TCDD’den Her İstasyona Bir AVM
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından Söğütlüçeşme tren istasyonu ve çevresindeki yeşil alanları kapsayan, toplamda 65 bin 370 metrekarelik alan için yapılan imar planı değişikliği ile Söğütlüçeşme tren istasyonu önünde kalan yeşil alan, demiryolu kullanıcılarının ulaşım ihtiyacının çok ötesinde, AVM görünümlü gar binasının yapılacak olmasına, çeşitli ticari fonksiyonlar da verilerek yoğun bir yapılaşmanın önünün açılmak istenmesine Sivil Toplum Örgütleri ve dayanışmalar tepki gösterdi.
TCDD eski Genel Müdürü Süleyman Karaman 2006 yılında yaptığı açıklamada “15 ilde bulunan 22 gar, Kentsel Dönüşüm Projesi kapsamında alışveriş, eğlence, kültür, dinlenme ve spor merkezi haline dönüştürülecek. İnşaatlar yap-işlet-devret modeliyle özel sektöre yaptırılacak. İşe Haydarpaşa, Kayseri ve Sirkeci garlarından başlanacak. İkinci etapta Ankara, Eskişehir ve Konya tren istasyonları var. Binlerce dönümlük arazide uygulanacak çalışma sayesinde gar gelirlerinde yüzde 200 artış bekliyoruz. Proje kapsamındaki yerlere yat limanı, hastane, yeşil alan, 5 yıldızlı otel, kongre merkezi, konut, ofis ve okul da yapılacak. TCDD’nin en prestijli projesini İstanbul Haydarpaşa Tren Garı’nda hayata geçireceğiz. Haydarpaşa Gara dev kongre merkezi, marina, 5 yıldızlı 7 otel, iş, ticaret ve eğlence merkezleri, 7 gökdelen, spor alanları ve yat limanı inşa edilecek. Bunlar yapılırken Haydarpaşa’nın doğal ve tarihi yapısı korunacak. En önemli hedeflerinin kentle bütünleştirilecek en az 15 garı cazibe merkezi haline getireceğiz. Belediyelerle birlikte çalışıyoruz. Yeni gar tarifi yaptık. Bu tarifte eğlence yerleri, alışveriş merkezleri var” demişti.
Ayrılıkçeşme İstasyonunda AVM varken yürüme mesafesindeki Söğütlüçeşme İstasyonuna AVM işlevli Gar binası yapılması TCDD, AVM’ciliğe mi soyundu diye düşündürüyor. Yada her istasyona bir AVM mi yapılacak acaba sorusunu sorduruyor.
Haydarpaşa Dayanışması, Süleyman Karaman’ın arzusu olan Haydarpaşa Gar sahsındaki dönüşüme verdiği sokak ve hukuk mücadelesi ile izin bu güne kadar engel oldu. Ancak TCDD Ankara’da YİD modeli ile UCUBE/AVM bir YHT garı inşa ettirerek Ankara eski gar binasını ezdiği gibi Ankara’yı çirkinleştirdi. Arifiye, İzmit ve Halkalı’ya yapılan ortaokul görünümlü gar binaları da TCDD’nin geçmiş mimari konseptine uyumlu değildir. Ayrıca Bilecik, Bozüyük ve Polatlı’ya yapılan YHT gar binaları da şehirden kopuk ihtiyaç olmayacak bir büyüklükte yapılardır.
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından Söğütlüçeşme tren istasyonu ve çevresindeki yeşil alanları kapsayan, toplamda 65 bin 370 metrekarelik alan için yapılan imar planı değişikliği hakkında Kadıköylüler, projenin iptal edilmesi için İstanbul İl Çevre Müdürlüğü’ne itiraz dilekçelerini iletti. İtiraz noktalarından bazıları şu şekildedir. -Planlama alanı, zemin açısından ağır önlemler gerektiren zayıf zemin yapısına sahip bu nedenle büyük bir risk taşımaktadır. -Planlama alanı arkeolojik açıdan risk teşkil eden bir alandır. Bu bölge antik Khalkedon kentinin nekrepolis alanı olduğuna işaret etmesi nedeniyle öncelikle kazı araştırmalarının yapılması gerekmektedir. -Alanda inşa edilecek dev beton kütlesi kentin silueti açısından olumsuz etki yaratacaktır.-150 bin metrekarelik inşaat alanı yolcuların ihtiyacını gidermek yerine yaşamlarını daha da karmaşık hale getirecektir. Söz konusu Plan değişikliğinin iptali için de BTS ve Mimarlar Odası dava açacaktır.18.06. 2019 tarihinde STK ve Dayanışmaların Söğütlüçeşme Gar Önünde yaptığı Basın Açıklamasının tam metni aşağıdadır.
Basına ve Kamuoyuna;
KENTİN İÇİNDE KALAN YEŞİL ALANLARI,
YOĞUN YAPILAŞMAYLA TALAN ETMEKTEN VAZGEÇİN!..
Söğütlüçeşme tren istasyonu ve çevresindeki yeşil alanları kapsayan, toplamda 65 bin 370 metrekarelik alanda Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yeni bir imar planı yapıldı.
Yapılan bu plan değişikliği ile Söğütlüçeşme tren istasyonu önünde kalan yeşil alan, demiryolu kullanıcılarının ulaşım ihtiyacının çok ötesinde, yapılacak AVM görünümlü gar binasına çeşitli ticari fonksiyonlar da verilerek yoğun bir yapılaşmanın önü açılmaktadır.
Planlama alanından geçen Marmaray, yüksek hızlı tren ve metrobüs hatları, mevcut durumda bile, günün her saatinde yaya ve araç sirkülasyonu açısından yoğunluk potansiyeline sahipken, ilave edilecek olan fonksiyonların getireceği yükü bu alanın kaldırabilmesi mümkün değildir.
