E 40 000 Lokomotifler
1971 yılında ALSTHOM FRANCE firmasından 8 adet E 40000 Lokomotif komple alınmış ve servise verilmiştir. 7 adedi ise Haydarpaşa Loko Bakım Atölyesinde monte edilerek 1973 yılına kadar servise verilmiştir. İlk yıllarında Ankara banliyösünün tüm servisi ile Haydarpaşa-Gebze banliyö hattında 8000’lik dizilerin yetmediği durumda banliyöyü takviye etmiştir. Asıl alınma nedeni Ankara İstanbul (Haydarpaşa) arası elektrikli trenleri çekmek olan E 40000’ler, alındıktan 21 yıl sonra bu görevi yerine getirmişlerdir. Gayri faal duruma ayrılmadan önce ise Haydarpaşa Adapazarı ve Sirkeci Çerkezköy ekspreslerini temin etmişlerdir.
Azami Hız (Yük/Yolcu): 90/130 km/saat
Dişli Oranı (Yük/Yolcu, Petite Vites/Grande Vites): 19:71/26:71
Kalkışta azami cer kuvveti (Yük/Yolcu): 31.5/21.8 ton
Devamlı cer kuvveti (Yük/Yolcu): 21.35/14.8 ton
Darası: 77.0 ton
Yeni tekerlek çapı: 1100 mm
Uzunluk: 14 940 mm
Genişlik: 3038 mm
Yükseklik: 4190 mm
Cer motorları (2 adet): TO1074 DC Motor
Orijinal Pantografları: 1950 mm AM Faiveley
|
Ergin TÖNÜK: E 40 000’ler ile ilgili anımsayabildiklerim: ¨ 1970 yılının il aylarında Fransız Alsthom firmasına sipariş edildiler. ¨ Tanışmamız, 1972 yılının ilk aylarında Ankara banliyösü elektrifikasyonunun açılmasıyla oldu. İlk elektrikli banliyö treninin (diğer buharlı banliyö trenleriyle birlikte) çalıştığını Hipodrom durağına çok yakın oturan anneannemin evinden görmüş, aynı akşam haberlerde Ankara garında yapılan töreni izlemiştim. O zaman henüz 4 yaşında bile değildim… ¨ O zamanlar lokomotifler daha koyu renkti, kalın beyaz çizgileri yoktu. Pencerenin hemen altındaki ince beyaz çizginin altı koyu lacivert, üstü ise daha açık lacivertti. Banliyö vagonları da lokomotifler gibi iki ton lacivertti ve arada ince beyaz çizgi vardı. ¨ Doğudan gelen ve buharlı lokomotifle çekilen trenleri Kayaş’tan alıp Ankara’ya getirme ve Ankara’dan Kayaş’a götürme görevi de bu lokomotiflere aitti (Bilgi: Sayın Levent Durusoy, eski E 40 000 makinistlerinden ve emekli eğitmen). ¨ Cumhuriyet Bayramlarında E 40 000’lerin her iki kabininin de önüne aydınlatılmış Atatürk fotoğrafları asılırdı. Gidiş yönüne göre önde olan fotoğrafın ışıkları yanardı. ¨ Lokomotiflerin her iki pantografı da 1950 mm başlık genişliğine sahipti ve her pantografın sadece bir yöne gidişe uygun olduğu sanılıyor olmalıydı ki daima gidiş yönündeki kabinin aksi tarafındaki pantograf kalkık olurdu. Bir kez babamla Kayaş İstasyonuna gitmiştik banliyö ile. CTC henüz başlamamış olmalı, lokomotif vagonlardan ayrılıp makastan çıktı, düdük çalarak durumunu (herhalde) makas kulesine haber verdi. Bu arada pantografları da değiştirdi. Vagonların yanındaki bir hattan geçip batı baş makasını geçtikten sonra yine düdük çalıp pantograf değiştirdi, vagonlara eklenince de son kez pantograf değiştirerek sefere hazır hale geldi. ¨ İlk elektrikli ekspres tren (Adapazarı Ekspresi) E 40 000’ler tarafından çekildi (deneme seferi 01. 02. 1977, olağan seferler 06. 07. 1977). Bu trenin ilk seferlerini rahmetli dedemle birlikte görmüş, kirli sarı vagonlarının kolaylıkla kirlenebileceğini söylemiştim. Vagonların ilk zamanlar kirli sarı renkle olduğunu demiryolu sevdalısı Sayın İhsan Alap’da doğruladı. ¨ 16. Kasım 1977’de, Hipodrom ile Gazi Mahallesi arasında E 40 000’lerin çektiği iki banliyöden biri (sanırım güney hatta) diğerine arkadan çarptı. ¨ 9. Ocak. 1979 günü Behiçbey istasyonu civarında yine benzer bir kaza oldu, Sincan’dan gelen bir banliyö treni arıza yapmış bekleyen diğer banliyö trenine arkadan çarptı. ¨ Ankara’nın lokomotiflerinin E 40001–5 olduğunu tahmin ediyorum. Sonradan, E 40 008 kalın çizgileriyle Ankara’daki farklı bir lokomotif oldu. ¨ A4 14 000 banliyö dizilerinin görevi devralmaya başlamasından kısa süre önce Ankara’nın lokomotifleri şunlardı: E 40 001, E 40 002, E 40 003, E 40 005, E 40 006, E 40 008. Bunlardan E 40 006 ve E 40 008’in kalın çizgileri de vardı. Kısa bir süre sonra bakıma giren E 40 001’e de bu çizgilerden yapıldı. ¨ Ankara’yı son terk eden lokomotifler, önce E 40 003 sonra da E 40 001 oldu. ¨ Ankara İstanbul arasındaki ilk hızlı elektrikli tren, Boğaziçi Ekspresi E 40 002 tarafından çekildi (26. Aralık. 1992). ¨ 2006 yılında E 40 000’lerin önemli bir bölümü servisten çekilmişti. Son kalan üç lokomotif (7, 9 ve 15) ise zorunlu olmadıkça kullanılmıyordu. |
|
TCDD CER DAİRESİ
25 kV – 50 Hz. BB tipi E 40 000 Serisi
ELEKTRİK LOKOMOTİFLERİ için
KULLANMA YÖNERGESİ
ALSTHOM FRANCE
No: EN–4414 F
1972 |
1-KUMANDA BÖLMESİNDE CİHAZLARIN KONUMU
Kumanda bölmelerinin her ikisine de lokomotifin kullanılması için gerekli bütün kumanda cihazları toplu bir halde yerleştirilmiştir.
Makinist, kumanda bölmesinin sağında bulunduğuna göre, cihazların konumu aşağıda gösterildiği gibidir: 1.1.Makinistin önünde:
Cer veya dinamik frenli seyire kumanda etmek için kademeli çalışan valse bulunur.
El tekeri şeklindeki valse şu durumları kapsar:
CER
|
(PR) Hızlı kran artırma ( + -) Kran-kran artırma ( S ) Stop (– ) Kran-kran azaltma |
FRENLEME
|
(O) Hızlı sıfır kranına gelme ( P) Frene hazırlık (– ) Kran-kran azaltma ( S) Stop (+ -) Kran-kran artırma (FR) Hızlı arttırma |
PR, Stop, P ve FR durumları kararlıdır.
1.2.Valsenin sağında şunlar vardır:
5 basamağı göstergede belirtilen bir şöntleme kolu
Bir ileri-geri kolu. Sıfır’da çıkarılabilen bu kol üç durum alabilir:
|
AV = İleri, O = Sıfır (Boş), AR = Geri. |
1.3.Valsenin solunda:
Bir valse kilitleme kolu vardır. Bu kol kendine doğru çekildikçe valse cer alanından frenleme alanına geçemez. Aynı şekilde cer ya da dinamik frende hızlı arttırma durumuna geçebilmek için bu kolu çekmek gerektir.
1.4.Manipülatörün arkasında, kumanda masasının eğik yüzeyinde, soldan sağa doğru
aşağıdaki ölçü aletleri vardır.
