaynağından Türkiye Cumhuriyetinin borçlu sıfatıyla sağlayacağı krediler, bütçe gelir ve gider kalemleri ile ilişkilendirilmeksizin karşılıksız tahsis edilir. Bu maddeye istinaden sağlanacak krediler hakkında 28/3/2002 tarihli ve 4749 sayılı Kanunun 14 ncü maddesinin beşinci ve altıncı fıkralarının, 10/12/2003 tarihli ve 5018 sayılı Kanunun eki (I) sayılı cetvelde yer alan kamu idarelerine ilişkin hükümleri uygulanmaz.Altyapı bakım ve onarımı

MADDE 38 – (1) Kamu altyapı yönetimlerine ait demiryollarının yıllık altyapı bakım ve onarım masraflarının; demiryolu işletmelerinden tahsil edilecek altyapı kullanım ücretleri ile karşılanamayan miktarı, devlet katkısı olarak ait olduğu yıl içinde Hazine tarafından aşağıdaki usul ve esaslar dâhilinde karşılanır:

a) Altyapı yönetimi tarafından hazırlanan yıllık işletme bütçesinde demiryolu bakım ve onarım harcamaları için öngörülen devlet katkısı; o yılın Bakanlık bütçesine ödenek olarak konulur ve altyapı yönetimine mali yılbaşında avans olarak ödenir.

b) Yılsonunda gerçekleşen toplam harcama tutarı ile Bakanlıkça avans olarak altyapı yönetimine ödenen tutar arasındaki fark, o yılın bilânçosunun onaylanmasını müteakip ilk iki ay içinde mahsup edilir.

c) Yıllık yol bakım ve onarım masrafları için verilen devlet katkısı, altyapı işletme masrafına katkı payı olarak altyapı yönetiminin işletme gelirine alınır.Demiryolu altyapısının sürekli olarak kapatılması veya kapasitesinin azaltılması

MADDE 39 – (1) Kamu altyapı yönetimi, bir hattı veya bir istasyonu işletmeye kapatma veya yüzde otuzdan az olmamak üzere bir hattın kapasitesini azaltma niyetini, planlanan kapanış veya kapasite azaltma tarihinden en az bir yıl önce ilan eder ve Bakanlığa bilgi verir.

(2) Kapatılması veya kapasite azaltması planlanan hattın işletmesinin üçüncü şahıslara devir imkânları araştırılır. Çalışmaların başarısız olması durumunda kamu altyapı yönetimi, gerekçeleri ile birlikte Bakanlığa başvurur.

(3) Bakanlık, kapatılması veya kapasite azaltması planlanan hatta ilişkin başvuruyu aldığı tarihten itibaren üç ay içinde kararını verir. Kapatma veya kapasite azaltılmasının reddedilmesi halinde hattın işletilmesine ilişkin maliyetler Bakanlık bütçesinden karşılanır.DOKUZUNCU BÖLÜM

Kamu Hizmeti Yükümlülükleri

MADDE 40 – (1) Kamu hizmeti yükümlülüğü kapsamındaki demiryolu yolcu taşımacılığı ihtiyaçları Bakanlık tarafından belirlenir.

(2) Kamu hizmeti yükümlülükleri, Bakanlık ile demiryolu işletmeleri arasında sözleşme yapılarak gerçekleştirilir. Bu sözleşmelerde, yerine getirilecek yükümlülükler ile hat kesimleri açıkça tanımlanır. Ayrıca, bilet gelirlerinin paylaşımı ile karşılığının nasıl ödeneceğinin esasları belirtilir.

(3) Kamu hizmeti sözleşmeleri en fazla on beş yıl süre ile yapılabilir. Ancak, kamu yararının söz konusu olduğu durumlarda bu süre yüzde elliye kadar artırılabilir.

(4) Kamu hizmeti yükümlülükleri için ihtiyaç duyulan ödenek Bakanlık bütçesine konur.

