TCDD’den Haydarpaşa Ve Sirkeci Gar Açılımı
Marmaray projesi gerekçe gösterilerek kentsel dönüşüm projeleri hayata geçirilmek istenen Haydarpaşa ve Sirkeci Garlarının CR1 sözleşmesinin yüklenici firma tarafından fesih edilmesi üzerine DLH İnşaatı Genel Müdürlüğünün CR3 adı ile çıkacağı uluslararası yeni ihale öncesinde TCDD Haydarpaşa ve Sirkeci garlarına Marmaray projesine entegre etmek için girişimde bulunmak üzere ön hazırlıklara başladı.
Marmaray projesinin ilk tanıtım afişinde ve projenin ilk halinde Ayrılıkçeşme’den Haydarpaşa gara giriş için bir makas konulmuş ve T3 hattı Haydarpaşa Gara kadar uzatılmıştı.
Ancak; TCDD’nin İstanbul’da sahip olduğu denize sıfır alanlarda Belediye aracılığı ile kentsel dönüşüm projeleri hayata geçirilmek istenmesi üzerine Haydarpaşa ve Sirkeci garları Marmaray projesinden kopartılmıştır.
Haydarpaşa Gar’da uygulanmak istenen 7 adet 70 katlı gökdeleni içeren dönüşüm projesine karşı 70 sivil toplum örgütünün katılımı BTS ve Mimarlar Odası İstanbul Büyükkent Şubesinin önderlik ettiği "Haydarpaşa Dayanışması" adı altında yürütülen mücadele sonucunda bu projenin hayata geçirilmesi engellenmiştir.
Haydarpaşa dayanışması bileşenlerinin göstermiş olduğu tepki ve yarattığı kamu oyu sonucunda proje geri çekilmiş, ve bu arada İstanbul V Nolu Koruma Kurulunun 26.04.2008 tarih 85 sayılı kararı ile Haydarpaşa Garı ve çevresi "KENTSEL VE TARİHİ SİT ALANI" ilan edilmiştir.
Dikey olmuyorsa bu alana yatay proje uygulamak isteyen iktidar TCDD’ye İstanbul ili içinde mülkiyetinde bulunan toplam 2.000 000 m2 alanın kentsel dönüşüm projeleri için değerlendirilmesi ve buna göre imar planı hazırlanması için İBB ile 09.08.2006 tarihinde ön protokol, 30.11.2007 tarihinde de kesin protokol imzalattırmıştır.
İBB, 30.11.2007 tarihinde TCDD ile arasında imzalanmış olan protokole dayanarak; Haydarpaşa gar ve Liman geri sahasını da içine alan 2,2 milyon m2’lik alan için hazırladığı koruma amaçlı imar planını görüşleri alınmak üzere 20.02.2008 tarih 104914 sayılı yazı ile ilgili kurumlara ve koruma kuruluna gönderilmiştir.
TCDD 26.02.2008 tarih 10984 sayılı yazısı ile ilgili daire ve Bölgelerden gerek hızlı tren işletmeciliği gerekse Haydarpaşa gar düzenlemesi ve İBB’nin yeni koruma amaçlı planı hakkında bilgi ve görüş istemiştir.
TCDD’ye iletilen Bölge ve Daire görüşlerinde aşağıdaki hususlar dile getirilmiştir.
