Haydarpaşa Gar Merdivenlerinde 52. Pazar

AKP iktidarı 2004 yılından itibaren Haydarpaşa Gar ve Liman ile çevresindeki 2 milyon m2’lik kamusal ve kentsel ve tarihi sit alanı olan bölgeyi ticaret ve is merkezine dönüştürmek istemektedir. Bu yağma uygulamasına da “Marmaray projesi ile Haydarpaşa Gar zaten işlevsiz kalacak” şeklinde gerekçelendirip kamuoyunu yanıltmaktadır.

Emekçi ve alt gelir gruplarının yaşam alanlarını yok ederek nüfuslarını zorla çeperlere süren, kamusal alanları kavşaklaştırıp, AVM’leştirip, özelleştirip erişilmez kılan, 　rant beklentisiyle alt gelir gruplarına bu kentin kıyılarını da çok gören　neoliberal belediyecilik, anlayışına karşı Haydarpaşa Dayanışması 05.02 2012 tarihinden itibaren Pazar günleri Haydarpaşa Gar Merdivenlerinde protesto eylemleri gerçekleştirmektedir.  

27.01.2012 Pazar günü Haydarpaşa gar merdivenlerinde 13.00 14.00 saatleri arasında elli ikincisi yapılan eylemde BTS İstanbul 1 Nolu Şube Başkanı Hasan Bektaş tarafından okunan basın açıklaması aşağıdadır

Basına ve Kamuoyuna

1903 yılında hizmete başlamış olan Haydarpaşa Limanı ve 1908 yılında hizmete başlamış olan Haydarpaşa Garı ile ilgili olarak 2004 yılından itibaren gar ve liman fonksiyonunun değiştirilerek rant yaratıcı projeler uygulanabilmesi için yapılan bazı yasal düzenlemeler TBMM’den geçirilmiştir. Önce 17.9.2004 tarihinde 5234-5 sayılı, 21.4.2005 tarihinde ise 5335-32 sayılı yasalarla TCDD’nin arazilerinde plan yapma yetkisi Bayındırlık Ve İskân Bakanlığına verilmekte, dolayısıyla Gar ve Çevresindeki 1 milyon M2 lik alana inşaatlar yapılmasının önü açılmakta idi.

Ancak daha sonra Haydarpaşa Dayanışması’nın başvurusu ile 26.4.2006 tarihinde 5 Nolu Kültür Ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu (KTVKK) tarafından sahanın tamamı Tarihi Ve Kentsel SİT Alanı ilan edilmiştir. Bu durum alana önce koruma planı yapılması zorunluluğunu getirmiş ve 70 katlı 7 gökdelenli yapılaşmayı öngeren projenin rafa kaldırılmasınısağlamıştır.

Ancak TCDD 1.Bölge Müdürlüğü 21.6.2006 ve 7.3.2007 tarihlerinde 5 No lu KTVKK’na, kararını değiştirmesi için tekrar başvurmuşlardır. Her iki başvuruya da Kurul tarafından ret cevabı verilmiştir. Alana inşaat yapılmasını isteyen TCDD bu sefer SİT Kararının iptali için 25.6.2007 tarihinde KTVKK Kararına dava açmış ancak bu davayı da kaybetmiştir. İptal edilen 1/100000 ölçekli planda da alan ‘Merkezi İş Alanı’ (MİA) olarak gösterilmiştir.

Daha sonra TCDD bu alana plan yapma yetkisini İBB ye vermiş, İBB ise 20.2.2008 tarihinde plan yapmanın prosedürü olarak ilgili kurumlara Haydarpaşa gar ve çevresindeki alan hakkında görüşlerini sormuştu. Ne acıdır ki TCDD bu soruya 2.3.2008 tarihinde “Haydarpaşa Garına ihtiyacım yok” cevabını vermiştir.16.7.2008 tarihinde planın yapılması işi haleye çıkarılmış, 30.7.2008 tarihinde ise Yıldız Parkı Malta Köşkünde, konuyla ilgili bir arama konferansı yapılmıştır.