(5) Kamu hizmet yükümlülükleri ve sözleşmelerine ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle düzenlenir.ONUNCU BÖLÜM

Ücretler, Yaptırımlar ve Sigorta

Ücretler

MADDE 41 – (1) Lisanslar, emniyet yetki belgeleri, emniyet sertifikaları ve diğer belgelerin verilmesi ve yenilenmesi ücrete tabidir.

(2) Ücretler, anılan belgelerin verilmesi ya da yenilenmesinin getireceği mali külfet dikkate alınarak belirlenecek usul ve esaslar yönetmelikle düzenlenir.İdari para cezaları

MADDE 42 – (1) Bu maddede belirtilen hükümlerin ihlali halinde Demiryolu Emniyet Makamı tarafından aşağıdaki idari para cezaları uygulanır:

a) İkiyüzellibin Türk Lirası ila beşyüzbin Türk Lirası arasında idari para cezası uygulanacak ihlaller;

1) Geçerli bir lisans olmadan tren işletmek veya altyapı işletmek,

2) Geçerli bir emniyet sertifikası olmadan tren işletmek veya geçerli bir emniyet yetki belgesi olmadan altyapı işletmek.

b) Yüzellibin Türk Lirası ila üçyüzbin Türk Lirası arasında idari kadar para cezası uygulanacak ihlaller;

1) Lisanslarda, emniyet sertifikalarında veya emniyet yetki belgelerinde yer alan koşulları ihlal etmek,

2) Diğer yetkilendirmelerde yer alan koşulları ihlal etmek,

3) Emniyet kurallarına uymamak, Ancak, bu ihlalin ciddi bir kaza ile sonuçlanması durumunda uygulanacak idari para cezası on katına kadar artırılabilir.

4) Kaza ve olayların araştırma ve inceleme koşullarını ihlal etmek.

Sigorta

MADDE 43 – (1) Altyapı yönetimleri ile demiryolu işletmeleri, yolcuların, taşınan bagaj, posta ve yük ile üçüncü şahısların kaza halinde uğrayacağı zararların tazminine yönelik sigorta yaptırır.

(2) Yolcu taşımacılığı yapan demiryolu işletmeleri, şehirlerarası yolcu taşımacılığı kapsamında taşıdıkları yolculara ilişkin koltuk ferdi kaza sigortası yaptırmakla yükümlüdür.

(3) Sigorta branşları itibariyle, genel şartlar ile tarife ve talimat hükümleri Hazine Müsteşarlığının bağlı bulunduğu Bakan tarafından belirlenir.ONBİRİNCİ BÖLÜM

Çeşitli Hükümler

Demiryolu istatistikleri

MADDE 44 – (1) Demiryolu ulaştırmasının yapısını ve gelişimini değerlendirmek üzere Demiryolu Emniyet Makamı tarafından demiryolu istatistikleri tutulur. Demiryolu işletmeleri ve altyapı yönetimleri gerekli veriyi sağlamakla mükelleftir.

(2) Demiryolu istatistiklerine ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle düzenlenir.Parasal limitlerin güncellenmesi

Madde 45 – (1) Bu Kanunda belirtilen parasal limitler, Maliye Bakanlığınca yayımlanan bir önceki yılın yeniden değerleme oranı esas alınarak Bakanlık tarafından her yıl 1 Ocak tarihinden geçerli olmak üzere güncellenir. Ancak güncellemede bir Türk Lirasının altındaki tutarlar dikkate alınmaz.

(2) Bu Kanunda belirtilen parasal limitleri yüzde yüz oranını geçmemek üzere artırmaya veya yüzde elli oranını geçmemek üzere eksiltmeye, Bakanlığın teklifi üzerine Bakanlar Kurulu yetkilidir.Değiştirilen ve eklenen hükümler

MADDE 46 – (1) 9/4/1987 tarihli ve 3348 sayılı Ulaştırma Bakanlığının Teşkilatı ve Görevleri Hakkındaki Kanunun 8 inci maddesine "(f) Demiryolu Ulaştırması Genel Müdürlüğü" bendi eklenmiş ve izleyen bentler (g), (h) ve (i) bendi olarak teselsül ettirilmiştir.

