Ray Üzerindeki Kırık ve Çatlakları Titreşim Yoluyla Uzaktan Algılayabilen Sistem Yeni Bir Buluş mu?
Yeni Akit web sayfasında 9 Temmuz 2016 tarihinde “Türk mühendislerinin başarısı dünyanın ilgisini çekti. Türk mühendisler, ray üzerindeki kırık ve çatlakları titreşim yoluyla uzaktan algılayabilen sistem geliştirdi” başlığı altında yayınlanan müjdeli haberin içeriğinde dünyanın ilgisini çeken buluş hakkında şu ifadelere yer verilmiştir.
Türk mühendisler tasarından geliştirilen sistem, ray üzerindeki kırık ve çatlakları titreşim yoluyla uzaktan algılayabiliyor.
Halen dünyada en yaygın olarak bilinen ve kullanılan ray kırığı algılama yöntemini, ray üzerindeki elektriksel devamlılık prensibiyle çalışan ray devreleri oluşturuyor. Ancak rayın aynı zamanda bir geri dönüş akım hattı olarak da kullanılması nedeniyle bu yöntem ciddi algısal yanılmalara neden olabiliyor.
NASIL ÇALIŞIYOR?
Ar-Ge çalışmalarını ODTÜ Teknokent’te sürdüren Enekom firması, bu alandaki ihtiyaca cevap vermek ve yerli bir çözüm üretmek amacıyla “Ray Kırığı ve Çatlağını Uzaktan Yansıma Yöntemiyle Algılayan Sistem” geliştirdi.
Sistem, ray üzerinde belirli bir frekansta oluşturulan titreşimin, biri uzakta olmak üzere 2 noktadan algılanması prensibiyle çalışıyor.
Ray üzerinde tamamen elektromekanik yöntemle çalışan sistemde, bir taraftan raya titreşim enjekte edildikten sonra eş zamanlı olarak diğer bir noktadan bu titreşim sinyali okunuyor. Sağlam ray ile kırık veya belirli bir düzeyde çatlak taşıyan rayın iki nokta arasında taşıdığı titreşim sinyal seviyeleri arasındaki fark ve hatalı bölgeden yansıyarak geri gelen sinyal, sistemin hassas algılama elektroniği tarafından algılanıp işleniyor ve sonuç fiber optik iletişim hattı üzerinden kontrol merkezine taşınıyor.
Her 2 kilometrede bir kurulan titreşim uygulama ve algılama modülleriyle donatılan hat üzerinde, istenilen zaman aralıklarıyla uzaktan ölçüm yapılabiliyor.
ANKARA – KONYA HATTINDA TEST EDİLDİ
Ankara-Konya Hızlı Tren Hattı üzerinde ilk seviye sistem performans testleri başarıyla tamamlanan özgün sistemde, raylarda kırık veya çatlak olup olmadığı güvenli şekilde algılanabiliyor ve bu bilgi kontrol merkezine fiber optik tabanlı bir iletişim sistemi üzerinden ulaştırılıyor.
DÜNYADA BAŞKA YAPAN YOK
Enekom Genel Müdürü Haluk Gökmen, geliştirdikleri sistemin patentini aldıklarını, ayrıca Avrupa’daki uluslararası bir kuruluştan onay alan ikinci bir patent başvurusunda bulunduklarını söyledi. Gökmen, “2 patentle dünyada bunu yapan tek kuruluş olarak kendimizi güvenceye aldık” dedi.
ASELSAN’IN DA İLGİSİNİ ÇEKTİ
İstanbul’da ulaşımla ilgili bir fuarda geliştirdikleri sistemi anlattığında ASELSAN yetkililerinin ilgilerini çektiğini ifade eden Gökmen, şunları kaydetti:
“Ankara’da firmamızı ziyaret ettiler. Hem şu ana kadar geliştirmiş olduğumuz sisteme, hem de halen geliştirmekte olduğumuz yeni nesil, daha duyarlı ve daha uzun mesafelerde kullanılacak algılayıcılar üzerinde yapmakta olduğumuz çalışmalarımıza olumlu yaklaşım ve ilgi gösterdiler. Karşılıklı görüşmelerimiz olumlu bir şekilde devam ediyor.” Gökmen, sistemin Hindistan, Avusturalya ve Japonya’dan ilgi gördüğünü de sözlerine ekledi.
www.kentvedemiryolu BULUŞU BİR BİLENE SORDU
Demiryolu sektöründeki teknolojik gelişmeleri yakından takip ederek http://www.demiryolcuyuz.biz/forum/ sayfasında bizlere aktaran forum editörlerinden Ömer Tolga Sümerli’ye dikkatimizi çeken bu buluş hakkındaki görüşlerini sorduk ve şu yanıtları aldık.
Dünya genelinde demiryolu işletmeciliği yapılan hatlarda 20 yıldan uzun bir süredir ultrasonik (çınlama/dinletme) yöntemi olan tekniklerle ray çatlakları, sadece dışta değil, içte bile olsa tespit edilebiliyor. Bunu sağlayan yol kontrol araçları ve ekipmanları mevcuttur.
Haberde, ray üzerindeki elektrik akımının kesilmesiyle, rayda kırık olup olmağını belirleyen klasik sistemden bahsedilmiş, diğerlerini yok sayılmıştır.
Haberde bahsedilen sistem çınlama/dinletme yönteminde yol kontrol araçları kullanılmaktadır. Bu araçlar özelliklerine göre yol boyunca 40-70km/s hızlarla ilerleyerek dış/iç çatlakların yerini tespit edebilmektedirler. Haberde buluş olarak söylenilen sistemde çınlama/dinletme yöntemidir. Fakat araca monteli değil, 2km aralıklarla yerleştirilecek olan verici ve alıcı sensörlerle 2km’lik bloklar halinde yolu denetlemeye yarayan sistemdir. Bu sistem, hat boyunca döşenerek verileri aktaracak ek bir telekomünikasyon veya adapte edilebilirse mevcut telekomünikasyon sistemi de gerektirecek teknik detaylar ve maliyet gerektirmektedir. Ayrıca, güvenlik açısından sistemin doğru çalışıp çalışmadığını denetleyebilecek yazılım / donanım sistemi de gereklidir.
Haberde sunulan teknolojik gelişmenin bir buluş olup olmadığına varın siz karar verin
Ray kırık ve çatlaklarını çınlama/dinletme yöntemi ile tespit eden yol kontrol araçlarından bazılarına ait görüntüleri aşağıdaki linklerden izleyebilirsiniz
https://www.youtube.com/watch?v=R4fVj9YOwoo
https://www.youtube.com/watch?v=Q8pFWH4YaVc
https://www.youtube.com/watch?v=EllDz-fIGUg
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
Yazar: kentvedemiryolu