Ortak Girişimlerin Marmaray CR3 Tekliflerinin Düşündürdükleri
Marmaray Projesi- CR3 Sözleşmesi Gebze-Halkalı Banliyö Hatlarının İyileştirilmesi İnşaat, Elektrik ve Mekanik Sistemler ihalesinde 28 Şubat 2011 tarihinde teklifler alındığı. İhalede beş ayrı ortak girişimin teklif verdiği Ulaştırma Bakanlığının web sayfasında 03.03.2011 tarihinde ilan edilmiştir. Yüzeysel demiryolu yapım işini “ortak girişimlere” havale eden TCDD’nin Eylül 1966 yılında İstanbul Belediyesine İstanbul Metrosunu inşa etmek için başvurduğunu hatta kredi sağlama taahhüdünde bulunduğunu biliyormuydunuz?
|
MARMARAY PROJESİ CR3 Sözleşmesi: Gebze – Halkalı Banliyö Hatlarının İyileştirilmesi: İnşaat, Elektrik ve Mekanik Sistemler İşi İçin Teklif Verenlerin Listesi 1) Bechtel-Enka Ortak Girişimi (Bechtel Lider Ortak) 2) Impregilo-Alsim Alarko-Ansaldo (Impregilo Lider Ortak) 3) Astaldi-Yüksel İnşaat-Gülermak (Astaldi Lider Ortak) 4) OHL-Dimetronic (OHL Lider Ortak) 5) China Railway Construction Corporation (CRCC)-Cengiz İnşaat-IC İçtaş (CRCC Lider Ortak)
|
Zamanı biraz geri alalım. Yıl 1966 DDY Genel Müdürü bugün için uluslar arası ortak girişimlerin teklif vererek yaşama geçirebileceği bir projeyi (İstanbul metrosu) hayata geçirmek için İstanbul Belediyesine teklif götürüyor. O gün bu konu gazete kupürüne nasıl yansımış bir bakalım.
|
30.09.1966 Milliyet. “Genel Müdür Kazım Yurdakul, tünel hariç bütün tesislerin DDY Atölyelerinde Türk İşçisi tarafından yapılabileceğini bildirip teklif verdi. Devlet Demiryolları Genel Müdürü Kazım Yurdakul dün Belediye Başkanı Haşim İşcan’ı ziyaret ederek İstanbul Metrosunun Devlet Demiryolları tarafından yapılması için teklifte bulunmuştur. Genel Müdür “tünel hariç metronun diğer tesislerini yapabilecek güçteyiz demiştir. Genel Müdür Kazım Yurdakul basın mensuplarına bilgi vererek şunları söylemiştir. İstanbul metrosunu milli imkânlarımızla yapmaya muktedir olduğumuzu ispat eden teklifimizi sayın belediye reisine verdim. İstanbul metrosunun yapılması DDY için güç bir mevzu değildir. Vagon ve diğer tesisleri yapan fabrikalarıyla yılda 250 km ray döşeyen teşkilatı ile DDY bu güce sahiptir. Tünel kısmı bu işte ihtisas yapmış firmalara verilecektir. Tünel bitirildikten sonra otomatik sinyalizasyon işleri, elektrifikasyon, vagon ve elektrikli lokomotifler bizim tarafımızdan yapılacaktır ki metronun en önemli kısmı da budur. Finansman Metro için hazırlanan projede 20 istasyon bulunmaktadır. Tünel haliç üzerinden geçecektir. Burada inşa edilecek çelik köprü Devlet Demiryolları, dubalar kısmı da Denizcilik Bankası tarafından temin edilecektir. Trenle Ankara’ya 5 saatte Gidilecek Yurdakul İstanbul Ankara demiryolu tren seferlerinin önümüzdeki 5 yıllık plana göre 4,5 veya 5 saate indirilebileceğini söylemiştir.” |
DDY, İstanbul Metrosunu Yapmak İstiyor.2000 yılına gelindiğinde TCDD’nin İstanbul Belediyesine metro inşası teklifinin üzerinden 44 yıl geçmiştir. Bu defa İstanbul Büyükşehir Belediyesi TCDD’nin işletmekte olduğu banliyö sitemine ve trenlerine talip olur. Piyasa ekonomisinin ve özelleştirme girişimlerinin hız almaya başladığı bu dönemde bu teklif TCDD yetkililerinden itirazsız kabul görür. Ancak trafiğin kontrolünün kimde olacağı konusunda uyuşmazlık çıktığından ve Marmaray projesi dillendirilmeye başladığından bu devir işi başlamadan biter. Birleşik Taşımacılık Çalışanları Sendikası banliyö trenlerinin Belediye’ye devrine karşı olduğunu açıklamıştır.