(2) 3348 sayılı Kanunun 9 uncu maddesinin (a) fıkrasındaki "demiryolları," ifadesi madde metninden çıkartılmıştır.

(3) 3348 sayılı Kanunun 9 uncu maddesinin (b) fıkrasındaki "şehiriçi raylı ulaşım sistemleri, metro ve demiryollar, limanlar," ifadesi "ulusal demiryolu şebekesiyle bağlantısı olmayan her türlü şehiriçi raylı ulaşım sistemleri, limanlar" olarak değiştirilmiştir.

(4) 3348 sayılı Kanunun 9 uncu maddesinin (d) fıkrasındaki "işletme safhasına ait güvenlik " ifadesinden önce gelmek üzere "ulusal demiryolu şebekesiyle bağlantısı olan raylı sistemler hariç olmak üzere" ifadesi eklenmiştir.

(5) 3348 sayılı Kanunun 10 uncu maddesinin (a) fıkrasındaki "Demiryolu taşımaları ile" ifadesi, (b) fıkrasındaki "ve demiryolu" ifadeleri ile (e) fıkrasındaki "ve demiryolu" ifadesi madde metninden çıkartılmıştır.

(6) 3348 sayılı Kanunun 13 üncü maddesinden sonra gelmek üzere aşağıdaki madde ilave edilmiştir:

"Madde 13/A – Demiryolu Ulaştırması Genel Müdürlüğünün görevleri şunlardır:

a) Genel olarak;

1) Demiryolu taşımalarının ekonomik, teknik, sosyal ve milli güvenlik ihtiyaç ve amaçlarına uygun olarak yapılmasını ve bu hizmetlerin diğer ulaştırma hizmetlerine intibakını sağlayıcı önlemleri almak,

2) Demiryolu ulaştırma hizmetlerinin gerektirdiği milletlerarası münasebetleri yürütmek, anlaşmalar ve karma komisyon çalışmalarını yapmak, milletlerarası seviyede mevzuatı, teknolojik ve ekonomik gelişmeleri takip etmek ve uygun strateji ve çözümler geliştirmek,

b) Demiryolu Emniyet Makamı olarak;

1) Demiryolu ulaştırmasında emniyetli ve kaliteli hizmet sunulması için gerekli önlemleri almak veya aldırtmak,

2) Demiryolu emniyetini düzenleyen genel yapıyı oluşturmak ve denetlemek,

3) Faaliyette bulunacak demiryolu işletmeleri ile altyapı yönetimlerinin yeterlilik şartlarını düzenlemek, gereken hallerde lisans ve emniyet belgesi vermek ve denetlemek,

4) Demiryolu altyapısının hizmete alınmasına yetki vermek, uygun şekilde işletildiğini ve bakımlarının yapıldığını denetlemek,

5) Demiryolu araçlarının hizmete alınmasına yetki vermek, sicil kayıtlarını tutmak, uygun şekilde işletildiğini ve bakımlarının yapıldığını denetlemek,

6) Denizlerin iki yakasını denizaltından birbirine bağlayan ve ulusal demiryolu şebekesiyle bağlantısı olan raylı sistemlerin işletme safhasına ait emniyet, bakım ve onarım işlerine ilişkin esasları belirlemek ve gerekli tedbirleri almak,

c) Demiryolu Rekabetini Düzenleme Makamı olarak;

1) Demiryolu pazarına serbest, şeffaf ve ayrımcı olmayan erişimi sağlayacak düzenlemeleri yapmak ve uygulamayı denetlemek,

2) Demiryolu altyapısının tahsis ve ücretlendirilmesine ilişkin olarak altyapı yönetimleri ile demiryolu işletmeleri arasında çıkabilecek uyuşmazlıkları karara bağlamak ve uygulanmasını sağlamak,

d) Bakanlıkça verilecek benzeri görevleri yapmak."

(7) 3348 sayılı Kanunun Ek 1 inci maddesinden sonra gelmek üzere sırasıyla aşağıdaki maddeler eklenmiştir:

"Ek Madde 2 – Demiryolu emniyetini iyileştirmek amacıyla, kaza ve olayları incelemek, araştırmak ve gerektiğinde emniyete ilişkin önerilerde bulunmak üzere Bakanlık bünyesinde Demiryolu Kaza Araştırma ve İnceleme Kurulu (DEKAK) oluşturulmuştur.