Yazıcı hız göstergesi (1 No.lu kumanda bölmesinde),
Hız göstergesi (2 No.lu kumanda bölmesinde),
Gradüyatör durum göstergesi,
Hat gerilimi Voltmetresi,
Batarya gerilimi Voltmetresi,
Motor 1 Ampermetresi,
Motor 2 Ampermetresi,
Motor gerilimi Voltmetresi,
Lumitext arıza lambaları,
Ana kondüvit manometresi,
Ana depo ve dengeleme deposu basınçlarını gösteren çift göstergeli manometre
Fren silindirlerinin basınçlarını gösteren çift göstergeli manometre,
Livre aydınlatma lambası.
1.5. Valsenin altında kumanda anahtarları kutusu (kilitli veya kilitsiz) vardır.
1.6. Kumanda masasının üstünde, makinistin sağında:
Fren bloku ve frenleme çözme kolu,
"İptal – Servis – Ranfor" komütatörü,
Aşırı yük enterreptörü,
Fren tez çözme düğmesi,
Kumlama düğmesi, bulunmaktadır.
1.7. Kumanda masasının en sağında:
Lokomotif freni kumanda kolu (Moderabl),
İmdat freni düğmesi
Sağ cam sileceği kumanda musluğu vardır.
1.8. Kumanda masasının üstünde, makinistin solunda:
Elektrikli korna düğmesi,
Kumanda masası ışığı reostası,
Kumlama iptal düğmesi bulunmaktadır.
1.9.Kumanda masasının en soluna:
Havalı düdük kolu,
Pantograf seçicisi,
Cam sileceği kumanda musluğu,
İmdat kumandası durumunda "Arttırma"düğmesi, (Gradüyatörün elle kumandasında)
İmdat kumandası durumunda "Azaltma" düğmesi, (Gradüyatörün elle kumandasında)
Sağ taraf işaret lambaları komütatörü,
Sol taraf’ işaret lambaları komütatörü,
Şef tren lambası, yerleştirilmiştir.
1.10.Kumanda masasının altında:
Dört yollu imdat musluğu,
Ölü adam (Tatman) pedalları,
Kumlama pedalı,
Fren çözme pedalı vardır.
1.11.Ön camların altındaki alın duvarı üzerine:
Kumanda bölmesi vantilatörü,
Ölü adam, Q (O) kaçak rölesi ve patinaj ihbar zilleri yerleştirilmiştir.
1.12.Ayrıca kumanda masasının solunda kumanda bölmesi ısıtıcısı ve anahtarı ile 2 numaralı
Kumanda bölmesinde de yemek ısıtma dolabının kumanda anahtarı da bulunmaktadır.
1.13.LUMİTEXT arıza lambaları
Her kumanda bölmesinde birer arıza lambaları kutusu vardır. Ana cihazlardan her hangi birinde arıza olunca ilgili lamba yanarak şekillerle arızanın mahiyetini belirtir.
|
1 Numaralı lamba: Loko indisjonktörünün açık olduğunu, 2 Numaralı lamba: Loko II indisjonktörünün açık olduğunu, 3 Numaralı lamba: Patinajı, 4 Numaralı lamba: Dingil yataklarında ya da düzeltme selfinde anormal ısınma olduğunu, 5 Numaralı lamba: Loko I. gradüatörünün "O" da olduğunu, 6 Numaralı lamba: Loko II. gradüatörünün "O" da olduğunu, 7 Numaralı lamba:-Yağ motopompunda, § Ana transformatör motorvantilatör grubunda, § Dinamik fren reostasında, § Düzeltme selfi motorvantilatör grubunda, anormal çalışma olduğunu, 8 Numaralı lamba: Boji dişli kutularından birinin kilitlendiğini gösterir. |
LUMİTEXT ARIZA LAMBALARI ŞEMASI
2. LOKOMOTİFİN SERVİSE HAZIRLANMASI
Makinist servis alırken:
§ Pantograf anahtarını,
§ Kumanda kutusu kilidinin anahtarını
§ Valse ileri-geri kolunu,
§ Fren komütatörü kumanda kolunu yanında bulundurmalıdır. Kumanda bölmesini değiştirirken de bunları beraberinde öbür kumanda bölmesine götürmelidir.
2.1- Servis alırken yapılacak genel muayene: (Şemalara bakınız)
2.1.1. Her bojideki dişli kutusu göstergesinin istenilen durumda (yolcu veya yük) ve
kilitlenmiş olup olmadığının kontrolü,
2.1.2. Kumlukların doldurulmuş bulunup bulunmadıklarının kontrolü,
2.1.3. Aşağıdaki donanımın sularının boşaltılması:
Lokomotifin her iki başında bulunan 32 No.lu musluklarla
Ana kondüvit
Ana hava deposu ve boruları
Lokomotif freni (moderabl) borusu
Lokomotif başlarında ve yanında bulunan, şemadaki 12 ve 12 bis numaralı musluklarla
Ana depolar
Lokomotif sandığının altında bulunan 8 numaralı muslukla
Kompresör çıkışı
Lokomotif sandığının al tında bulunan 14 No.lu musluk ile
Depoların önündeki yağ ayırıcı
Sandığın altındaki 82 bis 84 No.lu musluklarla
Disjonktör, pantograf ve cihazları besleyen boru üzerindeki yağ ayırıcı ve tozkapan
Sandık içindeki 87 No.lu muslukla.
Disjonktörü besleyen boru
Sandığın altındaki 88 numaralı muslukla
Gradüatörü besleyen boru
Dolaplardaki 84 Numaralı musluklarla.
Motor bloklarını ve merkezi bloğu besleyen borular boşaltılır.
NOT: Motor blokları ile merkezi bloktaki boşaltma muslukları erişebilmek için dolapları açmak gerekir.
2.1.4. İptal musluklarının hepsinin de "Açık" durumda olup olmadıkları kontrol edilir.
2.1.5. Her şeyin normal olduğuna güven getirebilmek için aşağıdaki hususlar çabucak gözden
geçirilir:
Kontaktör ark koruyucularının yerlerinde bulunmaları ,
İleri-Geri kollarının hepsinin de aynı yönde olması,
Q (O) kolunun "Normal" durumunda bulunması,
Cer motoru iptal anahtarının (ZIM) "Normal" durumunda olması,
NORMAL-İmdat komütatörünün (ZCSE) "NORMAL" durumunda olması,
Antipatinaj iptal komütatörünün (ZAP) "Marche = Yol" durumunda bulunması,
Ölü adam (Totman) iptal komütatörünün "Marche= Yol" durumunda bulunması,
ZZBA enterrüptörünün "Batarya şarj" durumunda ve mühürlü olması,
Yeteri kadar yedek sigorta bulunması,
Arıza lambalarının hepsinin de sönmüş olması,
ZIBA enterrüptörünü "Marche= Yol" durumuna, Lokomotif aydınlatma anahtarı (ZECL) "Marche=Yol" durumuna getirilir. Kumanda bölmesindeki VIBA ya da V2BA voltmetrelerinde gerilimin en az 50 V olması kontrol edilir.
Test düğmesine basmak suretiyle dingil yatağı ve düzeltme selfi ısınma rölesinin ( Q (CH) BE-SFL) çalışması kontrol edilir. Buna ait lamba yanmalıdır.
Aynı şekilde cer redresör blokları aşırı ısınma rölesinin ( Q (CH) RM ) çalışması kontrol edilir.
İki test düğmesi yardımıyla Q (SV) K 1-2 aşırı hız rölesinin çalışması kontrol edilir. (Kırmızı ihbar lambası yanmalıdır.)
Kumanda bölmesindeki LSDJ ve LSGR lambalarının yandıkları kontrol edilir.
Her iki kumanda bölmesindeki kumanda kutularının kilidini açarak LSDPAT, LSAUX, LS (CH) EE-SFL, LSVR lambalarının yanmaları kontrol edilir.