İstanbul trafiğindeki 500 bin aracın yaklaşık 4 bin km’lik bir yol ağındaki 120 arterde koordinatlarını ve hızlarını, 5 yıl boyunca her 2 saniyede bir takip ederek hazırlanan “İstanbul Trafik Otoritmi 2017” raporunu göre;
- Kısa vadede ortaya çıkan zaman, enerji ve fırsat kayıpları orta vadede genişleyerek çevre kirliliği, sağlık kayıpları, aşınma ve yıpranma artışları olarak ortaya çıkıyor.
- Haftada 1 günlük mesai yola gidiyor, trafik insan ömründen 3.5 yıl yiyor.
- Uzun vadede ise kent insanının eş zamanda erişebileceği çevrenin giderek küçülmesinin yaratacağı sosyoekonomik ve sosyokültürel kayıplara neden oluyor.
denilmektedir.
Bir tarafında Kadıköy Belediyesi Binası ve Nikah Salonu, diğer tarafta Fenerbahçe Stadının olduğu Söğütlüçeşme İstasyonu çevredeki bu fonksiyonların getirdiği ilave yükleri taşırken, özellikle hafta sonu yoğunlukları dikkate alındığında, yeni plan değişikliği ile bu yüklerin daha da artırıldığı görülmektedir.
Öte yandan, Fikirtepe Kentsel Dönüşüm Alanı’na hizmet etmek üzere Uzunçayır’da İstanbul’un en büyük karayolu kavşağı yapılmaktadır. Bu kavşağın istasyon çevresindeki yollara getireceği trafik yükü ise hiç hesaba katılmamıştır.
Viyadük üzerinde yer alan Söğütlüçeşme İstasyonu’ndaki mevcut demiryolu hatları ve yolcu peronları dışında, tren setlerinin bakım, onarım işlevlerini görecek yapıların yapılması mümkün değildir. Kaldı ki bu hizmetler için ihtiyaç duyulan tesislerinin Haydarpaşa Gar alanında inşasına başlanılmıştır.
İçinden Kurbağalı Dere’nin de geçtiği bu alan, zemin yapısı açısından “Ağır Mühendislik Önlemleri Gerektiren Alanlar”da kalmaktadır. Bu nedenle de bölgede yapılacak olan yapıların teknik gereklilikler açısından çok daha maliyetli olması kaçınılmaz bir durumdur.
Bahsettiğimiz tüm olumsuz etkilere rağmen, Söğütlüçeşme Tren İstasyonunun gar yapısı ve ticaret merkezi haline dönüştürülme çabalarını anlamak mümkün değildir. Zaten yeni yapılmak istenen projede de mevcut istasyon binasına ilave yol ve peron yapılması öngörülmemektedir. İçinden demiryolu geçen AVM/Gar inşa edilmek istenmektedir.
Ayrıca;
Planlama alanı yakınlarındaki Fikirtepe Höyüğü, arkeoloji literatüründeki Neolitik Fikirtepe Kültürü ile önemli bir yere sahiptir. Yoğurtçuparkı ve Kuşdili Çayırı’nı kapsadığı düşünülen antik 
liman alanı da bölgenin arkeolojik potansiyeli için önemlidir.
Planlama alanı komşuluğunda Söğütlüçeşme katlı otoparkı inşaatı sırasında İstanbul Arkeoloji Müzeleri denetiminde sürdürülen kazı çalışmalarında bir Bizans Kilisesi’ne ait apsis kalıntısı, Bizans dönemi buluntuları ve Osmanlı mezar taşları tespit edilmiştir.
Altıyol- Söğütlüçeşme arasında ise çok sayıda mezar buluntusu belgelenmiştir. Planlama alanı çevresindeki bu arkeolojik bulgular bölgenin antik Kalkhedon kentinin Nekropolis alanı olduğuna işaret etmektedir. Henüz tam olarak yapılaşmamış bu açık alanda arkeolojik potansiyelin tespiti ve değerlendirilmesi son derece önemlidir.
Tamamı kamuya ait olan bu alanda yapılan plan değişikliği, ilçede yaşayanların, yerel yönetimlerin bilgisi ve onayı dışında, kapalı kapılar ardında alınan kararlarla halka dayatılmaktadır. Planlamadan proje onayına kadar tüm sürecin belirleyicisi ve onay mercii Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’dır.
Sırası geldiğinde en küçük yatırımı bile halka danışarak yapacağını iddia edenler, bu süreçte neden İlçe Belediyesinin ve halkın görüşlerine başvurmamıştır?
Zemin altı otoparklar, ticari işletmelerle sınırsız yapılaşma öneren bu plan değişikliği ile istasyon ve Gar fonksiyonlarının ötesinde bir rant tesisi yapılmaya çalışılmaktadır.
Kaldı ki Söğütlüçeşme İstasyonundan Ankara ve Konya Yönüne; Mart ayında günde 165, Nisan ayında günde 275, Mayıs ayında ise günde ortalama 231 YHT yolcusu Söğütlüçeşme İstasyonu’nu kullanmak üzere bilet satın almıştır. Kullanıcı sayısının düşüklüğü, yeni bir gar binasının ulaşım ihtiyacından yapılmadığının göstergesidir.
Kentin içinde kalmış az sayıda yeşil alanlardan biri olan bu alan, yeşil alan olarak kullanılmaya devam edilmelidir. 18 Haziran 2019
TMMOB İKK
HAYDARPAŞA DAYANIŞMASI
ARKEOLOGLAR DERNEĞİ İSTANBUL ŞUBESİ
KADIKÖY KENT DAYANIŞMASI
KADIKÖY KENT KONSEYİ