Kurul; bir başkan, dört üye olmak üzere toplam beş kişiden oluşur. Kurul başkan ve üyeleri; üniversitelerin demiryolu konusunda uzman öğretim üyelerinden üç kişi, Hazine Müsteşarlığının bağlı olduğu bakan tarafından önerilecek en az Daire Başkanı statüsünde bir kişi, Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları İşletmesi Genel Müdürlüğünde en az Daire Başkanı veya Bölge Müdürü statüsünde bir görev yaptıktan sonra söz konusu Genel Müdürlükten ayrılanlardan bir kişi Ulaştırma Bakanı tarafından atanır.

Kurul başkan ve üyelerinin görev süresi üç yıldır. Görev süresi dolan üyeler tekrar atanabilir. Başkanlık veya üyelikler, görev süresi dolmadan herhangi bir sebeple boşaldığı takdirde, kalan süreyi tamamlamak üzere, boşalan üyelikler için bir ay içerisinde atama yapılır. Kurul başkanı ve ikinci başkan üyeler arasından kendilerince seçilir.

Kurul tarafından yapılacak harcamalar ile kurul üyelerinin ücretleri bu amaçla Bakanlık bütçesine konulan ödenekten karşılanır.

Kurul Başkan ve üyelerine, 10/2/1954 tarihli ve 6245 sayılı Harcırah Kanunu hükümleri çerçevesinde 33 üncü maddenin (b) fıkrasının birinci bendine göre en yüksek devlet memurlarına ödenen gündelik üzerinden harcırah ödenir.

Başkan ve kurul üyelerinden, uhdesinde kamu görevi bulunanlara çalıştıkları her gün için (2000), uhdesinde kamu görevi bulunmayanlara ise çalıştıkları her gün için (3000), gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımı sonucu bulunacak tutar üzerinden ücret ödenir. Bu ödemelerde damga vergisi hariç herhangi bir kesinti yapılmaz.

Kurul en az ayda bir defa olmak üzere, gerekli gördüğü sıklıkta toplanır. Toplantıyı Kurul Başkanı veya yokluğunda İkinci Başkan yönetir. Her bir toplantının gündemi toplantıdan önce Başkan ya da yokluğunda İkinci Başkan tarafından hazırlanarak Kurul üyelerine bildirilir.

Kurul salt çoğunlukla toplanır ve kararlar toplantıya katılanların çoğunluğunun oyu  ile alınır.

Kurul, belirleyeceği konularda komisyonlar ve çalışma grupları kurabilir; bu komisyon ve çalışma gruplarında görevlendirilenlere çalıştıkları her gün için, altıncı fıkrada belirtilen ücretlerin yarısı ödenir.

Kurul gerekli gördüğü takdirde, ilgili bakanlık ile diğer kurum ve kuruluşların ve sivil toplum örgütlerinin temsilcilerini bilgi almak üzere toplantılarına katılmaya davet edebilir.

Kurulun sekretarya hizmetleri Bakanlık tarafından yürütülür.Ek Madde 3 – Demiryolu Kaza Araştırma ve İnceleme Kurulunun görevleri şunlardır: a) Demiryolu emniyetinin iyileştirilmesi amacıyla, demiryolu sisteminde meydana gelen ciddi kazalar ile araştırmak, incelemek ve gerektiğinde emniyete ilişkin önerilerde bulunmak,

b) Ayrıca, farklı koşullar altında ciddi kazalara neden olabilecek veya demiryolu emniyet düzenlemeleri ve emniyet yönetimi bakımından belirgin bir etkiye sahip diğer kaza ve olayları, gerek gördüğü takdirde araştırmak, incelemek ve emniyete ilişkin önerilerde bulunmak,

c) Kaza ve olayların araştırma ve incelemesini raporlamak ve ilgili kurum ve kuruluşlar ile taraflara göndermek."