Banliyö trenlerinin belediye devredilme sürecinde gazeteler TCDD’nin banliyö işletmeciliğini eleştirerek bu devire ve akabinde özelleştirmeye çanak tutmuşlardır.
|
25.03.2000 Milliyet. Banliyö trenlerinin belediyeye devriyle ilgili görüşmelerin durduğu iddia edildi. Tüp geçit netleşmedikçe İstanbullular hurdalık vagonlarda çile çekmeye devam edecek. İstanbul’un toplu taşıma sistemi içerisinde önemli bir payı olan banliyö trenlerinin çağ dışılıktan kurtulma umudu sönüyor. İstanbul Büyükşehir Belediyesinin TCDD’den devralmak istediği banliyö trenlerinin devrine ilişkin görüşmelerin durduğu iddia edildi. İstanbullunun 5 yıllık vagonlarla ne kadar daha seyahat edeceği yine belirsizliğe gömüldü. Vagonlar Metal Yorgunu 1950’li yıllarda Fransa’dan alınan vagonların hala kullanılmaya devam ettiği banliyö trenlerinde her gün 70 bin İstanbullu seyahat ediyor. Müzeye kaldırılması gereken yada nostalji olsun diye ancak özel gezintilerin yapılabileceği vagonlar birer hurda görünümünde. Metal yorgunu olan vagonlardaki pas kokusu, her gün temizlik yapılsa da çıkmıyor. Hatları çağdaşlaştırılması için 20 yıldır projeler hazırlanmasına karşın uygulanmadı. Yolcu sayısı her gün azalıyor. Banliyö trenlerinde taşınan yolcu sayısında bir yıl öncesine göre 10–15 bin kişilik bir azalmayla 70 bine kadar düştü. Metro ve hızlı tramvay yanında oldukça yavaş kalan trenleri kullanan İstanbullular, pislik ve kokudan yakınıyorlar. Belediye ile protokol İstanbullu çağdaş tramvay ve metro vagonlarıyla tanıştıktan sonra banliyö trenlerinin çağ dışılığını daha iyi gördü. 50 yıllık vagonlardan kurtulmak isteyen İstanbullular Büyükşehir Belediyesi’nin banliyö trenlerini devralmak için girişimlerde bulunması üzerine umutlanmıştı. Ön protokolün imzalanmış olması da işin ciddi bir şekilde ele alındığının göstergesiydi. Sendika karşı çıkıyor. Demiryollarında örgütlü memur sendikası Birleşik Taşımacılık Çalışanları Sendikası (BTS) 2 Nolu Şube Sekreteri Vecdi Gündoğdu, banliyö trenlerinin belediyeye devri ile ilgili görüşmelerin durduğuna dair iddiaların olduğunu söyledi. Banliyö trenlerinin Belediye’ye devrine sendika olarak karşı olduklarını, demiryolu işletmeciliğinin bir bütünlük gerektirdiğini aksi takdirde güvenliğin tehlikeye girdiğini anlatan Gündoğdu, “Demiryolu mesleki birikim gerektiriyor” dedi. Belediye ne istiyor? Alternatif bir hat 3 milyar dolar. İstanbul Büyükşehir Belediyesi 63 kilometre uzunluğundaki banliyö hatlarından yeterince yararlanılmadığını düşünüyor. Aynı güzergâhta alternatif bir hat istimlâk ve tünel gerektirdiğinden oldukça masraflı görülüyor. Belediye yaklaşık 500 milyon dolar ile banliyö hatlarının metro standardına çıkarılabileceğini savunuyor. 63 kilometre uzunluğundaki alternatif bir hattın 500 milyon dolarlık maliyeti 5–6 kat arttıracak olması Büyükşehir belediyesi’nin banliyö hatlarına ilgisini de arttırıyor. Belediye trenleri 5 yılda üç aşamada iyileştirmeyi düşünüyor. Banliyölerin devri tüp geçide bağlı İstanbul’da yapılması planlanan tüp geçit projesi yada banliyö hatları ile entegre yapılacak yada Yenikapı_Halkalı arasında yeni bir tren hattı projelendirilecek. Eğer proje, banliyö hatlarının geliştirilmesi ile birlikte ele alınırsa 20 yıldır modernizasyonu yapılamayan banliyö hatları elden geçirilmiş olacak. Ancak tüp geçit yap işlet devret modeline göre yapılacağından geliri kimin alacağı tartışma konusu. Yap işlet devret modelinde hattan elde edilecek geliri, modernizasyonu yapacak olan firma alacak. Bu durumda belediye devreden çıkacak. |
Trenlerin Belediye Devrinde Tüp Geçit Engeli2008 yılına gelindiğinde tüp geçit inşaatı devam etmektedir. BTS Genel Merkezi Marmaray Projesinin durdurulması için dava açmış, BTS 1 Nolu Şube yönetimi de kamuoyunu bilgilendirmek amacıyla Rayda Yürüyüş eylemi gerçekleştirmiştir.
