Söz Verdiler Ama Yap(a)madılar
Kazım Damar adlı bir yolcunun Haydarpaşa Pendik demiryolu hattının ne zaman hizmete gireceğini bilgi edinme kapsamında UDHB’na sorması üzerine kendisine verilen cevabi yazıda “işin sözleşmesel tamamlanma tarihi 19 Haziran 2015tir. Bu sürenin uzaması muhtemel olup, mümkün olan en kısa sürede işin tamamlanması için çalışmalar sürdürülmektedir” şeklinde verilen bir cevapla işin ucu açık bırakılmıştır. Açık olan ucun bize işaret ettiği tarih 2018’dir.
Marmaray Projesi ihale sürecini kısaca hatırlayalım.
Marmaray
İLK İAHALE
Marmaray Projesi’nin ikinci etabı olan, “Gebze-Haydarpaşa, Sirkeci-Halkalı Banliyö Hatlarının İyileştirilmesi” için Nisan 2006 tarihinde yapılan ilk ihaleyi en düşük teklifi veren (863 milyon 372 bin 904 euro) AMD (Alstrom-Marubeni-Doğuş) Konsorsiyumu kazandı.
Ulaştırma bakanlığı Müsteşarı İbrahim Şahin sözleşmenin 650 milyon Euro tutarındaki kısmının finansmanının Avrupa Yatırım Bankası’nca karşılanacağını, bu kredinin, 15 Mart 2013’e kadar geri ödemesiz olmak üzere, toplam 22 yıllık bir finansman olduğunu, CR1 sözleşmesinin bu yıl içinde başlamasının ve işlerin 48 ayda tamamlanmasının planlandığını bildirdi.
İLK İHALENİN FESHİ
AMD (Alstrom-Marubeni-Doğuş) Konsorsiyumu, sözleşmeyi “mevcut sözleşme şartlarında projeye devam edemeyecekleri” gerekçesiyle fesh etti ve 13 Temmuz 2010’da ICC Tahkime başvurdu. Tahkim sürecinin hala devam etmektedir.
UDH’nin açıklaması “CR3 Sözleşmesi daha önce CR1 Sözleşmesi olarak ihale edilmiş ve verilmiştir (Haziran 2007), ancak 2010 yılı Nisan ayında çok az miktarda inşaat işi tamamlanmış olarak feshedilmiştir.”
İKİNCİ HALE
İkinci kez yapılan Marmaray Projesi “Gebze Halkalı Banliyö hatlarının iyileştirilmesi ve mekanik sistemleri” işi adlı ihaleyi 1 milyar 42 milyon Avroluk teklifiyle CR3 Obrascon Huarte Lain (OHL) SA- Dimetronic SA Ortak Girişimi kazanmış ve 26 Ekim 2011 tarihinde CR3 sözleşmesi imzalanmıştır.
İŞLER DURDU İKİNCİ İHALENİN FESHİ GÜNDEME GELDİ
Mayıs 2015 tarihinde çalışmalar fiilen durmuş, sökülen tren rayları ve yıkılan tren istasyonları harabe durumundadır. Çalışanlar işten çıkartılmıştır. Basına yansıyan haberlere göre CR3 ihalesini alan OHL ortak girişimi de “mali açıdan zor duruma düşmesi nedeniyle” çalışmaları askıya almıştır. OHL de AMD gibi aynı ve tatmin etmeyen gerekçelerle işleri durdurmuştur.
YANIT BEKLEYEN SORULAR
I. İhaleye yönelik sorular
-AMD’nin sözleşmeyi tek taraflı fesh etmesinde, Marmaray CR1 etabı hakkında açılan davaların etkisi var mı? “Dolaylı olarak özelleştirme içermesi” gerekçesi en çok öne çıkan ve harici birçok ciddi gerekçeyi de içeren iptal davalarıyla ilgili olarak, hukuktan bir kaçış söz konusu olabilir mi? Yada bu davaları düşürmek/konusuz bırakmak, hedefler arasında olabilir mi?
AMD’yi tatmin etmeyen “mevcut sözleşme şartları” nedir? Bu sözleşmeye göre öngörülen iş bitirme tarihi nedir ve neden iptal edilmiştir? Fesih ve yüklenicinin başvurusu üzerine başlayan ICC tahkim süreci devam etmekte midir? Haziran 2007 ile Temmuz 2010 aralığında ne kadar iş yapılmıştır ve ne kadar hakediş ödenmiştir?
-Sözleşme şartları ağır gerekçesinin arkasından, devleti çok zarara uğratması muhtemel olan “yüklenici” tarafı ağır basan yeni bir sözleşme mi ihale edilecek?
-Bu işten; hazinenin, TCDD’nin ve konsorsiyumun zararı ne kadar? Bu bilgiler niye hala açıklanmıyor?
-Birdenbire sözleşme şartları ağırlaşmadığına göre, bu sürece neden seyirci kalındı? Yoksa bu beklenen bir durum muydu?