NOT: Yukarıdaki kontroller yapıldıktan başka, varsa özel talimat da yerine getirilmelidir.
2.2. Pantografların kaldırılması
2.2.1. Hava Basıncı
Pantagraf1arın kaldırabilmesi ve lokomotifin gerilim altına sokulabilmesi ancak basıncı 6 atmosfer dolayında olan basınçlı hava ile mümkündür. Duruma göre aşağıdaki gibi hareket edilmelidir.
a)Servis başlangıcında normal olarak basınçlı hava donanımı şemasındaki. 79 poz numaralı yardımcı hava deposunda bulunan havanın basıncı yeterli, yani 6 atmosfer dolayında ise, ondan fayda1anı1ır.Bu basınç 1 numaralı kumanda bölmesinin dolabındaki (80 Poz numaralı) manometreden okunur. Bu takdirde (77 poz numaralı) iptal musluğu kapatıldıktan sonra yedek hava depo sunun (78 poz numaralı) musluğu açılır.
b)Yedek hava deposundaki basınç yetersiz ise yardımcı kompresör kullanılır. Bunun için: 78 poz numaralı musluk açılır ve ZCPA enterrüptörü yardımı ile kompresöre yol verilerek hava basıncı 6 atmosferi buluncaya kadar çalıştırılır. Bundan sonra pantografı kaldırmak ve disjonktörü tutturmak mümkün olur.
2.2.2. Kilitlerin açılması:
Makinist teslim aldığı lokomotifi, sol koridordaki topraklama seksiyoneri üzerinden, topraklanmış olarak bulacaktır. Önce bütün anahtarların sol koridorda merkezi blokta bulunan anahtar kutusu içindeki yerlerinde olup olmadıklarını kontrol ettikten sonra kutudaki küresel başlı seksiyoner kolunu alarak seksiyonere sokup çevirir ve seksiyoner kolunu kaldırarak pantograf anahtarının serbest kalmasını sağlar. Bu işlem pantografların basınçlı havayla beslenmesine de imkân verir.
2.2.3. Pantografların kaldırılması – Disjonktörün tutturulması
Pantograf anahtarını seçiciye yerleştirerek "N", "S" ya da "N-S" durumuna çeviriniz.
Pantografın kalkıp, ka1kmadığını kontrol ediniz.
Valsenin İleri-Geri kolunu yerine takınız.
ZFPB komütatörünün kolunu "iptal" durumuna getiriniz.
Disjonktör enterrüptörünü kapatınız
"Disjonktör kapalı" anahtarına basınız. LSDJ lambası söndükten sonra bırakınız.
Hat gerilimi ilgili Voltmetreden kontrol edilir.
LSDPAT, LSAUX, LS (CH) BE-SFL, LSVR lambalarının sönmüş olup olmadıklarını kontrol ediniz.
2.2.4. Hava Doldurulması
"Otomatik kompresör" anahtarını kapatınız.
RGCP regülâtörü basınç 9 +_ 0,1 atmosferi bulunca otomatik kompresörü durdurur.
77 poz numaralı musluğu açınız. 79 poz numaralı depo 9 atmosferlik bir basınca ulaşıncaya kadar dolar. Sonra 78 poz numaralı musluk kapatılır. Gerekli yedek basınçlı hava böylece sağlanmış olur.
2.3. Yardımcı devrelerin çalışmalarının kontrolü
(Bu kontrol yalnız muayene esnasında yapılabilir.) Aşağıda belirtilen bütün kontrol
İşlemleri esnasında, makinistin basınçlı hava donanımında işitilebilen bir kaçak
Bulunmadığına kanaat getirmesi lazımdır.
2.3.1. Batarya gerilimi ile demene- şemalara bakınız.
Basınçlı hava doldurulduktan sonra yardımcıları durdurunuz, disjonktörü açınız ve
pantografları indiriniz.
Pantograf anahtarını seçiciden alarak topraklama seksiyonerine yerleştiriniz. Böylece, topraklama işleminden sonra, küresel başlı kol serbest kalır. Bu kolda anahtar kutusuna (BV) yerleştirilince yüksek gerilim bölmelerinin anahtarını almaya imkan verir. Batarya gerilimi ile deneme komütatörünü (ZBB) "Deneme" durumuna çevirmek için bir fiş anahtarı kullanılır. Bundan sonra kumanda bölmelerinin herhangi birinden, yüksek gerilim bölmeleri açık iken, batarya gerilimi ile muayene işlemleri yapılabilir.
Kumanda kutusunun kilidini açınız.
2.3.1.1. Yardımcıların denenmesi
"Disjonktör" anahtarını kapatınız.
"Tren şofajı" anahtarını BLZC (CHE) çalıştırarak C (CHE) kontaktörünün kapanışını kontrol ediniz.
Aynı şekilde BLZC (ECL) BLZC (ECL-CH) FG, BLZ (DI) CCP, BLZCVTM anahtarlarını kapatarak C (ECL), C (ECL-CH) FG, CCP, CVTM, CVTAUX2 kontaktörlerinin kapanışlarını kontrol ediniz.
2.3.1.2. Çekerek gidiş (Cer)
Valsenin ileri-geri kolunu "ileri" ya da "geri" durumuna koyunuz.
Valsenin eltekerini "Cer STOP" durumuna getirip: İleri-geri tertibatının doğru çalışıp çalışmadığını ve daha önce "Fren" durumuna konulmuş idiyse TR 30’un (Cer) durumuna geçmesini kontrol ediniz.
Valse yardımıyla kran arttırmaya (Stop+Stop) geçerek O ile 1 kranları arasında CVTM, CVTAUX 2, Ll, L2 kontaktörlerinin otomatik olarak kapanıp kapanmadıklarını kontrol ediniz.
Valseyi "PR" durumuna getirerek gradüatörün kran saydığını ve 32 inci basamak üzerinde durup durmadığını kontrol ediniz.
Valseyi "O" durumuna getirerek gradüatörün "O" basamağına kadar sürekli olarak inip inmediğini ve 1 inci ile O ıneı kran arasında CVTAUX 2, Ll, L2 kontaktörlerinin açılıp, açılmadığı kontrol ediniz.
Aynı şekilde kran azaltmanın da doğru çalışıp çalışmadığını kontrol ediniz.
"O" basamağını terk eder etmez LSGR lambasının sönüp sönmediğini araştırınız.
Valseyi her hangi bir krana getirerek QAP 1 rölesinin uyarılmasıyla gradüatörün bir ya da iki kran gerileyip gerilemediğini kontrol ediniz.
Hızlı arttırma durumunda QAC 41 rölesine yapılan bir etkinin arttırmayı durdurup durdurmadığını kontrol ediniz.
Şöntleme kontaktörlerinin kapanma sırasında TR 9 034 909 numaralı kumanda şemasına göre kontrol ediniz. (Sayfa 3 bölüm 29 ila 32)
Elektrikli imdat kumandasının kontrolu: Pantagraf anahtarı ile ZCSE yi "İmdat" durumuna çeviriniz.
Kumanda bölmesinde :
Valse "CER-STOP" durumuna getirilir.
Sırasıyla BP(PEO)CSE ve BP(REG) anahtarlarına basılır ve kran artma ve eksilme durumları gözetilir. (32 kranına kadar çıkılır ve O kranına geri gelinir. Bu işlem bir kez daha yapılır. )
2.3.1.3. Dinamik Frenli Seyir;
Valseyi "P" = Frene hazırlık durumuna getiriniz. TR 30′ un fren durumuna geçişini kontrol ediniz.
Valse yardımıyla kran kran arttırmaya (STOP+ STOP) geçerek O ile 1 kranları arasında F1, F2, CEXl. CVTAUX 1 kontaktörlerinin otomatik olarak kapanıp kapanmadıklarını kontrol ediniz.
Valseyi "FR" durumuna getirerek gradüatörün 32 inci kran üzerinde durup durmadığını kontrol ediniz.
