Çoğalan Hatıralar, Deneyimler ve Anlatılar: Yaşayan Haydarpaşa Kitabı
Haydarpaşa Dayanışması kuruluşundan bu yana 18. yılını doldurdu. Bunca yıl şehre ve hafızaya kapı aralayan bir kamusal mekânın, Haydarpaşa Garı’nın kendi işlevine, taşıdığı belleğe uygun biçimde korunması amaçlandı. Haydarpaşa Dayanışması’na değişen zamanlarda katılan, destek sunan aktivistler o kadar geniş bir çevreye uzanıyor ki bununla beraber Haydarpaşa Garı’na türlü biçimlerde aidiyetler geliştiren kesimlerin de çeşitliliği görülebiliyor.
Geçtiğimiz günlerde Haydarpaşa Dayanışması’nın öncülüğünde ve TMMOB Mimarlar Odası İstanbul Büyükkent Şubesi ile Birleşik Taşımacılık Çalışanları Sendikası (BTS)’nin destekleriyle, BTS’nin dergi eki olarak yayınlanan “Yaşayan Haydarpaşa” kitabı da Haydarpaşa Garı’nın dokunduğu hayatlardan çoğalan bu hikayeleri, anlatıları ve belleği serimliyor. Benim de içinde olduğum yayın ekibinde tüm yazıların temin edilmesi konusunda müthiş bir emek gösteren Tugay Kartal, tüm içeriğin son okumasını gerçekleştiren Kadri Durgut, kitabın tasarımını yapan Selçuk Akbıyık, kitaba bir çehre veren kapak resmini bizimle paylaşan Hazım Engin gibi aktivistler yer alıyor.
2020 yılının mart ayında, covid-19 pandemisinin hemen başında, kolektif biçimde hazırlıklarına başlanan Yaşayan Haydarpaşa kitabı, Kadıköy Belediyesi Kültür Yayınları’ndan çıkan Haydarpaşa Kitabı: Kent, Mekân, Mücadele kitabına kardeş biçimde, iki yıla yakın bir süre sonunda okuyucuyla buluşabildi. Kitap, Haydarpaşa’yı türlü biçimlerde deneyimleyenlerin bu mekâna yüklediği anlamlara ve farklı aidiyetlere uzanıyor. Haydarpaşa’yı yaşamayan bir yer yapmaya çalışanlara inat, her şeye rağmen Haydarpaşa’nın yaşayan çehreleri anlatılıyor.
Haydarpaşa’nın şehre sunduğu farklı pratiklere, kişisel, kolektif ve politik belleğe açılan kitap, Mücadelenin Belleği, Paylaştığımız Her Şey, Haydarpaşa Anlatıları ve Öyküleri, Haydarpaşa’dan Şiirler başlıklı olmak üzere dört bölümden oluşuyor. Kitap, Haydarpaşa Garı’ndaki kent hakkı ve emek mücadelesine, mekânın politik belleğine, kişisel anılara, deneyimlere, demiryolculuk kültürüne ve dostluklara açılan tanıklıkları bir araya getirmeyi amaçlıyor. Aslında hem kolektif hem de son derece tekil olabilen Haydarpaşa’ya dair paylaştığımız belleğin, doğrudan bu belleği kuranlar tarafından yazıldığı bir kitap bu. Yani burada üçüncü kişilerin anlatılarından ziyade; bizzat aktörlerin, öznelerin anlatımlarını görüyoruz. Farklı mesleklerden ve yerlerden gelen ve bu kitapta Haydarpaşa ortak paydasında buluşan 66 yazar bulunuyor. Çocukluğunu Haydarpaşa’da geçirenlerin, ailesi demiryolcu olanların, demiryolcu emekçilerinin, Haydarpaşa’da dans edenlerin, fotoğraf çekenlerin, ilk bestesini Haydarpaşa’da yapanların, Gar’a öyküler ve şiirler yazanların, Haydarpaşa’dan yolculuklara gidip, yolculuklardan gelenlerin… Yani yaşamının bir bölümünde yolu Haydarpaşa’yla kesişmiş ve buna özel bir anlam yüklemiş kişilerin anlatıları yer alıyor.
Yaşayan Haydarpaşa kitabını, Haydarpaşa Dayanışması’nın 22 Mayıs 2022 tarihiyle beraber 540 haftadır 13:00-14:00 arası Gar’da sürdürdüğü pazar nöbetlerine katılarak veya TMMOB Mimarlar Odası İstanbul Büyükkent Şubesi ile Birleşik Taşımacılık Çalışanları Sendikası’na ulaşarak temin edebilirsiniz.
18 yıllık mücadelenin sonunda ile Haydarpaşa’nın yeniden “gar” olarak açılacağı günlere, dayanışmayla..
Ayça Yüksel