BTS İstanbul 1 Nolu Şube tarafından Marmaray Projesinin hatalı güzergâhı ve diğer yanlışları hakkında kamuoyunu ve halkı bilgilendirmek amacı ile Halkalı İstanbul ve Gebze Haydarpaşa arasında iki yürüyüş kolu şeklinde 24.25.26 OCAK 2008 tarihlerinde ・@“RAYDA YÜRÜYÜŞ”・@yapılmıştır. Yürüyüş 26 OCAK 2008 cumartesi 12.00 da Haydarpaşa Gar Önünde yapılan basın açıklaması ile sona ermiştir.
Ancak BTS tarafından yürüyüş esnasında hazırlanılıp dağıtılan “henüz vakit varken yüzyılın projesi Marmaray yüzyılın yanlışına dönmesin” adlı broşürde “Marmaray Projesinin ülkemizin ve halkımızın ihtiyaçlarına cevap verebilmesi için Avrupa ile Asya arasında kesintisiz uluslar arası ve şehirlerarası yolcu-yük trafiği sağlanmalı ve kapasitesi ölçüsünde İstanbul şehir içi ulaştırmasına katkı sunması, bir başka değişle demiryolu ulaştırması ağırlıklı olarak ilk tasarımına uygun şekilde yürütülmesi ve sonuçlandırılmasıdır” denilerek bir nevi Marmaray projesine olur verilmiştir. Hatta halka dağıtılan bildirilerde “banliyö tren işletmeciliğinin TCDD’nin yapmaması gerektiğini kent içi ulaşımın Belediyelerin görevi olduğu” dile getirilmiştir.
Marmaray projesinde boğaz tüp inşaatı bölümünün tamamlanması ile birlikte Marmaray’ın işletmeciliğinin kimde olacağı yönünde kurum yetkililerince kamuoyu önünde suni bir tartışma yaratılmıştır. Bu konuda TCDD Genel Müdürü tarafından yapılan açıklamayı aşağıda tekrar yayınlıyoruz. Ayrıntılı bilgiye http://kentvedemiryolu.com/icerik.php?id=771 linkten ulaşabilirsiniz.
Haber Türk’ün ekonomi servisinden Olcay Aydilek’in 21 Kasım 2010 tarihinde “kamusal kapışma” adı ile yaptığı ve web sayfasında yayınlanan haberde yıllık 600 milyon TL gelir sağlayacak Marmaray projesinin işletilmesine sahip olmak adına TCDD ile İBB arasında kıyasıya bir rekabetin başladığı dile getiriliyordu.
TCDD’nin Genel Müdürü Süleyman Karaman, bir grup gazeteciyle yaptığı sohbette, MARMARAY’la ilgili soruları yanıtladı. MARMARAY’ın işletmesini istediklerini vurgulayan Karaman, “İstanbul Büyükşehir Belediyesi de istiyor. Elbette, son sözü hükümet söyleyecek” dedi. Süleyman Karaman, işletme hangi kurumda olursa olsun, trafiğin TCDD’nin denetiminde olması gerektiğini belirterek, “Trafik kontrolü TCDD’ye verilmez de belediyeye verilirse diğer belediyeler de trafik kontrolünü ister. Bu durumda, ulusal trafik kontrolünde kopukluk olur. O zaman TCDD, ulusal trafiği idare etmekte zorlanır. Bu da kazalara neden olur. Onun için trafik bizde olmalı, alt yapı işletmeciliği bizde olmalı. Banliyöler nasıl gidecek onu TCDD belirlemeli” dedi.
Birleşik Taşımacılık Çalışanları Sendikasının TCDD hatları üzerinde banliyö işletmeciliğinin kimde olacağı, Marmaray projesine karşı duruşta yaşanan kırılma ve beklenmeyen görüş değişikliği son olarak BTS Genel Merkezinin 5/9 Olağan Genel Kurul çalışma raporuna da “yeni raylı sistemlerin mevcut ulaşım ağları ile entegrasyonu sağlanmalı, Ankara İstanbul hattı ile Marmaray olarak adlandırılan Boğaz tüp geçit projesi arasında bağlantı kurulmalı ve Boğaz tüp geçidi yalnızca raylı sistem projesi olarak sürdürülmelidir” ifadesinde dışa vurulmuştur.
Neredesin Kazım Yurdakul, duy Vecdi Gündoğdu…
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
Yazar: kentvedemiryolu