Haydarpaşa Garı Kurtulmadı, Hiç Olmadığı Kadar Tehdit Altında !
Geçtiğimiz sene Kadıköy Belediyesi’nin düzenlediği Haydarpaşa Dayanışması’nın katılımcı olduğu Haydarpaşa Garı’nın geleceği hakkındaki toplantılarda belediye üyeleri gar sahasının ulaşım fonksiyonu dışı kamusal ve rekreasyon alanı olarak kullanılması konusunda fikir yürütürken, Dayanışma üyeleri garın fonksiyonunu devre dışı bırakacak her türlü plan ve projeye karşı duracağını, gar ve gar sahasının ulaşım dışında bir işlevin kabul edilemeyeceğini açıklamıştır. İkinci toplantı belediye üyelerinin baskısı ile Tasarım Atölyesi Kadıköy’e alınmıştır. Belediyenin Haydarpaşa Gar içinde işlev dışı kamusal alan yaratma fikirlerinin dayatılması üzerine dayanışma üyeleri garda ulaşımın planlanması konusundaki net tutumlarını sergilemiştir. Bunun üzerine Haydarpaşa Dayanışması devre dışı bırakılmış ve belediye istekleri doğrultusunda düşünen kurumlarla yola devam etmiştir.
Haydarpaşa Dayanışması’ndan istediğini alamayan Kadıköy Belediyesi; Galataport ve Sirkeci Garı üzerinde rant projeleri çizen Stuttgart Üniversitesi’nden Prof. Helmut Bott, Karadeniz Teknik ve Mimar Sinan Üniversiteleri ile iş birliğine girmiştir. Heyetler garı gezmiş ve belediyeyle bir dizi çalışma içine girmiştir. İlerleyen süreçte Üniversiteler Haydarpaşa Garı Dönüşümü ile ilgili fikir projeleri düzenlemiştir. Üniversiteler Haydarpaşa Garı Dönüşümü ile ilgili fikir projeleri düzenlemiştir. 19 Şubat 2016 tarihinde Kadıköy Belediyesi’nin desteğiyle TAK’ta bu iki üniversitenin fikir projeleri sergilenmiştir. Sergide Haydarpaşa Garı ve Stuttgart 21 projesi ile bağlam sağlanmıştır. Stuttgart Garı’nın dönüş projesi övülmüştür. Ayrıca Prof. Helmut Bott makalelerinde Marmaray projesi hayata geçtiğinde Haydarpaşa Gar Sahasının ulaşım fonksiyonu için kullanılmaması gerektiğini yazılarında belirtmiştir. Proje 2 hafta boyunca TAK’ta sergilenecektir. Birbirinden kötü tasarım projeleri ile Haydarpaşa’da yapılacak dönüşümün ortamını oluşturmak istemektedirler.
Tasarlanan projeleri görünce Belediye Başkanı projelerin bazılarını iğrenç yapılarla dolu olduğundan beğenmemiş, gar sahasının rekreasyon alanı olması gerektiğini söylemiştir. Bizler ise gar sahasının ulaşım fonksiyonu içinde değerlendirilmesi gerektiğini, aksi takdirde garın işlevini zamanla kaybedeceğini bir kez daha ilettik. Bir alanın gar olması için bir çok ihtiyacı vardır. Haydarpaşa Gar Sahası bu ihtiyaçları karşılayacak kapasiteye sahip değilken bu alanın park olarak düzenlemesi kabul edilemez.
Ayrıca İBB Meclisi’nde CHP ve AKP’li üyelerin iş birliği ile geçen son planda Haydarpaşa Gar Sahası ile ilgili kentsel tasarım projesi yapılması kararlaştırılmıştır. Kadıköy Belediyesi Meclis Üyesi Hüseyin Sağ’ın geçtiğimiz aylarda “Haydarpaşa Gar Kurtuldu” haberlerinde ” Kadıköy Belediyesi Gar Sahasına Amfitiyatro yapabilir” açıklaması bir işbirliği olduğunun kanıtıydı. Özellikle karar sonrası AKP’li meclis üyelerine teşekkür etmesi bir çok şeyi çok güzel anlatıyordu.