-Proje güzergahı mı değiştirildi? Bu sözleşme iptali, bunun yolunu mu açacak?
II. İhaleye yönelik sorular
İlk ihaleyi alan AMD ortak girişimine hakediş ödemesi yapıldı ise OHL’ye verilen yeni ihale bedeli ile toplandığında maliyet ne kadar artmıştır? CR3 sözleşme ile bugüne kadar yüklenici firma işin ne kadarlık bölümünü yapmıştır ve ne kadar hakediş almıştır?
Bu aşamadan sonra maliyetlerde fiyat farkı ödenecek midir?
Marmaray’ın banliyö hatlarının işinin gecikmesi, dolayısıyla toplu ulaşım gecikmesinin ekonomideki tahmini kayıp değeri nedir?
Duran Marmaray projesi Hakkında bakanlık açıklamaları
UDH eski Bakanı Lütfi Elvan 27 Aralık 2014’te, “Biz de bakanlık olarak gerekli uyarıları yaptık, gerekli mekanizmalar işletildi. Şu aşamada firmanın bazı firmalarımızla görüşmesi devam ediyor, sanki devretme eğilimi var gibi biz bunun takipçisiyiz” derken işi bırakan OHL yerine yeni bir şirket arandığı izlenimini yaratmakta idi.
7 Nisan 2015 tarihinde Aydınlık Gazetesinde yayınlanan haberde “maliyet artışını bahane ederek işi durduran İspanyol OHL firmasının yarım bıraktığı projeyi Çelikler Holding tamamlayacağı, Bakanlığın söz konusu projeyi tamamlamak için firmaya 24 ay süre tanıdığı, bu durumda Marmaray’ın Gebze-Halkalı banliyö etabının en iyi ihtimalle 2017’de hizmete girebileceği, Çelikler İnşaat’la İspanyol OHL firması arasında devir teslimle ilgili görüşme trafiğinin sürdüğü” belirtilmekte idi.
UDHB Adına TCDD Gelen Son Açıklama
Sayın KAZIM DAMAR
İlgi: 27/05/2015 tarih ve 131417 sayılı, başvurunuz.
Gebze-Halkalı Banliyö Hatlarının İyileştirmesi İşi CR3 Sözleşmesi kapsamında; Ayrılık Çeşmesi Kazlıçeşme arasında yer alan 13,6 km çift hat ve 5 adet istasyondan oluşan Boğaz Geçiş Kesiminin Elektrifikasyon, Sinyalizasyon ve Telekomünikasyon montaj, test ve devreye alma işlemleri tamamlanmış olup, bu kesim 29 Ekim 2013 tarihinde işletmeye açılmıştır.
Ayrıca 29 Nisan 2012 tarihinde işletmeye kapatılarak yer teslimi gerçekleştirilen Gebze-Pendik arası yaklaşık 20 km’lik güzergâh kesiminde mevcut çift hat ve 12 adet istasyon yıkılıp kaldırılmış, 55 adet sanat yapısı, 10 adet banliyö, Gebze ve Pendik Transfer istasyonları ve 3 hattın altyapısı ve üst yapısı tamamlanmıştır.
Gebze, Pendik Şehirlerarası Tren İstasyonlarının Mimari ve Elektromekanik işleri ile T3 şehirlerarası tren hattının elektrifikasyon ve sinyalizasyon montaj, test ve devreye alma işlemleri tamamlanarak, 27 Temmuz 2014 tarihinde Ankara-İstanbul Yüksek Hızlı Tren projesi ile eş zamanlı olarak işletmeye açılmıştır.
1 Mart 2013 tarihinde işletmeye kapatılarak yer teslimi yapılan Avrupa yakasındaki 19,2 kmlik Halkalı-Kazlıçeşme arası ile 18 Haziran 2013 tarihinde işletmeye kapatılarak yer teslimi yapılan Asya yakasındaki 24 km’lik İbrahimağa-Pendik arası kesimde mevcut hat yapılarının söküm işlemleri, mevcut istasyonların yıkım işlemleri tamamlanmış, yeni İstasyon ve sanat yapılarının betonarme imalatları ile güzergâh boyunca kazı dolgu imalatları devam etmektedir.
Sahada devam eden imalat faaliyetlerinden bağımsız olarak; 27 Temmuz 2014 tarihindeki açılış sonrasında işin Yüklenicisi Obrascon Huarte Lain (OHL) S.A.-Dimetronic S.A. Ortak Girişimi mevcut sözleşme fiyatları ve sözleşme süresi içerisinde işlerin tamamlanamayacağını ifade etmiştir, işin sözleşmesel tamamlanma tarihi 19 Haziran 2015tir.
Bu sürenin uzaması muhtemel olup, mümkün olan en kısa sürede işin tamamlanması için çalışmalar sürdürülmektedir.
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
Yazar: kentvedemiryolu