Valseyi "O" durumuna getirerek gradüatörün O basamağına kadar sürekli olarak inip inmediğini ve 1 ile O kranları arasında F1, F2, CEX lt CVTAUX i kontaktörlerinin açılıp açılmadığını kontrol ediniz.
Kran kran azaltmanın doğru çalışıp çalışmadığını kontrol ediniz. (STOP, – STOP)
Hızlı arttırma durumunda QF 41 rölesine yapılan bir etkinin arttırmayı önleyip önlemediğini kontrol ediniz.
Kran kran arttırmanın da bloke olduğunu kontrol ediniz.
2.3.1.4. BLZ (ES) HM düğmesi yardımıyla totman tertibatının çalışmasını kontrol ediniz.
Totman zili 2,5 saniye sonra çalmalıdır.
2.3.1.5.Kumanda bölmesi havalandırma, aydınlatma v.b. donanımının iyi çalışıp
Çalışmadıklarını kontrol ediniz. Bütün bu anahtarları açınız. Sonra yukarıdaki bütün kontrol işlemlerini öteki kumanda bölmesinden tekrarlayınız.
2.3.2. Basınçlı Hava
Lokomotif freninin (Moderabl) çalışmasını ilgili kumanda kolunu harekete getirerek kontrol ediniz. Aynı zamanda fren silindir manometrelerini de izleyiniz.
PBL 2 elektrik freninin çalışmasını kontrol ediniz, ZFPBL 2 komütatörünü servis durumuna getiriniz ve MP-FPB frenleme – çözme koluna basınız. Ana hava deposu, fren silindiri ve ana konduvit manometrelerini gözleyiniz. Ana hava deposu ve ana kondüvitte kaçak olup olmadığını ZFPBL 2 yi "İptal" durumuna alarak, araştırınız.
İmda t musluğunun ıyı çalaşıp çalışmadığını kontrol ediniz.
Düdüklerin, cam sileceklerinin ve kumlama tertibatının iyi çalışıp çalışmadıklarını kontrol ediniz.
2.4. Yol durumuna koyma
Yukarıdaki denemeler tamamlandıktan sonra :
ZBB komütatörünü TECRÜBE durumundan NORMAL duruma getiriniz.
Yüksek gerilim bölmelerini kilitleyiniz.
Topraklama seksiyonerini "Normal çalışma" durumuna getiriniz.
İstenilen pantografı kaldırıp disjonktörü tutturarak aşağıdaki kontrol işlemlerini yapınız.
§ Batarya şarj durumu (Batarya gerilimini gösteren voltmetrede okunan değer ZIBA kapanırken okunan değerden yüksek olmalıdır. )
Totman tertibatının tam çalışması : Katar freni musluğunu "İptal- durumuna koyduktan sonra:
§ 2,5 saniye geçince totman zilinin çaldığı,
§ Zil çalmaya başladıktan 2,5 saniye sonra da ana kondüvit havasının boşaldığı ve disjonktörün attığı,
Vantilatörler ve cer devresinin çalışmadığı gözetilir.
Lokomotifi frenleyiniz,
Valsenin ileri-geri kolu AV=ileri durumuna getirilir,
Vantilatörlerin anahtarı "MARCHE" durumuna getirilir ve VTMT 1-2 ile VT-TFA-SFL vantiltörlerinin dönmeleri kontrol edilir.
1 Cer kranı yapılır ve ampermetrelerin sapmaları gözetilir,
Va1se O durumuna getirilir ve bu kez aynı işlem AR=geri durumu için yapılır.
Vantilatör anahtarı durdurtma durumuna getirilir.
1 Kranına geçer geçmez vantilatörlerin yol aldığı kontrol edilir.
DİKKAT: LSGR lambasının yeniden yanması ile ileri-geri kolunun her iki yönde 1 krana geçiş esnasında 1 saniye bekleyiniz. Gerekli lambaların yanıp yanmadığını kontrol ediniz.
3 – LOKOMDTİFİN KULLANILMASI
3.1. KALKIŞ
3.1.1.Kumanda organlarının kilitleri açıldıktan ve basınçlı hava dolumu sağlandıktan sonra :
Pantografı ya da pantografları kaldırınız,
Disjonktörü kapayınız,
BLZ (AU) CCP anahtarını "Yol" durumuna koyunuz,
BLZCVTM anahtarını "Yol" durumuna koyunuz,
ZFPBL 2 fren komütatörünü "Servis" durumuna koyunuz,
Talimatname ve genel emirlerde belirtilen muayeneleri yaptıktan sonra el ve hava frenlerini gevşetiniz,
Valsenin İleri-Geri kolunu "İleri" durumuna getiriniz.
3.1. 2. Kalkış:
3.1.2.1. Kran kran kalkış
Valseyi "S" durumuna getiriniz.
"+" kran ve tekrar "SWP" gelerek kran veriniz. Bu esnada ampermetreler ve patinaj ihbar lambası gözetilir. Böylece 32 krana kadar arttırmak mümkündür.
3.1.2.2. Otomatik Kalkış
Va1seyi "PR" durumuna koymak suretiyle kalkışı otomatik olarak gerçekleştirmek de mümkündür. Böylece, QAC 41 ivme rölesi tarafından sınırlanmış olarak 32 krana kadar çıkılabilir.
3.1.2.3. Şöntleme:
Maksimum alan ile sağlanan çekme kuvveti istenilen hıza erişmeye yetmediği takdirde
makinist, şöntleme kolunu kullanarak 5 şöntleme kranı kullanabilir.
3.1.3. Zor kalkışlarda alınacak tedbirler:
Zor bir kalkışı gerçekleştirebilmek için,
Önleyici bir şekilde kumlamış olmak,
Tren hareket edinceye kadar, 1400 amperlik sınır akımını aşmaksızın çekişi kran kran arttırmak,
Tren kımıldadıktan sonra akımı 1200 amper dolayında kalacak şekilde kranları ayarlamak,
32 krana eriştikten sonra şöntleme kolu yardımıyla ve motorun sürekli rejimi olan 1050 amperi geçmeksizin hızlanmayı tamamlamak gerekir.
3.1.4. Patinaj
Patinaj ihbar rölesi çalıştığı zaman:
3.1.4.1. Patinaj ihbar lambasının yanmasına,
3.1.4.2. Patinaj ihbar zilinin çalmasına,
3.1.4.3. Bojilerin ön tekerleklerinin kumlanmasına, Bu kumlama patinajın durmasından sonra
3 saniye süreyle otomatik olarak devam eder.
3.1.4.4. Gradüatörün bir ya da iki kran gerilemesine yol açar.
3.1.5. Kumlama:
Kumlama zor kalkışlarda, patinajın önlenmesinde ve rayların ıslak ya da kaygan olması gibi aderansın düşük olduğu durumlarda uygulanır. Kumlama bir pedal ya da bir düğmeye basılarak sağlanır. Patinaj ihbar rölesinin çalışmasıyla sağlanan otomatik kumlama (makas ve benzeri yasak bölgelerde) kumlama iptal düğmesiyle her zaman önlenebilir.
3.2. HIZIN AYARLANMASI:
3.2.1- Kalkış süresinin dışında gerek valse kranlarında gerekse, yukarıda sözü geçen,
şöntleme basamaklarında aşılmaması gereken 1050 amperdir.
3.2.2. Aşırı hız.
Cer motorlarının aşırı hızlanmaları halinde Q (SV) M aşırı hız ihbar rö1esi:
3.2.2.1- Disjonktörün atmasını
3.2.2.2. Q (Sı) Q (SV) M sinyalizasyon devre kesicisinin açılmasını sağlar.
3.2.3. Yavaşlama ve yeniden hızlanma
3.2.3.1.Hızı düşürmek için:
§ Şöntleme kolunu "O" a alınız,
§ Valseyi " – , STOP " arasında oynatarak kranları azaltınız,
§ Valseyi doğrudan doğruya "O" a almak da mümkündür. Ancak bu takdirde daha önce şöntleme koluna dokunmanın bir yararı olmaz, çünkü şöntleme kendiliğinden O şöntleme kademesine gelir.