"Marmaray projesinde UIC standartlarına göre peron yüksekliğinin 1.05 mt olarak projelendirildiğinden anahat tren işletmeciliği açısından hızlı tren işletmesinin peron yüksekliğinin 55 cm olarak öngörülmesi durumunda Haydarpaşa garın kapasite ve gare imkânları ile Hızlı tren işletmeciliğinde büyük katkı sağlayacağı mütalaa edilmektedir. Gebze ve Halkalı’dan sonra kent merkezine yaklaşımda Haydarpaşa ve Sirkeci haricinde hızlı tren hizmeti verebilecek ölçülerde ve konumda gar bulunmamaktadır. Halkalı gar lojistik+konvansiyonel+bölgesel+Marmaray banliyö depo ve gare sahası niteliği taşıyacağından tren servis ağlayıcı hizmetlere ait birimlerin yer alması, ideal bir hızlı tren garı niteliği taşımadığından yeterli olmayacağı, Haydarpaşa Garın yeniden planlanması konusunda öncelikle , Anadolu yakasında en az 6 hızlı tren setinin geceleyeceği planlandığından, yeni gar için bırakılan 101.000 m2 lik alanın hızlı trenler için gerekli olan 400 m’lik peronlar inşa edilemeyeceğinden, hali hazırda kullanılan Haydarpaşa garın yolcu tren işletmeciliğine ayrılması"
Bu görüş ve öneriler üzerine TCDD Genel Müdürlüğünde 10 Mart 2008 tarihinde TCDD Genel Müdür Süleyman KARAMAN’ın başkanlığında ilgili Daire ve Bölgelerin katılımı ile bir toplantı yapılıyor.
Toplantıda;
· İstanbul’da Kuruluşumuz için ana teşkil garımız Halkalı Gar olacaktır. Ayrıca, Anadolu’dan gelen hızlı tren, ekspres ve bölgesel ekspres trenler ile yük trenlerinin tamamının Avrupa yakasına (Halkalı) geçebilecek şekilde planlamaları yapılacaktır. Bu çerçevede, hangi trenlerin Avrupa yakasında Halkalı’da ve hangilerinin ise Söğütlüçeşme’de son bulacağına Kuruluşumuzca karar verilecektir.
· Anadolu yakasında yolcu trenlerimizin sonlanma noktası Söğütlüçeşme olacaktır.
· Adapazarı trenlerinin bakım ve onarımları Adapazarı’nda (Mithatpaşa) yapılacaktır.
· Bakım, onarım ve işletme tesisleri ile personel için ihtiyaç duyulan idari binalar Haydarpaşa’nın Söğütlüçeşme tarafındaki 101.000 m2 alan üzerinde planlanan alan içerisinde yer alacaktır. Kararları alınıyor.
Haydarpaşa Gara TCDD’nin ihtiyacının olmadığını içeren kararlar 17.03.2008 tarih 4267 sayılı yazı ile İBB’ye bildiriliyor
TCDD Genel Müdürlüğü hızlandırılmış tren kazasında olduğu gibi Haydarpaşa garın kullanımı konusunda da demiryolu bürokratlarının önerilerini görmezden geliyor.
Kendi arazisi üzerinde demiryolu işletmeciliği yapmak için İBB’ye ricacı bir ifade ile "Kuruluşumuz işletmecilik faaliyetini yürütebilmesi için mevcut Haydarpaşa Garın Söğütlüçeşme tarafındaki 101.000 m2 lik alana ihtiyacımız bulunmaktadır" talebinde bulunuyor.
Sözde Haydarpaşa Koruma Amaçlı Plan Kurula Gönderildi.
Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları Genel Müdürü Süleyman Karaman’ın "Yaklaşık 5 milyar dolarlık proje için hazırlanan imar planı İstanbul Büyükşehir Belediye Meclisi tarafından onaylandı, imar planı koruma kurullarına gönderildi, koruma kurullarının onayının ardından proje yarışması başlayacak." şeklinde basına yansıyan demecinden "1/8.500 Ölçekli Haydarpaşa Garı, Liman ve Geri Sahası ile Kadıköy Meydan ve Çevresi Koruma Amaçlı Nazım İmar Planı"nın kurulunuza onay için gönderilmiş olduğunu öğrendik.
Bunun üzerine BTS İstanbul 1.Nolu Şube Yönetimi "Haydarpaşa Gar ile Çevresi için alınmış bulunan 24.06.2006 tarih ve 85 sayılı "Kentsel ve Tarihi SİT alanı" kararı ve kararın gerekçelerine aykırı bir yapılaşma öngören ve de koruma amacı olmayan söz konusu koruma planının onaylanmaması için İstanbul V Nolu KTVK Kuruluna itiraz etti.