Toplumsal duyarlılık bakından çok önemli bir yere sahip olan, sadece Kadıköylülerin veya İstanbulluların değil
neredeyse bütün ülke insanın kalbinde bir yeri olan Haydarpaşa Garı dönüşümünde halkın karşısına çıkmaktan çekinen AKP CHP’yi ön plana sürerek mi bu süreci tamamlamak istiyor?
Peki Kadıköy Belediyesi’nin Haydarpaşa Gar ile ilgili geçmişteki adımları neydi ?
Kadıköy Çarşısından Tasarım Atölyesi Kadıköy’e bir yolculuk birçok şeyi açıklayacaktır.
Selami Öztürk : Siz buraya 7 tane gökdelen dikerseniz tarihi dokuyu da zedelersiniz ve tarihi dokuyu bir daha da parayla satınalamazsınız. Dolayısı ile bu proje düşünce olarak doğru ama uygulama olarak son derece yanlıştır. Bu nedenle duyulan tepki de projenin tamamımı tersine döndürebilir. Oysa burası yeniden tanzim edilmeli. Silüet bozulmadan aslında konaklama tesisleri yapılabilir, yat limanları gibi turizme hizmet edebilecek yatırımlar yapılabilir. Ama üst taraftaki silüetin bozulmaması lazım. Haydarpaşa aslında turizm amaçlı olarak kullanılabilir. Ama önemli olan bu tarihi dokunun bozulmaması. Haydardarpaşa Gar gar olarak kullanılmasın, buna itirazım yok. ( Marine and Commerce / 2005)
Tarihi Kadıköy Çarşı Canlandırma Projesi
Haydarpaşa Gar Dönüşüm Projesi ile aynı zamanda başlayan , Tarihi Kadıköy Çarşı Canlandırma Projesi Tasarım Atölyesi Kadıköy ortaklarının ilk buluştuğu projedir. Kadıköy Merkezi’nin üç ayrı bölgeden oluşmakta Caferağa,Yeldeğirmeni ve Haydarpaşa. Kadıköy’ü ticari rant alanı yapma projesinin 2004 yılında Belediye Başkanı Selami Öztürk’ün girişimiyle, ÇEKÜL ortaklığı ile Caferağa Mahallesi’nde başlamıştır. Projenin amacı ekonomik canlılığını kaybetmekte olan Kadıköy Merkezinde ticari canlılık yaratmaktı. Projenin yürütücüsü olan Çekül Yöneticisi Faruk Göksu canlandırma projesinden bahsederken bu cümleleri kullanmıştı ”Projenin en önemli hedeflerinden biri de Çarşı’ya ekonomik canlılık kazandırmaktır. Çeşitli nedenlerden dolayı ekonomik sıkıntı içinde bulunan çarşının, hedeflenen noktaya gelebilmesi için ‘yeni bir alışveriş anlayışına ve ‘yeni canlandırma koridorları’na ihtiyacı bulunmaktadır. Bu anlamda, Çarşı ile Hasanpaşa, Yel Değirmeni ve Moda semtleri arasındaki kentsel ilişki yeniden ele alınmakta ve bu yerleşmeler arasında yeni canlandırma koridorları oluşturulmaktadır”. Proje 2008 Senesine kadar devam etmiştir. Projenin bitiminde ortaya çıkan raporda “ gayrimenkul değerinin % 50 artması, esnaf gelirinin 2 misli artması” sonuçları Kadıköy’ün ticari rant merkezi haline gelmesinin zeminini hazırlamış ve başarılı olmuştur. Ayrıca Haydarpaşa Gar dönüşümünün ilk adımı olmuştur.
Yeldeğirmeni Canlandırma Projesi de 2010 yılında Kadıköy Belediyesi, Çekül ortaklığı ile başlamıştır. Kadıköy Çarşı’da ticari canlılığın yakalanması üzerine Yeldeğirmeni içinde bir canlandırma projesi yapılması planlanmıştır.Kadıköy Merkezi’ni rant alanı haline dönüştürmenin ikinci adımı Yeldeğirmeni Canlandırma Projesi ile Haydarpaşa Gar’a bir adım daha yaklaşılmıştır. Geciken Haydarpaşa Gar dönüşümü Yeldeğirmeni Canlanmasına biraz olsun engel olmuştur fakat çalışmalar sonrası mahalle kimliğini kaybetmeye başlamıştır. Canlandırma Projesinin odak noktası olan Karakolhane Caddesi inanılmaz derecede bir canlılık kazanmış açılan ticari mekanlar Yeldeğirmeni’nin kimliğini kaybetmesine neden olmuştur.