(8) 3348 sayılı Kanunun eki (I) sayılı cetvelin "Ana Hizmet Birimleri" bölümüne "6. Demiryolu Ulaştırması Genel Müdürlüğü" eklenmiş ve izleyen sıra numaraları (7), (8) ve (9) olarak teselsül ettirilmiştir.

(9) 13/10/1983 tarihli ve 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun Ek 14 üncü maddesinden sonra gelmek üzere aşağıdaki madde eklenmiştir:

"Ek Madde 15 – Karayolu ve demiryolunun kesiştiği noktalarda trafiğin güvenli akışını temin etmek için karayolunun bağlı olduğu kurum ya da kuruluş alt ve üst geçit yapmak ve diğer emniyet önlemlerini almakla yükümlüdür. Şu kadar ki karayolu veya demiryolu trafik düzeninin gerektirdiği hallerde söz konusu geçitler ile görüşe engel teşkil eden tesisler kaldırılır. Yapılacak geçitlerin hangi tür geçit olacağı, yapım esasları ve geçitlerin teknik özellikleri yönetmelikte tespit edilir."

(10) 2/11/1984 tarihli ve 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 13 üncü maddesinin (f) bendinden sonra gelmek üzere aşağıdaki bent eklenmiştir:

"g) Faaliyetleri kısmen veya tamamen demiryolu altyapısının yapım, iyileştirme, bakım, onarım ve işletilmesi olan mükelleflere bu altyapının yapım, iyileştirme, bakım, onarım ve işletilmesine ilişkin olarak yapılan mal, teslim ve hizmetler."ONİKİNCİ BÖLÜM

Geçici ve Son Hükümler

GEÇİCİ MADDE 1 – (1) Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte faaliyette bulunan;

a) Altyapı yönetimlerinin, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren beş yıl süreyle geçerli olmak üzere geçici lisansa ve geçici emniyet yetki belgesine sahip olduğu,

b) Demiryolu işletmeleri ile TCDD’nin bu amaçla kurulacak bağlı ortaklığı ya da bağlı ortaklıklarının, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren beş yıl süreyle geçerli olmak üzere geçici lisansa ve geçici emniyet sertifikasına sahip olduğu,

kabul edilir.

(2) Bu altyapı yönetimleri ile demiryolu işletmeleri, beş yılın sonunda ilgili lisans ve emniyet belgelerini alır.GEÇİCİ MADDE 2 – (1) Bu Kanunda geçen Türk Lirası ibaresi karşılığında, uygulamada 28/01/2004 tarihli ve 5083 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Devletinin Para Birimi Hakkında Kanun hükümleri gereğince ülkede tedavülde bulunan para Yeni Türk Lirası olarak adlandırıldığı sürece bu ibare kullanılır.Yönetmelikler

MADDE 47 – (1) Bu Kanunun uygulanması ile ilgili esas ve usulleri düzenleyen yönetmelikler, Kanunun yürürlüğe girmesinden itibaren 12 ay içinde Bakanlıkça hazırlanarak Resmi Gazetede yayımlanır.Yürürlük

MADDE 48 – (1) Bu Kanunun;

a) 14 üncü, dördüncü fıkrası hariç 15 inci, 16 ncı, 17 nci, ikinci fıkrasının (c) bendi hariç 23 üncü, 24 üncü, 25 inci, 26 ncı, 27 nci, 28 inci, 29 uncu, 30 uncu, 35 inci, 36 ncı, 41 inci ve 42 nci maddeleri bu Kanunun yayımından itibaren iki yıl sonra,

b) 15 inci maddesinin dördüncü fıkrası, 19 uncu maddesinin üçüncü fıkrası, 21 inci maddesinin ikinci fıkrası, 23 üncü maddesinin ikinci fıkrasının (c) bendi ve 33 üncü maddesinin üçüncü fıkrası Türkiye Cumhuriyetinin AB’ye tam üye olduğu tarihte,

c) Diğer hükümleri ise yayımı tarihinde,

yürürlüğe girer.Yürütme

MADDE 49 – (1) Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.