Marmaray Projesini kim İşletecek
Tartışmalara neden olan ve hali hazırda mahkemelik olan Marmaray Projesi, olur da tamamlanırsa, İstanbul dahilindeki demiryolu hatlarının ve taşınmazlarının TCDD’nin elinden alınacağını ve kentsel dönüşüm adı altında rant çevrelerine peşkeş çekileceğini daha önce duyurmuştuk. Bu duyurumuzu; Ulaştırma Bakanlığının, yapılacak olan inşaat sonrası, yasal prosedüre göre hatların TCDD’ye bırakılması zorunluluğu var iken, "hatları kimin işleteceği henüz belli değildir" yönündeki resmi açıklama ve yazıları da doğruladı…
Yapılan sözleşme ve şartların bu yönde olması, karşımızdaki tabloyu göstermekteydi. Ancak tablodaki resmin hatları kesin çizgilerle çizilememekteydi. Ta ki, Dünya Bankasının kontrol ve onayı dahilinde projenin içine giren(kreditör) Japon Finans Bankası JBIC’a ait SAPI(Proje Uygulama için özel yardım) takımının çalışmalarını öğrenene kadar!
JBIC(Japon Bankası), JARTS(Japon teknik kurluşu) ve PSI(Pasifik Danışman kuruluşu)’dan oluşan koordinasyon çalışma grubu, projedeki ağırlıklarını, "tahkim yasalarından aldıkları güçten ve sözleşme hükümlerinin verdiği rahatlıktan olsa gerek", kendilerinde gördükleri yetki dahilinde hazırladıkları raporda; Marmaray Projesinin işletmesinin kimin yapacağına karar vermiş gözüküyorlar…
Bu çalışma grubunun verdiği kararın, Marmaray Projesinin işvereni gözüken DLH Genel Müdürlüğü ve ilgili bakanlık olan Ulaştırma Bakanlığı tarafından da imza altına alınıp alınmadığını bilmemekle birlikte, ilgili kurumların bu sürecin dışında olduğunu sanmıyoruz. Zaten başta da belirttiğimiz üzere, Bakanlık ve DLH Geel Müdürlüğü, yasal zorunluluğa rağmen, "hatlar TCDD’nin olmak zorunda" demek yerine, "bu konuda çalışmalar devam ediyor, işleticinin kim olacağı henüz belli değil" dediği için, ilgili kurumları, bu çalışma grubunun dışında görmek saflık olacaktır.
Sonuçta, çalışma grubunun aldığı karara göre, İstanbul demiryolu hatları TCDD’nin elinden tamamen alınıyor…
"MARMARAY ŞİRKETİ" KURULUYOR!
Hazırlanan senaryoya göre bu şirket, Marmaray Tüp Geçidi ile Gebze’den Halkalı’ya kadar olan tüm demiryolu hattının mülkiyet ve trafik yönetimini alıyor. Marmaray projesinin gizlenen bir diğer gerçeği ise, şimdi bahsedeceğimiz başka bir hakkın devriyle de bir kez daha ortaya çıkıyor. VARLIK YÖNETİMİ. Varlık yönetimi hakkı da, Marmaray Şirketine geçiyor.
İstanbul Büyükşehir Belediyesinin(İBB) "Çok amaçlı istasyon işletmeciliği, ticari faaliyetler, park alanları… vb faaliyetlerine" olan özel ilgisi, böylelikle hayal olmaktan çıkıyor. Ve TCDD’nin elinden alınan varlıklar, kurulacak şirket aracılığıyla, kentsel dönüşüm adıyla rant çevrelerinin yağmasına açılıyor. İBB yönetiminin derdinin ne olduğunu daha iyi anlamak istiyorsanız, Haydarpaşa gar ve çevresini, otel ve ticaret merkezi yapmak için "ölümüne" gösterdiği çabadan(TCDD yönetiminden aldığı cesaretle) daha iyi anlarsınız…!
Bu şartlar dahilinde TCDD işin neresinde kalıyor derseniz, TCDD; T3 adı verilen konvansiyonel hattın(azami 100 kilometre/saat hıza uygun) 3 işleticisinden birisi oluyor, yani 3 kiracıdan birisi! Diğer 2 işletici ise, yerli özel sermaye ile yabancı özel sermaye.. Marmaray banliyösü diye adlandırılan hattın(T1 ve T2 yolları) işleticisi de İBB oluyor!
