Görevde Yükselme Sınavına İtiraz Parayla

TCDD Genel Müdürlüğü ve Bağlı Ortaklıkları Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliğinin 10. Maddesi uyarınca 30.12.2012 tarihinde Ankara’da MEB Yenilik ve Eğitim Teknolojileri Genel Müdürlüğünce yapılacak olan Görevde Yükselme sınavına katılacak olan adaylara sınav soru ve cevap anahtarının TCDD’nin web sayfasında yayınlanmasından itibaren EĞİTEK tarafından hazırlanmış sorulara itiraz için her bir itiraz edilen soru karşılığında 10 TL’yi ilgili banka şubesine yatırarak 3 gün içinde yine TCDD tarafından hazırlanmış mesleki sorulara da itiraz için her soru karşılığında 10 TL ilgili banka şubesine yatırarak TCDD’ye itirazda bulunabilecekleri yazı ile duyurulmuştur. 

Sağlık Bakanlığı tarafından yapılan görevde yükselme sınavına ait hükümlerin yayınlandığı bakanlığın web sayfasında ise soru ve sınav sonuçlarına ilişkin şu düzenleme bulunmaktadır. 

Sınav sorularına ve sonuçlarına itiraz için alınacak olan ücretin yasal olup olmadığı konusuna daha sonra değineceğiz. Şimdi devletin iki bakanlığı arasındaki uygulama farkına bakalım. Ulaştırma Bakanlığı itiraz edilecek her soru başına 10 TL isterken, Sağlık Bakanlığı soru sayısına bakmaksızın itiraz için 10 TL istemektedir. 

Şimdi sınav sorularına ve sonuçlarına karşı yapılan itirazda ücret alınmasının yasal olup olmadığına bakalım. 

Yapılan sınavda hazırlanan sorular ve sınavın değerlendirilip not verilmesi başlı başına İDARİ İŞLEM’dir. İdarenin (Devletin) işlemlerine karşı gerçek ve tüzel kişilerin şikayet, itiraz sonuç alamazsa yargı yoluna başvurma hakları vardır ve bu haklar anayasa, yasalar ve Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesinin kararı ile düzenlenmiştir. İtirazlar da genellikle dilekçe ile yazılı olarak yapılmaktadır.    

Dilekçe, en basit tanımıyla gerçek ve tüzel kişilerin dilek, istem, bilgi veya şikâyetlerin kısa veya ayrıntılı biçimde ifade bulduğu metni içerir mektup veya yazılı iletişim aracıdır. 

Sözlük anlamıyla dilekçe, bir isteği bildirmek, bir şikâyeti duyurmak veya herhangi bir konuda bilgi vermek amacıyla resmi veya özel kurum ve kuruluşlara yazılan resmî yazıdır.  

Yaşadığımız dünyada ve toplumda, toplumsal yaşamın bir gereği olarak, özel ve tüzel kişilerle gerçek ve tüzel kişiler ve gerçek ve tüzel kişilerle devlet arasındaki ilişkilerde iletişimde, dilekçe; en çok başvurulan ve sıklıkla kullanımı tercih edilen, yazılı müracaat ve bildirimlerde kullanılması zorunlu kılınan bir yazılı iletişim ve ispat aracı olarak karşımıza çıkmaktadır. 

Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesinin 28.09.1977 tarihinde kabul edilen “İdarenin İşlemlerine Karşı Bireyin Korunması Hakkındaki Karar’ın “Dinlenilme Hakkı” başlıklı 1. maddesinde ” bireyin hakları, özgürlükleri ve çıkarlarını zedeleyici türdeki, bütün idari işlemler hakkında ilgili kişi, idarenin dikkate almak durumunda olduğu, olay ve delil gösterme ve son aşamada, kanıtlayıcı belgeler önerme hakkına sahiptir” denilmektedir. 

4982 sayılı Bilgi Edinme Hakkı Kanunun “Bilgi Edinme Hakkı” başlıklı 4. Maddesi ve “Bilgi Verme Yükümlülüğü” başlıklı 5. maddelerinde de İdarenin, başvuruda bulunan kişilere bilgi verme yükümlülüğü ve başvuru şekli ve yoluna ilişkin düzenleyici hükümlere yer verilerek, İdarenin kanunlarla düzenlenen bu hükümlere riayetle ilgili kişilere bilgi verme zorunluluğu hüküm altına alınmıştır. 

Bu çerçevede kanun koyucu tarafından, 1982 Anayasasında “Dilekçe, bilgi edinme ve kamu denetçisine başvurma hakkı” başlıklı 74. maddesinde “Vatandaşlar ve karşılıklılık esası gözetilmek kaydıyla Türkiye’de ikamet eden yabancılar, kendileriyle veya kamu ile ilgili dilek ve şikâyetleri hakkında, yetkili makamlara ve Türkiye Büyük Millet Meclisine yazı ile başvurma hakkına sahiptir./ Vatandaşlar ve karşılıklılık esası gözetilmek kaydıyla Türkiye’de ikamet eden yabancılar, kendileriyle veya kamu ile ilgili dilek ve şikâyetleri hakkında, yetkili makamlara ve Türkiye Büyük Millet Meclisine yazı ile başvurma hakkına sahiptir./ Kendileriyle ilgili başvurmaların sonucu gecikmeksizin, dilekçe sahiplerine yazılı olarak bildirilir./ Herkes, bilgi edinme ve kamu denetçisine başvurma hakkına sahiptir.” İfadesiyle dilekçe hakkı, Anayasal bir hak olarak tanımlanmış ve kabul edilmiştir. 

Açıkladığımız nedenlerle İdarenin kendi hazırladığı Görevde Yükselme Sınavı soruları ve kendi değerlendirmesi sonucu ortaya çıkan sınav sonuçları İDARİ İŞLEM olup, bu işlemle muhatap olmuş olan çalışanların bu İDARİ İŞLEMİN iki aşamasına da itiraz etme hakları vardır. Bu hakkın kullanılmasının ücrete bağlanması itirazların önünü kesme girişimidir.  Ayrıca yayınlanan emirde itiraz edilen soru başına alınacak olan 10 Tl’nin itirazın haklı bulunması durumunda itiraz sahibine iade edilip edilmeyeceği de belirtilmemiştir. 

Görevde yükselme sınavı karşılığında ücret alınması konusu da bu kapsamda değerlendirildiğinde sınav ücretinin de alınmaması gerekmektedir. İdare nasıl ki görevde yükselme öncesi verdiği eğitimi ücretsiz hatta harcırahlı olarak veriyorsa eğitim sonrası açılan sınavda ücretsiz olmalı.  Gerek eğitim gerekse sınav sonucu unvan ataması yapılan kişi idareye hizmet edecektir. Yani bu işlem her ne kadar memurun özlük hakları için yapılıyor gözükse de aslında İdarenin de ihtiyaç duyduğu kadroların sağlanmasında bir yol yöntem (İDARİ İŞLEM) olduğundan sınav ücreti adı altında çalışanlardan ücret alınması gerekmektedir. 

Kamu Çalışanları Sendikaları bir sonraki toplu sözleşme masasında yada konuyu yargıya taşıyarak bu haksız uygulamaya dur demelidirler.  

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
Yazar: kentvedemiryolu