§ Gerekirse hava frenini veya dinamik freni ya da her ikisini birden kullanınız.
3.2.3.2. Yavaşlama
Yoldaki belirli çalışmalar v.b. sebeplerden yavaş gitmeyi gerektiren durumlarda
gradüatörün uygun bir kranı seçilir.
3.2.3.3. Yeniden cer:
Yeniden cer etmek için kran kran arttırma mümkün olduğu gibi, hızlı arttırma yolu da seçilebilir. Fakat sınır akımına yakın bir yerde bulunuluyorsa "PR=Hızlı arttırma" ya geçmeden önce bir kran geri alınmalıdır.
3.2.4. Dinamik fren:
Dik inişlerde hızın artmaması için ve cer motorlarından her hangi birinin izole edilmemiş olması şartıyla kullanılır.
Frene başlamak için:
§ Valseyi, bir cer durumundan, "P" frene hazırlık durumuna getiriniz.
§ Generatör olarak çalışan cer motorlarının uyarma (ikaz) akımını arttıracak surette valseyi "Stop" tan "+" ya kran kran getiriniz.
§ Tutulması istenen hızın ayarı valsenin fren için ayrılmış 32 kran arasında "+" ya da "-"
yönde çevirmek suretiyle sağlanır.
§ Frenleme sırasında motor endüvilerinde, yani frenleme dirençlerindeki maksimum akım 840 amperi geçmemelidir. Bu akım 1 ve 2 ampermetrelerinden okunur.
§ Frenleme kranları (kademeleri) arttırılırken frenleme dirençlerindeki akımın değeri 840 amperi geçerse QF 41 ivme rölesi arttırmayı durdurur.
§ Dinamik fren kullanıldığı sürece lokomotifin moderabl freni izoledir. Tren freni kullanılabilir.
3.3- YOLVERME, ŞÖNTLEME, NORMAL SEYİR ve DİNAMİK FRENLEME
3.3.1. Kalkış ve şöntleme:
Daha önce de belirtildiği gibi trenin kalkışı sırasındaki sınır akımı 1400 amperdir ve aşılmaması gerekir. Trenin hızlanması sırasında da azami akımın 1200 amperi geçmemesi gerekir. "PR" olarak otomatik kalkışlarda ivme rölesinin çalışma değeri 1100 Amper olarak sabitleştirilmiştir.
3.3.2. Normal gidiş:
Uzun süreli seyirlerde motorların, Al ve A2 ampermetrelerinde okunan, devamlı akımı
olan 1050 Amperi geçmemelidir.
3.3.3. Dinamik fren:
Dinamik fren sırasında motor endüvisindeki akımın en yüksek değeri 840 Amperi
geçmemelidir.
3.4. DURUŞ VE SERVİS BİTİMİ
Lokomotif ya da treni durdurmak için hava freni yalnız olarak ya da dinamik frenle birlikte kullanılır. Hava freninin arızalanması durumunda imdat frenini kullanınız. Duruşlar sırasında vantilatörler 5 dakika serviste bırakılır. Eğer uzun müddet cer motorları çalıştırılmadan yol alınmışsa buna da lüzum yoktur.
DİKKAT: VT-TFP-RH ve VT-TFA-SL vantilatörleri bir duruş anında VTM ler gibi çalışmaları için teçhizatın cer durumunda olması lazımdır.
Servis bitimi:
o Bütün kumandaları sıfıra alarak fren blokunu kilitleyiniz.
o Pantograf ya da pantografların indirilmiş bulunduklarını kontrol ediniz.
o Pantograf anahtarını, makinanın topraklanmasını sağlamak ve Fichet anahtarın alınabilmesini mümkün kılmak üzere, topraklama seksiyonerinin üstüne yerleştiriniz.
o Pantografları muayene ediniz (Aşınma bandının durumu v. b), bu sırada varsa verilmiş özel emirlere uyunuz.
o Lokomotifi muayene ederek anormal ısınma (Cihazlar, dirençler, düzeltme selfi, motorlar, dingil yatakları v.b) olup olmadığını araştırınız.
o Basınçlı hava sisteminin ve hava depolarının suyunu alınız ve el frenini sıkınız.
o ZECL ve ZI BA yı açınız.
o Valsenin ileri-geri kolunu, Kumanda kutusu anahtarını, Fren komütatörü kumanda kolunu çıkartınız.
o Gerekli işaretleri koyunuz.
o Anormallikleri haber veriniz.
Dikkat: Yukarıdaki işlemlerin yapılması hiç bir surette genel emirler ve özel talimatın ihmalini gerektirmez.
3.5 ARIZA DURUMUNDA GRADUYATÖRE ELLE KUMANDA :
3.5.1- Gradüyatör imdat kumandasını servise koyma ve kullanma.
Gradüyatöre, örneğin: QPBO, QREG, Q52, Q50 v. b. gradüyatör kumanda rölelerinden birinin arızalanması ve bir blokaja ya da yanlış bir kumandaya yol açması yüzünden, gradüyatöre doğru kumanda edilemiyorsa BP (PRO) CSE ve BP(REG)CSE düğmeleri vasıtasıyla imdat kumandası kullanılmalıdır. Bunun için aşağıdaki işlemler yapılır :
§ Disjonktör attırılır.
§ Pantografları indirip seçici anahtarını çıkartınız.
§ ZCSE enterrüptörünü pantograf anahtarı yardımıyla imdat durumuna getiriniz.
§ Disjonktörü tutturunuz.
§ İleri-Geriyi istenilen yöne koyunuz.
§ Valseyi PR tarafı "Stop" durumuna koyunuz.
§ Kran kran arttırma ya da azaltma:
o Arttırma için BP(PEO) düğmesine,
o Azaltma için BP(REG) düğmesine kısa bir süre basınız.
· Sürekli arttırma veya azaltma:
o Arttırma için BA(PBO) düğmesine,
o Azaltma için BP(REG) düğmesine istenilen basmağa erişinceye kadar sürekli olarak basınız.
DİKKAT: EP (PM ) düğmesi üzerine sürekli olarak basma, Valsenin "PR" durumuna denktir, yalnız QAC 41 ivme rölesi akımı sınırlamak üzere çalışmaz. Şöntleme kolunu kullanmak için valseyi "S" üzerinde bırakınız.
3.5.2. Gradüatörün elle kumandası
Gradüatör herhangi bir cer ya da fren basamağı üzerinde kalmışsa ve hava basıncı SMGR
yi çalıştırmağa yeterli değilse, elle kumanda düzeni, aşağıda gösterildiği şekilde "O"a
getirmeye olanak sağlar:
· Valseyi "O" a alınız,
· Disjonktörü attırınız, pantograf ya da pantografları indiriniz, pantograf anahtarını seçiciden çıkartınız,
· Lokomotifi topraklayınız, Gradüatör yüksek gerilim bölmesini açınız. Gradüatör sıfırlama anahtarını, gradüatör hava iptal musluğundan alınız. Anahtarı çıkartabilmek için zorunlu olan bir çeyrek devirlik döndürme gradüatöre gelen basınçlı havayı keser.
· Tutamağı SMGR mi linin dört köşesi üzerine yerleştirip dört köşe üzerindeki ok yönünde dayanağa kadar çeviriniz.
· Kumanda tutamağını çıkartıp iptal musluğunu takınız, yüksek gerilim bölmesini kapayınız.
· Bundan. sonra İdarece verilmiş talimata göre hareket ediniz.
3.5.3. Fren imdat kumandası PBL2
· ZFPBL 2 komütatörünün durumu önemli değildir.
· Her hangi bir sebepten elektrikli tren kumandası çalışmayacak olursa basit bir işlemle imdat kumandasına geçilebilir.
· Dört yollu musluğu (Kumanda bölmesinde, kumanda masasının altındadır) çeviriniz. Bu musluk lokomotif freni (moderabl) borusunda fren silindiri dengeleme deposu yerini tutar. Böylece lokomotif freni kumanda musluğundan (yani moderabl üzerinden) ana hava borusunun doldurulup boşaltılması, dolayısıyla trenin frenlenmesi ya da freninin çözülmesi mümkündür.
