Şargan Sekiz Demiryolu

Bosna’da ilk demiryolu Osmanlı döneminde demiryolu 1872’de Banja Luka-Dobrlinja arasında İstanbul-Viyana 　hattının bir parçası olmak üzere inşa edilmişti. 101 km.lik bu hat standart genişlikteydi. 1878 Berlin kongresi ile Bosna’yı ele geçiren Avusturya_Macaristan imparatorluğu derhal demiryolu inşaatlarına başladı. Kurulan demiryolu işletmesi Avusturyalı sivil ve askeri personel tarafından yönetiliyordu. 

1878 Eylülünde Bosanski Brod-Sarayova hattının inşasına başlandı. Sürekli devam eden inşaat faaliyetleri ile Adriyatik denizine ulaşım sağlandı. Zor arazi şartları sebebi ile bu hatlar aynı zamanda birer mühendislik başarısıdır. 　Avusturya hâkimiyeti döneminde yapılan hatların hepsi 760 mm.lik dar hatlardır. Bunlar Yugoslavya döneminde devre dışı bırakılmıştır. 　Ayrıca madencilik ve orman işletmeciliğine yönelik olarak, 　bir Avusturyalı işadamına ait olmak üzere 547 km yol yapılmıştır. 

Bir zamanlar doğu hattı olarak bilinen Višegrad-Vardište hattı 1903–1906 yılları arasında 760 mm genişliğinde inşa edilmişti. Avusturya-Macaristan imparatorluğu tarafından Bosna’nın doğusunu Sarayova’ya bağlamak için yapılan bu hat 75 milyon altın gibi astronomik bir tutara mal olmuştu. Bu da metresinin bir kilo altın fiyatına gelmesi demektir. 

Harp bitiminde Vardiste-Uzice bölümünün tamamlanması ile 1925’te resmen açılan hat 49 yıl Bosna ve Sırbistan arasında bağlantıyı sağladıktan 　sonra 1974 yılında yabancı “danışmanların” tavsiyesi ile 　Tito ve dönemin hükümeti tarafından kapatıldı, daha sonra rayları söküldü. 1999’da yeniden ray döşenen hattın bugün 　Sırbistan’da bir 　bölümünde 　buharlı lokomotif ile gezi turları yapılmaktadır. 

İsmine gelince, Şargan mevkiinde 300 metrelik bir irtifa farkı vardır. Çözüm bulamazlar. Mahkûm olmuş bir mühendisi getirirler, sekiz biçiminde bir varyant ile halleder. (1) 

Aslında buralar o kadar uzak değil. İstanbul’a 800–900 km. Türkiye içinde çoğu yer daha uzak. Ekonomik şekilde gitmek için otobüslerden başka ucuz hava yolu da var. Ne yazık ki balkanlarda tren yolculuğu yapmak yeterli vakti ve sabrı olanlara mahsus bir lüks. 

Zaten sefer sayısı da az. 　Ulaşım büyük ölçüde otobüsle yapılıyor. Biletleri otobüs terminali işletmesi satıyor. Bileti olmayan peronlara giremiyor ve kaotik bir ortam olmuyor. Bosna ise muhteşem bir ülke. Fiyatlar Türkiye seviyesinde, et ise yarı fiyata. Benzin zaten bütün Avrupa’dan 　daha ucuz. 

Mesela 　trenle bir Sarayova-Mostar yolculuğu bile çok güzel olur.  

(1) varyantı yapan mühendis ömür boyu hapse mahkum imiş. Umarım Avusturyalılar sözlerini tutup adamı serbest bırakmışlardır. 

İlgili linkler :

http://www.zeleznica.net/foto/sarganska_osmica-s1

http://www.penmorfa.com/JZ/hdahlhaus5.html

http://www.pc.gc.ca/docs/v-g/pm-mp/lhn-nhs/kickinghorse_e.asp

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
Yazar: Zafer Babalı