Konferansta garın işlevini sürdürmesi yönünde ortak kanaate varılmasına rağmen toplantı sonunda açıklanan raporda bu durum gizlenmiş ve yok sayılmıştır.

Bütün bu gayretler önce 1milyon M2 olan, ancak daha sonra içerilere doğru büyültülerek 2.2 milyon M2 ye çıkarılan, ileri tarihlerde ise Selimiye Kışlasına, diğer taraftan Modaya kadar Tarihi Ve Kentsel SİT Alanı olan kıymetli kent toprağına yerli ve yabancı sermaye tarafından inşaatlar yapılabilmesinin önünü açmak içindi.

Öte yandan özellikle 2005 yılından sonra, Gar Binası ve çevresi ile ilgili esas fonksiyonlarından uzaklaştırma gayretlerinin ortaya çıktığı görülmektedir. Örneğin: 12 Haziran 2006 tarihinde Gar Binasının 3. Katı Dress Sommer Proje bürosuna tahsis edilmişti. Bu şekilde Gar ilk defa demiryolcuların dışında 3. şahıslara hizmet etmek durumunda kalmıştı.

Sonra 11 Ağustos 2008 tarihinde Garın içersinde ve deniz tarafında bir gazetenin kokteyl töreni gerçekleştirilmişti. Bu şekilde de alan ilk defa halka kapatılmıştı. 15-17 Ekim 2008 tarihinde ise 2. Uluslar Arası Demiryolu Sempozyumu düzenlenmiş ve Gar bu sefer de 20-30 gün hem halktan hem de esas işlevi olan tren ile ulaşım fonksiyonundan uzak bırakılmıştı. Ve Haydarpaşa Garı 100. yaş günü olan 2008 yılının son gecesinde ise adeta onurunu kırmak istercesine insanlara diskotek olarak kullandırılmıştı.

10 Kasım 2010 tarihinde Garda onarım restorasyon çalışmaları için İTÜ Arı Teknokent bünyesindeki TechnoBee firması ile sözleşme yapıldığı öğrenilmiştir. Bu tarihten 18 gün sonra 28 Kasım 2010 tarihinde Gar Binasının çatısında yangın çıkmıştır. Bu yangından sonra Çatının onarılması ile birlikte binanın da Rölöve-Restitüsyon-Restorasyon (3R) Projelerinin hazırlanması konuları ortaya çıkmıştır. 16.01.2011 tarihinde Mimar Sinan Üniversitesi Konferans Salonunda yapılan SOS Haydarpaşa’ya Sadakat Panelinde konuşan yetkililerin ifadelerinde ilk defa “Gar yeniden işlevlendirilmelidir, alt katlarda otel çatıda kafe olabilir, dolayısıyla halk da yararlanabilir” gibi ifadeler duyulmuştur. 08.02.2011 tarihinde TCDD, TechnoBee Akademik Firması ve Firma bünyesinde İTÜ Rektörlüğü tarafından atanan Bilim Danışma Kurulu, İTÜ Ayazağa Kampüsü Süleyman Demirel Kültür Merkezinde STK lar ve Medya mensuplarına bilgilendirme toplantısı yapmışladır. Bu toplantıda yapılan konuşmalar, binanın fonksiyonunun değiştirileceği, ayrıca alanda da yapılaşmalar olacağı işaretlerini pekiştirmiştir.

Nitekim 25 Kasım 2011 tarihinde Gar Alanının, Kadıköy Meydanı ve Harem Otogarının bulunduğu bölgenin kültür, turizm, ticaret alanına dönüştürüldüğünü ifade eden 1/5000 Ölçekli Koruma Amaçlı Nazım İmar Planı İBB Meclisinde oy çokluğu ile kabul edilerek askıya çıkmış akabinde Kadıköy Belediyesi topladığı 5.000 imza ile plana itiraz etmiştir. Ayrıca söz konusu alan için ikiye ayrılmış olan planın liman kısmı için Haydarpaşa Dayanışması bileşenlerinden Mimarlar Odası, BTS ve Liman İş yargıda dava açmıştır. Haydarpaşa gar binasını içine alan plan için ise 8 Şubatta kitlesel bir başvuru ile dava açılacaktır.