4 – KORUYUCU DONANIM:
4.1. Devre kesicileri:
Çeşitli devreleri aşırı akıma karşı koruyan devre kesiciler lokomotif içine aşağıdaki
şekilde dağıtılmıştır:
4.1.1. Yüksek Gerilim sigortalar::
CC RA: Kumanda bölmesi ısıtıcısı ve yemek ısıtıcısı: 1500 V- 10 A
4.1.2. Alçak gerilim devre kesicileri
4.1.2.1. Sigortalar:
CCVTAUX: VT-TFA SL ve VT-TFP-RH 1–2–3: Kalibrasyon motor-vantilatör grup
ları sigortası 250 A.
CCVTM: VT-Ml–2 motor vantilatör grupları sigortası: Kalibrasyon 315 A.
CC CP: Kompresör motoru sigortası: Kal. 160 A.
CC (ECL) : Tren aydınlatma devresi sigortası: Kal. 63 A.
CC (ECL-CH) PG: Furgon aydınlatma ve ısıtma devresi sigortası: Kal. 160 A.
F III: Aşırı hız dolabı sigortası: Kal. 1,6 Amper.
4.1.2.2. SECUREX disjonktörleri:
ZREFE: Su soğutucusu kumanda ve koruyucusu: Beyaz seri 10 A.
CC PH: Yağ pompası motoru koruyucusu: Sarı seri 32 A.
CC TFBA: Batarya şarj devresi: Sarı seri l5A koruyucusu.
CC TF. LPR: Projektör devreleri koruyucusu: Beyaz seri l0 A.
CCLF 1–3 ve CCLF 2–4 ) : Aydınlatma devreleri koruyucusu: Beyaz seri l0 A.
CCLS: İşaret lambaları koruyucusu: Beyaz seri 10 A.
CCIP: Gradüatör kranları tekrarlama devreleri koruyucusu: Beyaz seri 10 A.
CC BA: Batarya devresi koruyucusu: Sarı seri 32 A.
CCVT (CH): Kumanda bölmesi ısıtıcı ve vantilatörü motorlarının koruyucusu: Beyaz seri 10 A.
CCHM: Totman devresi koruyucusu: Beyaz seri 10 A.
CCTM: Hız göstergesi ve yazıcıs1 devreleri koruyucusu: Beyaz seri 10 A.
CCSA (DF):Ray yağlama cihazı, kumlama, dinamik frende lokomotif freni iptal düzeni ve fren çözme devreleri koruyucusu: Beyaz seri 10 A.
CCDJ: DJ kumanda devreleri koruyucusu: Beyaz seri 10 A.
4.1.2.3. 2 numaralı motor bloku üstünde "Devre kesen" tipi, mekanik ihbarlı bir disjonktör
tablosu vardı r. Bu, koruyucu rölelerin çalışmalarını gösterir.
Q (SI) QDVT AUX: Transformatör soğutma yağı dinamik fren direnci ve düzeltme selfi motor vantilatör gruplarındaki arızalar.
Q (SI) QVTM. 1–2: Cer motorları ve güç redresörleri motor-vantilatör gruplarında arıza.
Q (SI) QL (M) : Ana transformatör primer devresinde aşırı yük.
Q (SI) QLRM 1–2: Güç redresöründe aşırı yük
Q (SI) Q (CH) RMl–2: Güç redresörlerinde aşırı ısınma
Q (sı) QM (O) : Dönüş akımı arızası
Q (Sı) QL (CH-E) : Tren ısıtma devresinde aşırı yük.
Q (Sı) Q (O) : Güç devresinde şas1 kaçağı.
Q (sı) Q (SV) M 1–2: Cer motorlarında aşırı hız.
Q (sı) QEX-QF: Cer motorlarının uyarma ya da endüvi devrelerinde dinamik fren esnasında aşırı yük. Bütün bu işaretler diejonktörü attırır.
4.2. DİSJONKTÖRÜN ATMASI:
Disjonktör attığı zaman lumitext arıza lambaları kutusundaki LS DJ işaretli lamba yanar. Bu durumda valsenin sıfıra getirilmesi gerekir.
4.2.1. QVTM röleleri haricinde (QVTM röleleri akım kesilmesini ihbar eder ve 2 krandan
İtibaren bildirir) koruyucu röleierin çalıştığını gösteren mekanik ihbarların hiç biri atmamışsa arıza aşağıdakilerden birinden ileri gelebilir:
a)VTM 1–2 lerde bir arıza,
b)0,6 saniyeye ayarlı olan Q 44 rölesi üzerinden çalışan Q 30 gerilimsizlik rölesinin disjonktörü açmasını gerektirecek kadar bir süre pantografın katenerden ayrılmış olması,
c)Katenerde gerilim. bulunmaması,
d)Batarya geriliminin yetersizliği (Batarya geriliminin 50 V un altına düşmüş olması),
e)Valsenin sıfıra çok çabuk gelmesi sonucu disjonktörün açılması, Gradüatörün bir ara kran üzerinde kalırsa Q 44 geciktirme rölesi disjonktörü attırır. Gradüatör bir kran üzerinde kaldığı takdirde geciktirilmiş Q 47 azaltma kontrol rölesi disjonktörü attırır. Bu durumda valseyi bir kaç defa arttırma ve azaltma yönünde çalıştırınız. Bu hareketler bir sonuç vermezse gradüatör imdat kumandasını kullanmak gerekir.
4.2.2. "Devre kesme" işaret ihbar tablosu makiniste disjonktörün açılması sebebini gösterir. Makinistin arızayı bulmaya ve arızalı cihazı izole et ye çalışması gerekir. Arızalanan cihaz çalışmadan yola devam edemeyeceği kanısına varırsa imdat istemelidir.
NOT: Cer motorları soğutma vantilatör motorları grubunda akım yetersizliği rölesi tarafından disjonktörün açılması (QVTM 1, QVTM 2) :
· CCVTM sigortasını kontrol edip gerekirse değiştiriniz. CCVTM sigortası her iki motor vantilatör grubunun beslenme hattının başında bulunduğu için gruplardan hangisinde aşırı yüklenme meydana gelmiş bulunduğu ayırt edilemez. Bu bakımdan gruplardan birini iptal edip yeniden gerilim altına koymak gerekir; sigorta yine erirse arızanın iptal edilmeyen grupta olduğu anlaşılır, Yola devam için bu grubun ve ilgili cer motorunun iptal edilmesi gerekir.
4.3- Yardımcı devrelerin elektrik arızaları:
LSAUX lambasının gösterdiği yardımcı arızaları şunlardır:
· Ana transformatör yal moto-pomp grubunun çalışmasındaki arızalar,
· Yağ soğutucusu, dinaa1k fren dirençler ve düzeltme selfi motor-vantilatör gruplarının arızaları. Bu arızalar giderilemediği takdirde makinist aşağıdaki hususlara riayet etmek şartıyla yola devam edebilir:
· Trenin kalkışı: En çok 30 saniye süreyle 1200 Amper,
· Kalkıştan hemen sonra: En çok yarım saat süreyle 500 Amper.
DİKKAT: Bu durumda dinamik frenin kullanılması yasaktır.
4.4- Bir cer motorunun izolesi:
Cer motorlarından biri izole edilmiş durumda iken treni çekmek mümkün olmakla beraber dinamik fren kullanmak otomatikman yasaktır. ( TR 30 komütatörü frenleme durumuna geçemez) Motorlardan birinin arızalanması halinde:
· Disjonktörü attırınız,
· Pantografı ya da pantografları indiriniz,
· Arıza endüvinin dönmesini mekanik olarak engelleyecek cinsten ise, arızalı motorun bulunduğu bojideki yük/yolcu dişli düzenini ölü noktaya alarak bu durumda kilitleyiniz (ölü noktada kilitleme göstergesine bakınız).
