Haydarpaşa’da Olimpik Dönüşüm

İstanbul’un 2020 Olimpiyat Oyunları adaylığı için çalışmalar devam ediyor. Olimpiyat adaylığı için hazırlanan konsept proje dosyasında kentteki mevcut spor yapılarının yanı sıra yenileri de öneriliyor. 

Bunlar arasında en dikkat çekeni ise Haydarpaşa Tren Garı’nın yakınına yapılması planlanan Boğaziçi Stadyumu. 70.000 kişi kapasiteli Boğaziçi Stadyumu’nun olimpiyat oyunlarının odak noktası olması planlanıyor. Olimpiyatlar için yapılacak tesisler için İstanbul’da 7 küme bölgesi belirlenmiş olup bunlardan birisi de TCDD Haydarpaşa Liman’ı da içine alan “Liman Kümesi”dir. 

Liman Kümesi 

Liman Kümesi’nde, Liman Tesis Alanı (Boğaziçi Stadyumu, Boğaziçi Kürek Merkezi, Boğaziçi Plaj Voleybolu Merkezi, Ulusal Voleybol Merkezi ve Boğaziçi Okçuluk Parkı olmak üzere beş spor tesisi), Şükrü Saraçoğlu Stadyumu ve yeniden imar edilen Haydarpaşa İskelesi yer alıyor. Liman Kümesi bu haliyle sahil şeridinde geniş halka açık alanlar sunacağı yetkililerce ifade ediliyor.

Yeniden imar edilen Haydarpaşa Limanı, Boğaziçi Bölgesi’nin odak noktası olacağı, Bu projenin İstanbul’un en önemli kentsel projelerinden biri olduğu belirtilerek Olimpiyat Oyunlarının yapılacağı şehir (Aday şehirler Madrid, Tokyo ve İstanbul) daha açıklanmadan Haydarpaşa Liman faaliyetlerinin kademeli olarak taşınmasına şimdiden başlanacağı söylenilmektedir.

Haydarpaşa Limanı Hakkında

Haydarpaşa Limanının lojistik bakımdan yetersiz olmamasına, önündeki iki mendirek ile dünyanın en korunaklı limanı olmasına, Marmara Bölgesinin birinci, ülkenin üçüncü büyük limanı olmasına, ülke ihracatının % 50’sinin bu limandan gerçekleştirilmesine, yılda 59,9 milyon dolar (2006 yılı) geliri olmasına, Trakya bölgesinin kargo gereksinmelerinin büyük bölümünü karşılamasına, Dokuzuncu Kalkınma Planında(2007-2013) “Başta İzmir yöresi, Marmara ve Akdeniz olmak üzere, liman kapasiteleri artırılacaktır… Dünya sıralamasında 18. sırada yer alan Türk Ticaret Filosu, son yıllarda 24.sıraya gerilemiştir…” İstanbul Büyükşehir Belediyesi ile BİMTAŞ’a bağlı İstanbul Metropolitan Planlama Bürosu raporunda da, “Haydarpaşa limanının her hangi bir nedenle devre dışı kalması sadece İstanbul için değil, bölge ve ülke açısından ciddi riskler taşımaktadır” tespitlerinin yapılmasına ve kapatılmasında kamu hiçbir kamu yararı olmadığı gibi ülke zararı olmasına rağmen TCDD Haydarpaşa limanını kapatma kararı almıştır.

TCDD elindeki yedi adet Limandan Mersin, İskenderun,Samsun ve Bandırma Limanlarını özelleştirme yolu ile elden çıkarmıştır. İzmir ve Derince Limanın özelleştirme yolu ile satış süreci devam etmektedir. Haydarpaşa Limanı ise Haydarpaşa gar ile beraber elden çıkarılması planlandığı için düşük kapasite ile çalıştırılmaktadır.

Haydarpaşa Limanın 2007 yılı Yükleme ve boşaltma tonu 3.928.000 ton iken 2011 yılı yükleme ve boşaltma işlem hacmi 1.898.000 tona düşmüştür. TCDD Liman özelleştirmelerini yapmadan önce 2007 yılında Limanların toplam geliri 324.297.886 TL iken Mersin, Samsun ve Bandırma Limanlarının elden çıkmasından sonra 2011 yılı Liman gelirleri 255.187.575 TL’ye düşmüştür.

Yapılan Liman özelleştirmeleri, Personel sayısındaki azalma ve devletten alınan sübvansiyonlardaki % 100 artışa (2007 yılında 563.086.367 TL 2011 yılında 1.016.210.917 TL) rağmen TCDD’nin zararı 2007 yılında 630.266.880 TL iken 2011 yılında 733.327.389 TL’ye yükselmiştir.

TCDD’nin 2010-2014 Stratejik Planında Limanlarımızdaki gelirin gideri karşılama oranlarını gösteren tabloyu incelediğimizde Haydarpaşa liman faaliyetlerinin TCDD açısından taşıdığı önem daha iyi anlaşılacaktır.

