MKE Özelleşirken TİS Hakkı Yok Sayıldı

Türkiye’nin en eski ve köklü İktisadi Devlet Teşekküllerinden biri olan Makine Kimya Endüstrisi’nin (MKE) kamu işletmesi statüsü sona erdi. MKE özel hukuka tabi bir Anonim Şirket haline geldi. Aslında özelleşti.

MKE AŞ yasası 3.7.2021 tarihli  Resmi Gazete’de yayımlandı. 

https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2021/07/20210703-1.htm

MKE AŞ  personel, ihale ve denetim rejimi açısından kamu hukuku dışına çıkarıldı ve tümüyle özel hukuka tabi oldu. MKE’nin kamu işletmesi statüsünden çıkarıltılıp AŞ yapılmasıyla devletin şirket gibi yönetilmesinde bir adım daha atılmış oldu.

MKE personel alırken kamu hukukunun liyakat ve eşitlik ilkesine tabi olmayacak, kamu ihale mevzuatına tabi olmayacak ve üzerinde kamu denetimi olmayacak. İstediğini istediği usulle işe alabilecek ve ihalelerini bir özel hukuk tüzel kişisi olarak istediği gibi yapabilecek.

Yasada MKE AŞ’nin özel sektöre devredilmeyeceğine dair bir hüküm yer alsa da yapılan örtülü bir özelleştirmeden başka birşey değil. MKE bir kamu kuruluşu değil bir özel hukuk tüzel kişisi gibi işletilecek.

Çalışanların hakları şimdilik korunmuş görünüyor. Halen yürürlükteki toplu iş sözleşmesi uygulanmaya devam edilecek.  Ancak kanunda yer alan bir hüküm gelecekte toplu iş sözleşmesi hakkını ortadan kaldırıcı nitelikte.

Kanunun 7. madesine göre işe alınacak personelin her türlü özlük haklarına ilişkin karar Genel Kurul tarafından verilecek ve çalışanlara Genel Kurul tarafından saptanan ücretin üzerinde ödeme yapılmayacak. Bu toplu iş sözleşmesi hakkını ortadan kaldıran bir hüküm.

Toplu iş sözleşmesi hakkı ve özerkliği anayasal bir haktır. Sendikalı bir işyerinde ücretler toplu pazarlıkla belirlenir. Kanunlara toplu pazarlık hakkını ortadan kaldıran hükümler konulamaz. MKE AŞ yasasını tanıyanlar kamu işletmesini tasfiye derken Anayasası da ihlal etmiş.

Aziz Çelik