Bu projenin arkasında yatan gerçekler ile ilgili sözlerimizde, söylemekten vazgeçmediğimiz üzere; bölgesel trenler tarihe karışıyor, konvansiyonel yolcu trenleri tarihe karışıyor. Adı "Hızlı" olup da, banliyö hızıyla Gebze’den Halkalı’ya götürecekleri bir "hızlı görünümlü" tren taşımacılığı olur mu bilemeyiz ama bunun da sözleşme gereği gündüz pik saatlerde olmayacağı kesin! Çünkü tüpten geçişine izin verilmeyecek!
Elimizde soru işareti olarak bir yük taşımacılığı kalıyor! Bunun cevabı da çok basit: zaten işletim haricinde(tren personeli ve trafik) özelleşmiş olan yük taşımacılığı konusunda, hem devletin bunu komple özelleştirmek gibi bir derdi var, hem de marmaray T3 hattının işleticilerinin ikisinin özel sektör olacak olması TCDD’nin bu alandan çekileceğini apaçık gösteriyor…
CR1 ihalesi iptal oluyor
TCDD’ye ait demiryolu hattı üzerinde 2 yolun 3 yola çıkartılarak, dolaylı olarak özel bir kuruma devrini öngören CR1 etabında, yüklenici firma olan AMD (Alstrom-Marubeni-Doğuş) Konsorsiyumu, sözleşmeyi "mevcut sözleşme şartlarında projeye devam edemeyecekleri" gerekçesiyle fesh etti.
Marmaray Projesinin CR3 Etabı için Uluslar arası Davet
DLH İnşaatı Genel Müdürlüğünün, Marmaray Projesinin demiryolu hatlarının üçlenmesi için uluslararası ihale daveti, Resmi Gazetenin 30.07.2010 tarihli sayısında yayımlandı. Projenin bu kısmına bu sefer CR3 adı verildi.
Uluslararası ihale daveti, Gebze-Halkalı banliyö hatlarının iyileştirilmesi 3 hat olarak inşa işi inşaat, elektrik ve mekanik sistemler olmak üzere CR3 sözleşmesini kapsayacak.
CR3 projesi ile birlikte Haydarpaşa ve Sirkeci Garlarını projeye dahil mi edecek
CR1 sözleşmesinin Fesih edilmesi ve CR3 adı ile projenin yeniden ihaleye çıkılmasının üzerine TCDD kurum içinde yapmış olduğu inceleme ve etüt çalışmalarında Haydarpaşa ve Sirkeci garlarını Marmaray projesine entegre ederek, T3 hattından çalıştıracağı yüksek hızlı, şehirler arası, bölgesel ve yük trenlerinin hesabını yapmaktadır.
CR1 veya yeni adı ile CR3 etabının yeni ihalesi öncesinde ihaleye esas güncel bilgilere ihtiyaç duyulduğundan bahisle, Marmaray projesinin hayata geçmesi ile birlikte Haydarpaşa gar çıkış ve varış, Sirkeci gar çıkış ve varış, boğaz tüp geçişi için ihtiyaç duyulan sefer sayısı, aralığı, seyir süreleri, cer gücü, trafo kapasitelerinin tespit edilerek bildirilmesi istenilmiştir.
TCDD’nin Haydarpaşa ve Sirkeci garları için yaptığı yeni açılımda samimi olup olmadığını ihalenin sonuçlanması ile birlikte göreceğiz.
TCDD eğer Haydarpaşa ve Sirkeci garlarında tren işletmeciliği yapma konusunda ısrarcı ise başta İstanbul’daki TCDD arazileri için İBB ile 09.08.2006 tarihinde imzaladığı ön protokol, 30.11.2007 tarihinde de imzaladığı kesin protokol’ü iptal etmelidir.
Ayrıca Haydarpaşa Gar ve çevresinde koruma ilkelerine aykırı olarak hazırlanmış ve yoğun yapılaşma içeren plan koruma kurulundan çekilerek işlemden kaldırılmalıdır.
Yararlanılan Kaynak: www.marmaraygunlugu.com
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
Yazar: kentvedemiryolu