Haydarpaşa Gar Binası ve Çatısının Yenilenmesi işi İhaleye Çıktı

100 yılı aşkın geçmişinde tarihimizin önemli olaylarına sahne olmuş ve Anadolu’nun batıya açılan kapısı konumuyla toplumsal belleğimizde çok özel bir yer edinmiş olan Haydarpaşa Garı ve yakın çevresi tarihi, kültürel değerleriyle aynen korunması gereken 1. grup kültür varlığı olarak tescil edilmiş ve koruma altına alınmış olmasına rağmen; başta TCDD yönetimi olmak Haydarpaşa Garı, geri sahası ve Liman çevresi ile tüm demiryollarımızı Türkiye’nin en büyük özelleştirme projesi olarak ilan ederek uluslararası pazara çıkaran iktidarların elinde kasıtlı bir özensizliğe ve bakımsızlığa mahkûm edilmiştir. 

Haydarpaşa Dayanışmasının bütün uyarılarına, yasadışı yapılan tadilat çalışmaları hakkında yapılan suç duyurularına ve kamuoyunun süregelen yoğun baskı ve ilgisine rağmen neredeyse kasıtlı olarak gerçekleştirilen özensizlik ve bakımsızlık sonucunda Haydarpaşa Garı 28 Kasım 2010 günü dünyanın gözü önünde TCDD’nin Teftiş Kurulu Başkanlığının raporlarına dahi yansıyan bir dizi tedbirsizlik, özensizlik sorumsuzluk ve ihmal sonucu yanmış ve çok ciddi  hasar almıştır. 

Yangın için açılan kamu davasının 06.12.2013 tarihinde İstanbul Anadolu 8.Sulh Ceza mahkemesinde görülen duruşmasında mahkeme 2013/748 sayılı kararı ile çatıda yalıtım çalışmasını yapan işçiler Zafer Ateş ve Hüseyin Doğan ile yalıtım çalışmasını yürüten şirket sahiplerinden Hüseyin Kaboğlu hakkında taksirle yangına neden olmak suretiyle genel güvenliğin taksir ve tehlikeye sokulması suçunu işledikleri gerekçesiyle 10’ar　ay　hapis ile cezalandırılmalarına, zararın karşılanmamış olması, suçun tarihi bir binaya karşı ciddi bir ihmal sonucu işlenmiş olması nedeni ile verilen cezanın ertelenmemesine, diğer sanıklar TCDD mühendisleri Suavi Günay ve Ayşe Kaplan, yalıtım çalışmasını yürüten şirketin sahiplerinden　 İhsan Kabloğu’nun ise söz konusu suça ilişkin kusurları bulunmadığından beraatlerine hükmetmiştir. 

Toplumsal tepkiler nedeniyle bugüne kadar gerçekleştirilemeyen ancak “bir türlü vazgeçilemeyen rantsal dönüşüm”, 28 Kasım 2010 tarihindeki yangın bahane edilerek yeniden gündeme getirilmiş, yangından sonra acilen  bilimsel  tekniklere uygun olarak yapılması gereken onarım sürecinde, “yeniden kullanım” adı altında “gar” işlevinin dışında  binaya yeni işlevler verilmesi fikri tartışmaya açılmıştır.

Ancak; TCDD 1. Bölge Müdürlüğü ile İTÜ TechnoBee akademik firması arasında yapılan sözleşmeye göre başlatılan “Rölöve Restitüsyon, Restorasyon” ve “yeniden kullanım/işlevlendirme” projeleri süreci de Haydarpaşa Garı ve çevresindeki ticari dönüşümün gerçekleştirilmesi yolunda istenilen meşruiyeti sağlayamamıştır.

Zira; İTÜ TechnoBee akademik firması bünyesinde oluşturulan ve İTÜ tarafından görevlendirilen 9 uzman üyeden oluşan Danışma Kurulu da; hazırlanan projelerde Haydarpaşa Garı ve çevresinin işlevsel tarihsel ve kentsel bütünlüğünün korunacağını, birincil olarak ta Haydarpaşa gar binasının yapılış amacı ve işlevi değiştirilmeksizin projelendirme yapılacağını ilke kararı olarak kayda geçirdiler.

Haydarpaşa Dayanışmasının 100 haftadır Pazar günleri 13.00 ile 14.00 Perşembe geceleri ise 20.00 ila 21.00 saatleri arasında Haydarpaşa Garı sahiplenme eylem ve ektinlikleri, iktidarın trenlerin seferden kaldırılarak Haydarpaşa garın toplumsal bellekten silinmesi ve dönüşüm projelerinin daha kolay hayata geçirilmesi planını boşa çıkartmış,  TCDD Genel Müdürünü de “Haydarpaşa gar kalacak, zamanım olsa bende elime döviz alıp eyleme katılacağım” şeklinde açıklama yapmaya zorunlu bırakmıştır.

TCDD Emlak ve İnşaat Dairesi Başkanlığı İhale Şube Müdürlüğü tarafından 09.01.2014 tarihinde Haydarpaşa gar büyük salona asılan ilanda “Haydarpaşa gar binası çatısının yenilenmesi ile dış cephesinin temizliği ve bakımının yapılarak ahşap doğramalarının aslına uygun yenilenmesi, 5 nolu bina çatısının yenilenmesi, ile dış cephesinin bakım ve onarımını yapılarak ahşap doğramalarının aslına uygun yenilenmesi” işiyle ilgili ihalenin 28.01.2014 tarihinde saat 14.30 da Ankara’da TCDD Genel Müdürlüğünde yapılacağı duyurulmuştur.

Haydarpaşa gar binası çatısının yenilenmesi ile dış cephesinin temizliği ve bakımının yapılarak ahşap doğramalarının aslına uygun yenilenmesi işleminde, İstanbul II Numaralı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu’nun 21.08.1997 gün ve 4542 sayılı kararı ile “1. grup korunması gerekli kültür varlığı” olarak tescil edilen Haydarpaşa Gar binasının tarihi ve kültürel değerleri ile fonksiyonları korunarak uluslararası koruma ilkeleri doğrultusunda restore edilmesi gerekmektedir.

Restorasyon sürecinde evrensel planlamanın olmazsa olmazı olan “katılımcılık” ilkesi temelinde Haydarpaşa Dayanışması bileşenlerinden olan Mimarlar Odası’nın sürece gözlemci statüsünde katılımı mutlaka sağlanmalıdır.

1917 yılında sabotaj sonucu çıkan yangında Haydarpaşa　 Gar’ın çatısının tamamı yanmıştı. Beş yıl süren İngiliz işgalinden 25.9.1923 yılında kurtulan Gar Binası, ancak demiryolları idaresi millileştirildikten sonra onarıma alınabilmiştir. Çatının onarımı, o dönemin güç ekonomik koşulları içerisinde gar tren trafiğine kapatılmadan, hatta işlevi daha da arttırılarak sürdürülmüş ve 29.09.1933 yılında tamamlanmıştır. Bu defa 2014 yılında yapılacak olan çatı pencere doğramalarının yenilenmesi işinde binada çalışanların tahliye edilmesi gündeme gelmesi halinde iktidarın garın geleceği hakkındaki tasarruf niyeti açığa çıkacaktır.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
Yazar: kentvedemiryolu