…..2010 için Milletvekillerine Mektup….
Sayın Milletvekili,
İstanbul’u 2010 yılı Avrupa Kültür Başkenti olarak hazırlamak, 2010 yılında yapılacak etkinlikleri planlamak ve yönetmek, kamu kurum ve kuruluşlarının bu amaçla yapacakları çalışmalarda koordinasyonu sağlamak üzere kurulması öngörülen İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti Ajansının görev, yetki ve sorumluluklarına ilişkin hükümleri düzenlemek amaç ve kapsamı ile hazırlanan "İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti Hakkında Kanun" Tasarısının TBMM’ye sunulduğunu öğrenmiş bulunuyoruz.
Konu ile ilgili sivil toplum girişimlerinin, doğal, topografik emsalsiz özellikleri ve yüzyıllardır içinden geçen tüm uygarlıkların biriktirdikleri tarih ve kültür değerleri ile aslında gerçek bir dünya kültür mirası olan İstanbul’un 2010 Avrupa Kültür Başkenti olarak seçilmesi için gösterdikleri çaba ve çalışmaların sonucunda toplumsal işbirliği ve ortak anlayışın ürünü olarak ortaya çıkması beklenen ilgi yasa tasarısı, gündeme geldiği andan itibaren büyük bir hayal kırıklığına ve yasa tasarısını hazırlayan İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti Girişim Grubu’nun dahi tepkisine neden olmuştur.
Zira yasa tasarısında, İstanbul 2010 Girişim Grubu’nun metninde yer almayan Atatürk Kültür Merkezi’nin (AKM) yıkılıp yeni bir projenin yapılmasına ve Rami Kışlası’nın İstanbul Kütüphanesi ve Kongre Merkezi’ne dönüştürülmesine ve bu konuda yaptırılacak proje, ihale ve inşaat işlemlerine dair hükümlerin eklendiği görülmektedir.
Bugüne kadar örneği görülmemiş bir biçimde yasama organımız -aslında özel bir yasa gereksinimi de tartışmaya açık olan- sürecin amaç ve kapsamına aykırı olarak ilgili yasanın üçüncü bölümünün "Diğer Hükümler" başlığı altında düzenlenen 11. maddesi ile; sadece "Türkiye’nin Opera olarak tasarlanan İLK binası" olma niteliği ile bile ulusal ve uluslararası bütün kurallar uyarınca korunması gereken ATATÜRK KÜLTÜR MERKEZİ’nin yıkılmasını yasa ile hüküm altına almıştır.
Yine tasarının "Gelirler" maddesinde bu uygulamalar için gerekli bütçenin, Kültür ve Turizm Bakanlığı Bütçesi’nden, Kültür ve Turizm Bakanlığı Döner Sermayesi’nden, 5846 sayılı Kanun’un 44. maddesinin ikinci fıkrasındaki özel ödenekten, İstanbul İl Özel İdaresi Bütçesi’nden, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Bütçesi’nden, Başbakanlık Tanıtma Fonu’ndan ve Koordinasyon Kurulu tarafından kararlaştırılacak miktarda bu Kanunun 12. maddesi uyarınca açılan özel hesaptan aktarılacak kamusal kaynaklı gelirler sağlanacağı da hüküm altına alınmış bulunmaktadır.
Tasarının uygulanmayacak hükümler başlıklı 19. maddesinde ise bu kanun kapsamına giren mal ve hizmet alımlarıyla, yapım işleri, satım, kira ve her türlü işlemlerde 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu ve 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu hükümlerinin uygulanmayacağı da hükme bağlanmaktadır.
Tasarının denetim başlıklı 18. maddesiyle bu kanun kapsamında yapılacak iş ve işlemler ile bu iş ve işlemlerle ilgili harcamaların her yıl Başbakanlık Müfettişi, Maliye Bakanlığı Müfettişi, İçişleri Bakanlığı Mülkiye Müfettişi ve Kültür ve Turizm Bakanlığı Müfettişi tarafından denetleneceği hükme bağlanmaktadır. Ancak; ilgili Bakanlardan oluşacak Koordinasyon Kurulu uygulamalarının yine aynı bakanlıklara bağlı denetim organlarınca denetlenmesi hususunun bağımsız denetleme ilkelerine uygun olamayacağı son derece açık olduğu gibi bu denetimin hangi usullere ve yöntemlere göre yapılacağı da belli değildir.
2010 Avrupa Kültür Başkenti hazırlığında olan, dünya mirası İstanbul’un Cumhuriyet Dönemi mimarisinin önemli eserlerinden ve Taksim Meydanı’nın simgesel yapılarından biri olan Atatürk Kültür Merkezi binasının yıkımının yasa ile hüküm altına alınması ve bu konuda yapılacak proje ihale vb. işlemlerin de kamusal denetimden kaçırılırcasına aynı yasa tasarısı içerisinde tanımlanarak ayrıcalıklı bir hale getirilmesi; planlama ve idari hukuk sistemimizin devre dışı bırakılması sonucunu doğuracak olup yasama yetkisinin en hafif tabiriyle amaç dışı kullanımına emsal teşkil edecektir.
Özellikle son günlerde AKM ve Muhsin Ertuğrul Tiyatrosu, Radyoevi gibi Cumhuriyet Dönemi mimari ve kültürel miras örneklerinin yer aldığı ve İstanbul’un Cumhuriyet Dönemi’nde yapılan ilk planında 2 no’lu park alanı olarak ayrılan alanlar için kamuoyunu da oldukça tedirgin edecek bir şekilde alınan plan ve ihale kararları ve bu kararların gerekçelerini bir süreç bütünlüğünde ele alıp değerlendirdiğimizde; Cumhuriyet Dönemi mimarisi ve kültürel mirasımızın korunarak yaşatılması ve gelecek kuşaklara taşınması sorumluluğu; toplumsal ve mesleki sorumluluklarımızın da ötesine geçerek tarihsel bir görev haline gelmiştir.
Kent kültürümüzün gelişmesinde önemli bir yeri olan mimari ve kültürel değerlerin yasa tasarıları ile; konu ile ilgili her türlü yasa yönetmelik, kurum ve kuruluşu devre dışı bırakarak ortadan kaldırılmasını öngören bir yasama anlayışının da başlatılması tehdidini içeren bu sürecin durdurulması için ilgili kanun tasarısının TBMM gündeminden düşürülmesi için ilgi ve yardımlarınızı arz ederiz.
Saygılarımızla.
TMMOB Mimarlar Odası İstanbul Büyükkent Şubesi – Karanlığa Karşı Sanat Cephesi – Özerk Sanat Konseyi – Tiyatro Oyuncuları Meslek Birliği (TOMEB Genel Merkezi) – TOBAV Genel Merkezi – Nazım Hikmet Kültür Merkezi – UPSD – Kültür Sanat-Sen (Genel Merkezi) – ÇASOD, Tiyatro Eleştirmenleri Birliği – İSTİŞAN – Türkiye Yazarlar Sendikası – Kemal Türkler Kültür Eğitim Vakfı – PEN – Karikatüristler Derneği – Film-Yön – Belgesel Sinemacılar Birliği – 68’liler Birliği Vakfı – Mizah Üretenler Derneği – Bakırköy Sanatçılar Derneği – Oy-Çed – Yurtsever Cephe – DİSK-Nakliyat-İş – Tiyatro Simurg – Mask-Kara Tiyatrosu – Detis Genel Merkezi
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
Yazar: Mimarlar Odası-Mimarlara Mektup-Ağustos 2007