NOT: Lumitext ihbar lambaları kutusundaki LSVR dişli kilitleme lambası yalnız bu durumda disjonktörün kapanmasından sonra yanmaya devam eder.
· Motor izole, komütatörü ZISM yi "Motor 1 izole" yada "motor 2 izole" üzerine çeviriniz. (Merkezi blok üzerinde, kilitleme anahtarları kutusunun yanındadır)
· Serviste kalacak olan bojiyi çekilecek yüke ve yola göre gerekirse "Yük" durumuna getiriniz.
· Motor izole komütatörü aynı zamanda otomatik patinaj ihbarını da iptal eder.
· Pantograf kaldırılır.
· Disjonktör tutturulur.
· Yeniden cer edilir.
5 – YASAKLAR
Makinist hiç bir surette :
Ş Yüksek gerilim bölmelerini açmak için maymuncuk kullanmamalıdır.
Ş Cihaz ve rölelerin ayarlarına dokunmamalıdır.
Ş Lokomotifin servise girişinden önce ve servis bitiminde basınçlı hava donanımının suyunu boşaltmayı ihmal etmemelidir.
Ş Kilitleme anahtarlarını kullanılmayan kumanda bölmesinde ya da lokomotiften ayrılırken cihazların üstünde bırakmamalıdır.
Ş Lokomotifi terk ederken ZECL aydınlatma lambalarını söndürmeyi ve ZIBA bataryayı izole etmeyi unutmamalıdır.
Ş Yolda tespit edilen her türlü arızat hasar ya da olayı deposuna bildirmeyi ihmal etmemelidir.
Ş Katenerde gerilim varken ya da bir pantograf kalkık iken lokomotifin damına çıkmamalıdır.
6 – ÇİFT LOKOMOTİFLE ÇALIŞMA
6.1- GENEL BİLGİLER
6.1.1. Tanımlar:
6.1.1.1. Loko I: Makinistin bulunduğu lokomotif,
6.1.1.2. Loko II: Cihazlarına Loko I.den kumanda edilen lokomotif,
6.1.1.3. Ara kumanda bölmesi: Birbirine bağlı iki lokomotifin birbirine bakan kumanda
bölmeleri
6.1.1.4. Uç kumanda bölmesi: Birbirine bağlı iki 10komotifin en önde ve en arkada kalan ve
birbirini görmeyen kumanda bölmeleri.
6.1.2. İki lokomotif üzerindeki cihazların durumu:
6.1.2.1. Loko I üzerinde: Cihazlar tek lokomotifle gidildiği zaman bulundukları durumda
olmalıdır.
6.1.2.2. Loko II üzerinde:
Ş Her iki lokomotif freni (moderabl) kolu çözme durumunda,
Ş Nötr elektro-valfinin vidası (uyarılma durumuna tekabül edecek şekilde) sonuna kadar vira edilmiş durumda,
Ş Kumanda masası üzerinde 5 anahtar ileri-geri, kumanda kutusu, pantograf, sofaj ve fren anahtarları yerlerine takılmış durumda, ZL BA, Z2 BA, ZECL yol durumunda bulunmalıdır.
6.1.3. İki lokomotif arasındaki donanımın durumu
Koşum takımlarından başka ana hava kondüvit ve ana depo hortumları da bağlanmış durumda olmalıdır. Çift lokomotifle çalışma için 3 kumanda kablosu bağlantılarının ve tren sofajı, tren ışığı ve furgon ışık ve sofajı kablolarından da gerekenlerin bağlantılarının sağlanması icap eder.
6.2. HAREKETTEN EVVEL GENEL KONTROL
6.2.1. Genel
Aşağıdaki kontrol işlemleri henüz lokomotifler birbirine bağlanmadan önce yapılmalıdır.
6.2.2. Loko II üzerinde yapılacak kontrol işlemleri
¨ Basınçlı hava donanımının sularını boşaltınız,
¨ Kum depolarının dolu olup olmadıklarını araştırınız,
¨ ZI BA ve ZEG anahtarlarını "Yol" durumuna koyup batarya voltmetresini okuyunuz,
¨ Z2 BA nın kurşununu kontrol ediniz ve "Yol" durumunda olup olmadığını araştırınız.
¨ HOBA nın "Normal" durumunda olup olmadığını araştırınız.
¨ İmdat freni düğme sine basılmış ise geri çekiniz.
¨ Lokomotif freni (moderabl) musluğunu "Çözme" durumuna getiriniz.
¨ Yük/Yolcu dişlilerinin durumunu kontrol edip kilitlenmiş olup olmadıklarını araştırınız,
¨ Bütün iptal musluklarının "Açık" durumda olup olmadıklarını araştırınız,
¨ ZIM komütatörünün "Normal" durumunda olup olmadığını araştırınız,
¨ ZAP anti patinaj komütatörünün "Yol" durumunda olup olmadığını kontrol ediniz,
¨ QOP kolunun "Normal" durumunda olup olmadığını araştırınız,
¨ ZCSE komütatörünün "Normal" durumunda olup olmadığını araştırınız,
¨ Yeterince yedek sigorta bulunup bulunmadığını ve LECC sigorta kontrol lambasının çalışmasını kontrol ediniz,
¨ Arıza ihbarlarının hepsinin silinmiş olup olmadıklarını araştırınız,
¨ Dingil yatağı ve düzeltme selfi sıcaklık saptama rölesi Q(CH)BE-SFL, güç redresörlerinde aşırı ısınma araştırma rölesi Q(CH)RM aşırı hız rölesinin Q(SV)Ml–2 çalışıp çalışmadıklarını (Cihazların üzerindeki düğme ve ihbar lambaları yardımıyla) araştırınız,
¨ Sofaj kontaktörünün anahtarını alınız,
¨ Nötr elektro valfinin vidasını, manşonu çekilmiş durumda, sonuna kadar vira ediniz,
¨ Kumanda kutusunun kilidini açınız ve işaret lambalarının yanıp yanmadığını araştırınız,
¨ Kontrollerin sonunda ZI BA, Z2 BA ve ZCEL yi "Yol" durumunda bırakınız,
¨ Uç kumanda bölmesinin kumanda masası üzerine 5 anahtarı, kumanda kutusu, pantograf, ileri geri , fren ve sofaj anahtarlarını yerleştiriniz.
6.2.3. Loko I üzerinde yapılacak kontrol işlemleri
¨ Loko II üzerinde yapılan kontrol işlemlerini burada da tekrarlayınız,
¨ Totman iptal anahtarının durumunu kontrol ediniz,
6.3. PANTOGRAFLARIN KALDIRILMASI
(Loko I üzerinde, Loko II ye ‘bağlanmadan önce)
6.3.1. Hava basıncı (2.2.1 bakınız).
6.3.2. Tek lokomotifle çalışmada olduğu gibi gerekirse pantograf anahtarını alabilmek için
topraklama seksiyonerinin kilidini açmak lazımdır.
6.3.3.Pantografların kaldırılması-Disjonktörün kapatılması (2.2.3 e bakınız).
6.3.4. Hava doldurma (2.2.4 e bakınız).
6.4- LOKOMOTİFLERİN BAĞLANMASI
¨ Loko II pantografı inik, disjonktörü açık ve el freni sıkılmış durumda bekler,
¨ Loko I ile, ara kabinden kumanda ederek loko II ye yanaşınız, tamponları bastırınız ve frenleyiniz,
¨ Loko I pantografını indiriniz, disjonktörü açınız, sofaj anahtarını her iki lokomotiften alınız,
¨ Tren sofajı kullanılacaksa sabit kuplörünün kilidini açınız,
¨ Bağlantıyı yapınız (Koşum takımları, ana depo ve ana kondüvit hortumları 3 adet,iki lokomotifle seyir kabloları gerekiyorsa tren sofajı kabloları, furgon ışık ve sofaj kabloları, tren ışık kabloları) ,
¨ Sofaj anahtarını çıkarınız ve Loko II ye yerleştiriniz,
¨ Loko I in uç kumanda bölmesine geçiniz. Daha önce sofaj anahtarını kontaktör üzerindeki yerine koyunuz.