Haydarpaşa Limanı Koruma Amaçlı Nazım İmar Planına Açılan Dava Sürüyor

TMMOB Mimarlar Odası İstanbul Büyükkent Şubesi, TMMOB Şehir Plancıları Odası İstanbul Şubesi, Birleşik Taşımacılık Çalışanları Sendikası ve Liman-İş (Türkiye Liman ve Kara Tahmil Tahliye İşçileri Sendikası) tarafından İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı aleyhine, İstanbul Büyükşehir Belediye Meclisinin 25.11.2011 gün ve 2731 sayılı kararı ile kabul edilen “Üsküdar İlçesi, Harem Bölgesi ile Haydarpaşa Liman Geri Sahası 1/5000 Ölçekli, 19.06.2012 Tasdik Tarihli Nazım İmar Planı”nın öncelikle yürütmesinin durdurulması talepliiptal davası açılmıştır.　

Başbakan Erdoğan 2013 Şubat ayı başında Çek Cumhuriyeti, Macaristan ve Slovakya’ya yapacağı ziyaretler öncesinde uçakta gazetecilerin Taksim Topçu Kışlasının yeniden canlandırılmasını reddeden üst kurul kararı hakkındaki soruları üzerine “Topçu Kışlası’nı yapacağız. Üst Kurul reddetmiş. Biz de reddi reddedeceğiz. Rus mimarisi deniliyor, ona bakarsanız İstiklal Caddesi de barok mimari. Kışlanın bir bölümü müze olabilir, ortası yeşil alan. Diğer bölümünde İstiklal Caddesi’nin devamı niteliğinde alışveriş merkezi. Üstü rezidans ve otel. Yap-İşlet-Devret modelini düşünüyoruz” yanıtını vermişti.

Başbakan Erdoğan’ın Taksim Projesi ile ilgili yaptığı bu açıklama ve Haydarpaşa Limana 70.000 kişilik olimpiyat stadı ve tesisleri yapılması kararının kapalı kapılar ardında alınması Türkiye’de hukuk ve yasaların geçerliliğinin Erdoğan’ın iki dudağı arasına baktığını bir kez daha gözler önüne sermiştir.

Ancak iktidar partisi içinden de Olimpiyat yatırımlarına karşı aykırı sesler yükselmeye başladı. AK Parti milletvekili Cengiz Yavilioğlu, öğretmenevinde 25’inci Dünya Üniversiteler Kış Oyunları için yaptırılan Palandöken Kayak Tesisleri özelleştirilmesiyle ilgili açıklamada “Dünyada olimpiyat sonrasında tesislerin sadece yüzde 25’i kullanılıyor, diğeri atıl durumda. Böyle bir gerçek var. Bu bizde de olur mu diye bir şey söylemiyorum. Tesislerde maliyetler yıllar geçtikçe artar. Gelirler giderlerin oldukça altında. Tesislerin yıllar geçtikçe devlete maliyeti yüksek olacaktır. Dünyadaki durum böyle” dedi ve “Yunanistan’da ekonomik krize etki eden önemli etkenlerden birisi de olimpiyatlardır. Tabii ki bizimkisi onlarla mukayese edildiğinde küçük bir rakam. Onlar olimpiyatlar için başlangıçta 5 milyar dolarlık bir rakam öngördü. Ancak olimpiyat bitiminde 15 milyar dolarlık maliyet çıktı. Şu an için büyük bir bölümü kullanılmayan tesislerin yıllık onarım ve korunması için 120 milyon dolarlık harcama yapılıyor. Ancak yapılan 22 tesisten sadece birisi kullanılıyor. Diğerleri atıl durumda” olduğunu ifade etti. 

Ülkemizi ekonomik olarak sıkıntıya sokan yalnızca Palandöken Kayak Tesisleri değildir. Gerek çok fazla kullanılmayan Olimpiyat stadı gerekse F1 Formula pisti bu güne kadar elde ettikleri gelirler ile yatırım gelirlerini bile karşılamamışlardır. F1 Formula pisti yapılan fuzuli maddi harcamanın yanında doğa katliamına da (ormanın kesilmesi) neden olmuştur. 

İstanbul 2020 resmi web sayfasındaki “Forest Zone – Belgrad Forest Cycle Park” adı ile yayınlanan bu fotoğraf tıpkı F1 Formula pisti inşaatı esnasında olduğu gibi İstanbul’da orman ve doğa katliamına neden olacağını bizlere göstermektedir.

Haydarpaşa Dayanışması ve kamuoyu tepkisi nedeni ile Haydarpaşa Gar ve geri sahasında bugüne kadar yaşama geçirilemeyen dönüşüm projesine bugün de 2020 Olimpiyat Oyunları dayanak yapılmak istenmektedir. 