TCDD, Gebze Köseköy arasındaki Yüksek Hızlı Tren projesi çalışmalarını gerekçe göstererek 1 Şubat 2012 tarihinden itibaren de Haydarpaşa Gar’a gelen ve giden tüm anahat trenlerinin seferlerini sonlandırdı. Ve böylece Haydarpaşa’nın trensizleştirilerek yalnızlaştırılmasının ve yağma projelerin uygulamasının önü açılmak istendi.

Tüm bu yağma girişimi sürecine karşı bizler inatla mücadelemizi sürdürürken kimi entelektüel kişilerden “Haydarpaşa gar müze olsun” önerileri gelmektedir. İstanbul’un Haydarpaşa ve Sirkeci olmak üzere iki adet merkez garı vardır. Merkez gar olmadan İstanbul’da demiryolu işletmeciliği yapmak mümkün değildir. Bunun ayırdına varan TCDD Sirkeci garın fonksiyonunu değiştiren Fatih ilçesi koruma amaçlı imar planının iptali için yargıya başvurmuştur. Garların içinde müze bulunabilir. Kaldı ki Sirkeci gar içinde demiryolu müzesi de bulunmaktadır.

Şehir, çevre, mimarlık ve tarih konularında uzmanlaşan üniversite bölüm ve enstitülerine mensup 253 öğretim üyesi yayınladıkları deklarasyonla son dönemde İstanbul’da merkezi yönetim ve büyükşehir belediyesi tarafından yürütülen yapılaşma ve dönüşüm sürecini birçok yönüyle son derece sağlıksız ve tehlikeli bularak kaygılarını kamuoyu ile paylaştılar.

Deklarasyon metninde; Haliç Metro Geçiş Köprüsü, Boğaziçi Karayolu Tüp Geçişi, 3. Boğaz Köprüsü, Taksim ve Yenikapı Meydan Düzenlemeleri, Tarlabaşı ve Fener-Balat gibi dönüşüm projeleri sayılırken, Sirkeci ve Haydarpaşa gar, Haydarpaşa Liman, Göztepe parkı Çamlıca tepesi projelerinin sayılmaması projelerin uygulayıcıları tarafından bu projelerin bilim adamları tarafından uygun görüldüğü çıkarımının yapılmasına neden olacaktır.　

104 yıldan beridir gar olarak hizmet veren ve İstanbul’un simgesi haline gelmiş dünya kültür mirasımız Haydarpaşa Garı ve Limanın endüstriyel işlevini devam ettirmesi ayrıca bu bölgede uygulanmak istenen yağma projelerinin hayata geçmemesi için　Haydarpaşa Dayanışması　olarak; 

Her　Pazar　13;00 -14;00　saatleri arası　Haydarpaşa Gar Merdivenleri‘nde ailelerimizle nöbet tuttuk tam　51 hafta. Dayanışmanın　sanattan, edebiyattan　kopuk olmaması için; her　Perşembe 20;00 – 21;00　saatleri arasında, şarkılı, türkülü, folklorlu, keman dinletili, etkinlikler düzenledik tam　31 kez. Konuklarımız da oldu duyarlı sanat çevrelerinden. 

Kamu yararına yönelik ciddi tehlikeler barındıran bu yağma projesi gerçekleştirildiği takdirde kentin doğal çevresi, sosyal yapısı, tarihi ve fiziksel dokusunda geri dönülmez hasarlar oluşacağı konusunda kamuoyunu uyarma girişiminiz ve mücadelemiz sürecektir. 

İstanbul’a Anadolu’dan gelen ve giden anahat tren seferlerinin iptal edilmesinin birinci yılında yetkilileri uyarmak ve kamuoyu sahiplenmesi yaratmak amacı ile 20 Şubat 2013 Çarşamba akşamı saat 19.00 da Kadıköy Meydanı’ndan Haydarpaşa Gara meşaleli bir yürüyüş yapacağız. 27.01.2013 

Haydarpaşa Dayanışması

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
Yazar: kentvedemiryolu