Süreç içinde bir rapor hazırlanmasa da gayrimenkul değerleri %200’den fazla değer kazanmıştır. Duvarlara
yapılan dev resimlerde bu dönüşüm sürecinin bir parçasıdır. Yeldeğirmeni’ni bir çekim merkezi haline getirmek isteyen kurumlar bir yerde amacına ulaşmıştır. Yeldeğirmeni Mahallesinin tamamen rant alanı haline gelmesinde en büyük engel Haydarpaşa Garı’nın dönüşüm sürecine girmemesidir. Ayrıca Projede Haydarpaşa “kamuya kapalı alan ve kentsel gelişim alanı” olarak gösterilmiştir. Yapılan projeler net bir şekilde Kadıköy’ü ve Haydarpaşa Garı yok etmeyi amaçlamaktadır. Bu projelerin devamında ise Tasarım Atölyesi Kadıköy kurulmuştur.
2013’te Tasarım Atölyesi Kadıköy kurulmuştur. Kadıköy Belediyesi Çekül, Kentsel Strateji Şirketi ortaklığında Tasarım Atölyesi Kadıköy adı altında kurulan rant örgütü faliyetlerine devam etmektedir. Süreç içinde Kadıköy Merkezinin bir parçası olan Kuşdili Çayırı için bir dönüşüm proje yarışması yapılmış fakat başarılamamıştır. Yine süreç içinde gelicem Fikirtepe Kentsel Dönüşümünde muhattaplar önemli rol oynamıştır. Kadıköy’ü ve İstanbul’u yok edecek projelerde imzası olan taraflar Kadıköy’ün katilleridir. Kadıköy’e en önemli hançeri Fikirtepe vurmuştur. Son hançer ise Haydarpaşa olacaktır ve Kadıköy yok olacaktır. Haydarpaşa Gar ve Çevresi’nin korunmasının Kadıköy ve İstanbul için hayati dereceden önemi vardır. Her hangi bir çekim merkezi yaratılmasının geri dönülemez sonuçları olacaktır. Haydarpaşa Garı’nın ulaşım dışı bir fonksiyon verilmesi (Park, konser alanı, ticaret merkezleri) zamanla garı öldürecektir. Bina kendiliğinden otel olacaktır, alan park olsa bile zamanla AVM leşecektir.
12 Yılık Haydarpaşa Dönüşümü sürecine CHP ve Kadıköy Belediyesi’nin süreçteki rollerini anlatmaya çalıştım. Fakat bu projeler sadece bir yönetici veya bir parti tarafından yürütülmemektedir. Bu projeleri yapan ayrı bir üst akıl vardır. Siyasi partiler bu üst akılın bir sadece üyesidir. Yöneticiler ise oyuncudur verilen senaryoyu uygular. Oyuncu Selami Öztürk gibi kötü niyetli bir insan olunca bu rant ve talan projeleri çok daha başarılı olur. Üst akıl ne kadar başarılı olursa halk o kadar kaybeder, geleceğimiz daha hızlı yok olur. Aykurt Nuhoğlu ise samimi bir insan olmasına rağmen kentlerimizi yok eden, yaşamımızı tüketen, geleceğimizi karartan üst akıla karşı gelebilecek durumu yoktur. Haydarpaşa Garı’nın kurtuluşu halkın elindedir. Aykurt Nuhoğlu yüzünü CHP’ye ve sermayeye değil, halka çevirirse dönüşüm sürecinde büyük bir kazanım elde edilecektir. Selami Öztürk’ün yüzünü sermayeye ve CHP’ye dönmesi Kadıköy’ü yok etmiştir. Geçmişten ders alıp hepimizin geleceği için doğru adımları atmasını umut ediyorum.
O Tren Bu Gara Gelecek , Haydarpaşa Gar Asla Yalnız Kalmayacak ve Haydarpaşa Gardır Gar Kalacak sloganlarımız mücadeleyi kazandığımız güne kadar devam edecek !
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
Yazar: Eymen Demircan