¨ Kumanda bölmesini, çift lokomotifle çalışma lambalarının (LSGR ve LSDJ Lok II) yanışını kontrol ederek servise koyunuz.
¨ Gerekirse yedek hava deposundan faydalanarak arka pantografı kaldırınız.
¨ Disjonktörü tutturunuz.
¨ Ana kompresörü derhal servise koyunuz.
¨ Basınç yeterli olunca Loko II nin pantografı kalkar.
¨ Loko I disjonktör kapama düğmesine Loko II nin disjonktörü kapanacak şekilde basınız.
¨ Loko II LSDJ lambasının sönüşünü gözleyiniz.
¨ Lokomotifleri lokomotif freni yardımıyla frenleyerek Loko II nin el frenini çözünüz
6.5- YARDIMCI DEVRELERİN DENENMESİ
6.5.1. Tek lokomotifte olduğu gibi batarya gerilimiyle denemeleri yapınız. (2.3.1 e bakınız.)
6.5.2. Tek lokomotifte olduğu gibi basınçlı hava donanımını kontrol ediniz.
6.5.3. İki lokomotifin arka pantografını kaldırınız, disjonktörleri kapayınız:
¨ İkinci lokomotifin. batarya şarj durumuna kontrol ediniz,
¨ Tam bir totman tecrübesi yapınız (2.3.1.4 e bakınız)
¨ Her iki lokomotifin vantilatörlerini ve cer devrelerini kontrol ediniz.
¨ Lokomotifleri katar freni ile frenleyiniz.
¨ Vantilatör anahtarını "Yol- durumuna deviriniz (Her iki lokomotifte tipik vantilatör gürültüsü)
¨ Birinci cer kranına geçerek ampermetrelerdeki sapmayı ve Loko I ve Loko II LSGR lamba1arının sönüşlerini gözleyiniz,
¨ Valseyi sıfıra alınız,
¨ İleri-geri kolunu öteki yöne getirdikten sonra birinci krana geçip ampermetrelerin sapmasını kontrol ediniz.
¨ Valseyi sıfıra alıp bu işlemi öteki yönde tekrarlayınız,
¨ Vantilatör anahtarını "duruş" üzerine getiriniz,
¨ Aynı işlemi vantilatör anahtarı "duruş" durumunda iken tekrarlayınız,
¨ 1 krana geçişte vantilatörün otomatik olarak yol aldığını kontrol ediniz,
NOT: Birinci krana geçmek üzere ileri-geri kolunu her oynatıştan önce LSGR lambasının yeniden yanmasından sonra bir saniye bekleyiniz.
¨ Sofaj kontaktörünün çalışmasını kontrol ediniz (Açma ve kapama sesi)
6.6. Pantografların denenmesi Disjonktörü attırınız.
¨ Pantograf seçicisini "N", "N-S", "S" durumlarına getirip her iki lokomotif pantograf’larındaki uyumu araştırınız.
¨ Lambaların çalışmalarını kontrol ediniz.
6.7. LOKOMOTİFİN KULLANILMASI
Tek lokomotifin kullanılması ile ilgili işlemler, aşağıdaki özellikler göz önünde bulundurulmak şartıyla,çift lokomotif ile çalışmada da uygulanır :
6.7.1. Kalkış ve hızlanma:
¨ Tren frenlerinin tamamıyla çözülmesini (yaklaşık olarak 3 dakika) bekleyiniz,
¨ Koşum takım1arımn birbiri ardından gerilmesini sağlamak üzere kranları yavaş yavaş yükseltiniz silkinti ve patinajlardan kaçınız,
¨ Lokomotifler "Yolcu" durumunda bu1unuyorsa: Tek lokomotif çekiş için belirtilen sınır akımları koşum takım1arını tehlikeye atmaksızın uygulanabilir,
¨ Lokomotifler "Yük" durumunda bulunuyorsa: Dördüncü kranda kalkmağa çalışınız, tren hareket etmezse 5 inci krana geçiniz. Kalkış sağlandıktan sonra 1200 Amperi geçmeyiniz ve ilk fırsatta 1100 Ampere ininiz.
Yük trenlerinin rampada kalkışı
¨ Katar frenini gevşetip lokomotif frenini sıkınız, aşırı yükü çalışır durumda bırakınız,
¨ 45 saniye bekledikten sonra 2. krana geçiniz,
¨ Duruma göre :
¨ Tren frenlerinin çözülmüş olduğuna dair bir belirti olana kadar yada
¨ Tez çözme düğmesine bastıktan sonra 3 dakika bekleyiniz.
¨ Lokomotif frenini gevşetirken yavaş yavaş kranları 1200 Amperi geçmeyecek şekilde yükseltiniz. (Derhal 1100 Ampere ininiz).
¨ Aşırı yükü iptal edebilirsiniz.
6.7.2. Frenin kullanılması
¨ Trenin yavaşlatılması yada inişlerde hızın artmaması için dinamik freni, gerekirse katar freni ile birlikte, kullanınız. Yavaş hızlarda duruş için lokomotif frenini ku1lanınız.
¨ Bir trenin dinamik frenle ya da hava freniyle frenlemeden önce gradüatörlerin "O" a gelmiş olma1arı gerekir. Bir zorunluluk halinde hava frenini uygulamadan önce disjonktörü attırınız.
6.8. SERVİS SONUNDA YAPILACAK İŞLEMLER
¨ Bütün kumandaları sıfıra alıp Loko I fren blokunu kilitleyiniz.
¨ Her iki lokomotifin pantograflarının iyice inmiş olduklarını sağlayınız.
6.8.1- Loko I üzerinde
¨ Lokomotifin topraklanabilmesi ve Fichet anahtarlarının alınabilmesi için pantograf anahtarını topraklama seksiyonerine yerleştiriniz,
¨ Pantografları (aşınma bantlarının durumu bakımından) genel emirlere uygun olarak muayene ediniz.
¨ Lokomotifi muayene ederek anormal ısınma olmadığına kanaat getiriniz (Cihazlar,d1rençler,düzeltme self1, motorlar ve dingil yatakları v.b.),
¨ Her iki lokomotifin basınçlı hava donanımının ve hava depolarının su1arını boşaltınız, el frenlerini sıkınız.
¨ ZECL ve ZI BA’yı açınız.
¨ Manipülatör ileri-geri kolunu,
¨ Kumanda kutusu anahtarını,
¨ Fren komütatörü kumanda kolunu alınız.
¨ Nizami işaretleri koyunuz.
6.8.2. Loko II üzerinde
¨ Loko I üzerinde yapılan kontrol işlemlerini tekrarlayınız,
¨ Basınçlı hava donanımının sularını boşaltmadan önce yedek hava deposunu doldurunuz.
Her iki lokomotif hakkında Anormallikleri depoya bildiriniz.
Not: Yukarıdaki işlemlerin yapılması genel emir ve benzeri mevzuat hükümlerinin uygulanmaması için sebep teşkil etmez.
6.9. KORUMA TERTİBATLARI
Loko II üzerindeki arızaları gösteren bütün ihbar işaretleri Loko I de vardır. (Lumitext arıza lambaları kutusu). Arızanın Loko I üzerinde mi yoksa Loko II de mi olduğunu ayırt etmek için:
¨ Disjonktörün attığı bütün durumlarda arızalı olan ‘lokomotife ait LSDJ lambası( Loko I ve Loko II ) yanar.
¨ LSAUX lambasının yanması halinde (Yağ moto-pomp grubu veya yağ soğutma motor-vantilatör grupları ve cer düzeltme selfi arızaları) Loko i üzerindeki LS 3 AUX lambasının ( Merkezi blok ta ) yanıp yanmadığına bakmak kâfidir. Bu lamba yanıyorsa arıza Loko I de, yanmıyorsa Loko II dedir.
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
Yazar: kentvedemiryolu