İstanbul 2020 Olimpiyatları için basında yalnızca TCDD Haydarpaşa Liman sahasına 70.000 kişilik devasa stat yapılacağı ön plana çıkartılmaktadır. Ancak yine İstanbul 2020 resmi web sayfasındaki başka bir fotoğrafa baktığımızda da olimpik dönüşümün yalnızca liman ile sınırlı kalmayacağı, tarihi Haydarpaşa iskele binasının yıkılacağı, garın endüstriyel (tren işletmeciliği) işlevinin sonlandırılacağı, dönüşümün Kadıköy sahiline kadar uzayarak 5 ve 6 nolu kurullardan çıkan koruma amaçlı nazım imar plan sınırları ile örtüştüğünü görmekteyiz. 

Olimpiyat sonunda bir oyundur, Haydarpaşa Gar ve Liman sahalarında oyun değil üretim ilişkileri sürdürülmelidir. 

Haydarpaşa ve Sirkeci garları demiryolunun İstanbul’da merkez garlarıdır. Anadolu yakasında merkez garı yani Haydarpaşa Gar olmadan demiryolu işletmeciliği yapmak mümkün değildir. 

Haydarpaşa Liman tüm işlevsizleştirme çabalarına rağmen gelirin giderini karşılama oranı %107 ile hizmet üretmektedir. 

Haydarpaşa Liman TCDD’nin altın yumurtlayan makinesidir. Olimpiyat yatırımı ise pahalı ve krize neden olan bir girişimdir vazgeçilmelidir. 

TCDD Haydarpaşa Limanı önündeki iki adet mendirek ile gemiler için dünyanın en korunaklı limanıdır. 

TCDD limanının hali hazırda demiryolu ile bağlantısı vardır, bu bağlantı koparılmamalıdır. 

Haydarpaşa Liman, dolgu zemin üzerine inşa edilmiştir. 1.derecede deprem bölgesi ve dolgu zemin üzerine 70.000 kişilik stat inşa etmek yaşanacak bir doğal veya doğal olmayan çöküntü sonrası “takdiri ilahi” şeklinde bir açıklama ile geçiştirilemeyecektir. 

Haydarpaşa Gar ve Liman sahası için Koruma Kurullarından ve İBB Meclisinden geçmiş bulunan Koruma Amaçlı Nazım İmar planlarının iptali için açılan dava süreçleri belli olmadan Gar ve Liman sahasına Olimpiyat Tesisi yapma girişimi durdurulmalıdır/vazgeçilmelidir. 

İstanbul 2020 Olimpiyat hazırlıklarının yabancı basına tanıtımı için 26.03.2012 tarihinde Haydarpaşa garda yapılan etkinlikte halkın gara giriş çıkışı engellenmiştir. Olimpiyat görevlileri ile yapılan sohbette iki mendirek arasına inşa edilecek olan tesislerde açılış ve kapanış törenlerinin gerçekleştirileceği ifade edilmiştir. 

Olimpiyat ruhu ekşi sözlükte “barış, dostluk, kardeşlik, sevgi, saygı gibi değerler olduğu iddia edilen, özünde hırs ve politika olan ruhtur. Hakemler sporcunun ülkesine göre puan verir, özellikle ev sahibi ülke sporcularına bol keseden puan dağıtılır. Madalya töreninde, podyuma çıkıp gümüş madalya alan sporcunun, altın madalya alanın nezaketen elini sıkarken kendi dilinde neler saydırdığı meçhuldür. Bir de “önemli olan kazanmak değil katılmaktır” diye resmi bir olimpiyat cümlesi vardır ki 5 tur yemiş, yarışı 8 dakika geriden bitiren sporcu hakkında organizatörler kim bilir neler düşünüyorlardır. Hele bu cümleyi sonuncu olan sporcu kuruyorsa sormazlar mı adama “madem kazanmak gibi bir hedefin yoktu ne katıldın yarışa?” diye? Kazanmak, ezmek, dövmektir olimpiyat ruhu, resmen izin verilmiş olsa sporcuların hiç biri rakibinin suratına tükürmek için bir saniye tereddüt etmez” şeklinde tanımlanmıştır. 

Saygı deyince aklımıza geldi, olimpiyat ruhu tarihe doğaya siluete saygıyı gerektirmez mi? 10 yıldır tarihi doku bozulur diye yıkılıp yenisinin yapılmasına izin verilmeyen Beşiktaş İnönü stadı için olimpiyatlarda kullanılması söz konusu olunca bir çırpıda izin çıkıverdi. İnönü stadının yalnızca bir duvarı korunarak tarihi ve doğal doku korunabilir mi? Politika, hırs ve yanlış ekonomik tercihler AKP’nin olimpiyat ruhunu ifade etmektedir. 

Son söz yerine; 

Olimpiyat meşalesini de yanlış anlamışlar. 2010 yılı Kasım ayında Haydarpaşa Garın Çatısı yanınca/yakılınca Olimpiyat ateşini bizde sanıyorlar.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
Yazar: kentvedemiryolu